Արմինֆո. Հայկական կողմում կա ըմբռնում՝ Լեռնային Ղարաբաղի հայերին ադրբեջանական ներկայացուցիչների հետ շուտափույթ հանդիպումների հարցում համոզելու անհրաժեշտության մասին' համապատասխան օրենսդրությունից և միջազգային պարտավորություններից (տվյալ դեպքում' Ադրբեջանի) բխող իրավունքների համաձայնեցման համար, ներառյալ ազգային փոքրամասնությունների իրավունքների ապահովման մասին բազմաթիվ կոնվենցիաներ: Այդ մասին ասվում է ԶԼՄ-ների համար Ռուսաստանի ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովի մեկնաբանությունում՝ Ադրբեջանի և Հայաստանի ԱԳ նախարարներ Ջեյհուն Բայրամովի և Արարատ Միրզոյանի հետ եռակողմ բանակցությունների արդյունքների վերաբերյալ։
"Ադրբեջանական կողմը փոխադարձ հիմունքներով պատրաստ է նույնպիսի երաշխիքներ տրամադրել նաև իր տարածքում բնակվող անձանց նկատմամբ։ Հայերը պատրաստ են անել նույնը Հայաստանի Հանրապետությունում բնակվող քաղաքացիների նկատմամբ բոլոր կոնվենցիաների կիրառման առումով", - նշել է նա։
Խոսելով հանդիպման օրակարգի մասին՝ նա փաստել է, որ, նախ, կազմակերպվել է ռուս-ադրբեջանական և ռուս-հայկական երկկողմ բանակցությունների երկու փուլ: "Քննարկեցինք մեր երկկողմ հարաբերությունների վիճակը, նախանշեցինք հետագա քայլերը պայմանավորվածությունների կատարման ուղղությամբ, որոնք ձեռք են բերվել բարձր մակարդակներում։ Այնուհետեւ հանդիպեցինք երեքով, որպեսզի քննարկեն տարածաշրջանային օրակարգը, առաջին հերթին, Լեռնային Ղարաբաղում եւ նրա շուրջ ստեղծված իրավիճակի վերաբերյալ։ Հաշվի առնելով Լեռնային Ղարաբաղում ռուս խաղաղապահների զեկույցները՝ մեր զրուցակիցներին ներկայացրեցինք ռուսական կողմի գնահատականները այն քայլերի մասին, որոնք խիստ ցանկալի է ձեռնարկել անհապաղ, առանց ուշացման՝ ի շահ Ղարաբաղի բնակչությանը սննդով, դեղորայքով, առաջին անհրաժեշտության պարագաներով ապահովելու, անխափան էլեկտրա - և գազամատակարարումն ապահովելու։ Դա բխում է հասարակ մարդկանց, հայերի, տարածաշրջանի բնակիչների շահերից", - հավելել է Ռուսաստանի նախարարը։
Լավրովի խոսքով՝ Ռուսաստանը, որպես խաղաղ գործընթացի առանցքային միջնորդ, սկսած Ռուսաստանի, Ադրբեջանի և Հայաստանի ղեկավարների 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարությունից, շահագրգռված է ճգնաժամի շուտափույթ կարգավորմամբ ՝ լիովին համապատասխան այն եռակողմ հայտարարություններին, որոնք Ռուսաստանի, Ադրբեջանի և Հայաստանի ղեկավարներն ընդունել են 2020, 2021 և 2022 թվականներին ։ (1, 2, 3, 4):
"Խոսել ենք ևս մեկ կարևոր դրույթի մասին, որը կայանում է այդ պայմանավորվածությունների մեջ ։ Նկատի ունեմ ողջ տարածաշրջանում անարգել երթևեկության ապահովումը, տրանսպորտային, տնտեսական կոմունիկացիաների ապաշրջափակումը ։
Հատուկ ուշադրություն է դարձվել սահմանազատման հարցերին, որոնք սերտորեն կապված են քննարկվող խնդիրների ողջ շարքի հետ, և Բաքվի ու Երևանի միջև խաղաղության պայմանագրի շուտափույթ կնքման հարցերին: Հուսով ենք, որ բանակցային մեծ գործընթացի գագաթնակետը կլինի հենց այդ պայմանագրի ստորագրումը, որը գիծ կքաշի Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Վ.Վ. Պուտինի հետ եռակողմ հանդիպումների ընթացքում հայերի և ադրբեջանցիների գործադրած ջանքերի տակ", - ընդգծել է ՌԴ ԱԳ նախարարը։
Նրա խոսքով՝ ճանապարհը հեշտ չէ, և շատ բարդ ու կարևոր հարցեր կան լուծելու։ "Դրանցից ամենազգայունը եղել եւ մնում է Լեռնային Ղարաբաղի հայերի իրավունքների եւ անվտանգության երաշխիքների խնդիրը Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության ապահովման համատեքստում ՝ 1991թ. հռչակագրին համապատասխան, որը նախկին խորհրդային հանրապետությունների ղեկավարները ստորագրել են Ալմաթիում: Դրա գործողությունն այսօր հաստատված է և ադրբեջանական, և հայկական ղեկավարության կողմից ։ Դրան համապատասխան, կառուցվում է աշխատանքը խաղաղության պայմանագրի վրա", - ընդգծել է Լավրովը։
Ընդհանուր առմամբ, խոսելով բանակցությունների օրակարգի մասին, նա փաստել է, որ հարցերը հեշտ չեն։ Այս առումով Լավրովը հույս է հայտնել, որ Մոսկվայում քննարկումները կօգնեն դրական ազդակ հաղորդել բանակցային գործընթացին ա՝յս և այլ ուղղություններով:
"Այս փուլում առավել մոտ արդյունք է դիտվում եռակողմ աշխատանքային խմբում պայմանավորվածության ձեռքբերումը, որը գլխավորում են երեք փոխվարչապետները, որոնք զբաղվում են տարածաշրջանում տրանսպորտային հաղորդակցությունների ապաշրջափակման կոնկրետ հարցերի համաձայնեցմամբ: Այս համատեքստում հեռանկարներ կբացվեն նաև տրանսպորտային ոլորտում հեռանկարային նախագծերի իրականացման համար, որոնք արդեն ունեն ոչ միայն տարածաշրջանային, այլև՝ ավելի լայն բնույթ:
Պայմանավորվել ենք փորձել վերսկսել երկխոսությունը քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչների, փորձագետ-քաղաքագետների միջև երկրորդ < < ուղով> >։ Նաև հույս ունենք (առաջարկել ենք դա այսօր) սկսել եռակողմ երկխոսություն խորհրդարանականների գծով։
Ակնկալում ենք, որ բանակցությունների գործընթացը կշարունակվի։ Հասկանում ենք թե հայկական, թե ադրբեջանական կողմի հետաքրքրությունը օգտագործելու միջնորդների՝ ոչ միայն ի դեմս Ռուսաստանի Դաշնության, այլ նաև՝ մյուսների ։ Ողջունում ենք նրանց ցանկությունը, ովքեր անկեղծորեն շահագրգռված են օգնել Բաքվին և Երևանին գտնել պայմանավորվածություններ, ովքեր, ինչպես և մենք, աշխատում են այդ ուղղությամբ ։ Բայց չպետք է լինեն այս կամ այն պայմանավորվածություններն արհեստականորեն պարտադրելու փորձեր՝ ոչ թե հայ եւ ադրբեջանցի ժողովուրդների շահերից ելնելով, այլ՝ հանուն ԶԼՄ - ներում գեղեցիկ վերնագրերի, հանուն աշխարհաքաղաքական եւ ներքաղաքական նկատառումների", - հայտարարել Է Լավրովը, հավելելով, որ կշարունակվեն հետագա հանդիպումների նախապատրաստման եռանդուն աշխատանքները, այդ թվում՝ նախատեսվում է այս տարի անցկացնել Ռուսաստանի, Ադրբեջանի եւ Հայաստանի ղեկավարների հերթական հանդիպում։