Հինգշաբթի, 16 Մարտի 2023 13:10

Արմինֆո. Այսօր կառավարության նիստում գործադիրը հաստատել է «ՀՀ կրթության մինչև 2030 թվականի զարգացման պետական ծրագիրը» հաստատելու մասին» օրենքից բխող գործողությունների ծրագիրը, որը, որպես կրթության բոլոր մակարդակների զարգացման ռազմավարական նպատակներն ու բարեփոխումների ուղղությունները ներկայացնող փաստաթուղթ, ամրագրված է նաև մի շարք միջազգային համագործակցության փաստաթղթերում:

 

Ինչպես հաղորդում է կառավարության մամուլի ծառայությունը, ԿԳՄՍ նախարար Ժաննա Անդրեասյանը նշել է, որ նախորդ տարի ավելի քան վեցամյա դադարից հետո Ազգային ժողովն ընդունել է ««ՀՀ կրթության՝ մինչև 2030 թվականի զարգացման պետական ծրագիրը», որով հստակ ուղենշվել են կրթության բոլոր մակարդակների համար զարգացման առաջնահերթություններն ու թիրախները:

 

«Սա միակ ռազմավարությունն է, որն ունի օրենքի կարգավիճակ՝ նշանավորելու կրթության առանցքային դերը հանրային զարգացման համար: Օրենքից բխող գործողությունների պլանը ցույց է տալիս ծրագրի ճանապարհային քարտեզը՝ հստակ անելիքներով, արդյունքային ցուցանիշներով, պատասխանատու կառույցներով և ժամկետներով»,-նշել է նախարարը:

 

Ժաննա Անդրեասյանը տեղեկացրել է, որ ծրագիրն անցել է նաև ֆինանսական գնահատում՝ արտաքին փորձագետների ներգրավմամբ: «Իհարկե, ֆինանսական գնահատականն ուղենշային է, և իրականացման ընթացքում այն պետք է ճշգրտվի՝ հատկապես այնպիսի խոշոր ծրագրերի պարագայում, ինչպիսին, օրինակ՝ ակադեմիական քաղաքն է: Գործողությունների պլանով նախատեսված է, որ բոլոր այս հարցերը կքննարկվեն յուրաքանչյուր տարվա բյուջետային գործընթացի շրջանակում»,- ասել է նախարարը:

 

Գործողությունների պլանն արտացոլում է կրթության ռազմավարության երեք հիմնական ուղղությունները, որոնցից առաջինը համընդհանուր ներառական, որակյալ և հասանելի կրթական ծառայություններն են բոլոր բնակավայրերում՝ յուրաքանչյուր քաղաքացու համար՝ կյանքի բոլոր փուլերում: Երկրորդ ուղղությունը կրթության արդյունավետության բարձրացումն է, այդ թվում՝ համակարգի գործընթացային, ծախսային և կառավարման արդյունավետության, և երրորդ ուղղությունը՝ կրթական ծառայությունների ու արտադրանքի միջազգայնացումն է և ՀՀ դերը՝ գլոբալ կրթության համակարգում փոխակերպելու ուղղությամբ:

 

Ժաննա Անդրեասյանը ներկայացրել է կրթական բոլոր մակարդակներում նախատեսվող մի շարք խոշոր ծրագրեր: Մասնավորապես՝ Կապան խոշորացված համայնքի օրինակով գյուղական բնակավայրերում նախատեսվում է ունենալ որակյալ դպրոցական և նախադպրոցական ծառայություններ տրամադրող կրթահամալիրներ: Դրանց թիվը 2030 թվականին հանրապետության գյուղական բնակավայրերում պետք է հասնի 156-ի: Բոլոր խոշորացված համայնքներում նախատեսվում է ունենալ մսուր ծառայություններ՝ 0-2 տարեկան երեխաների համար, որը դրական ազդեցություն կունենա նաև կանանց աշխատանքի հավելյալ հնարավորության տեսակետից: Կրեդիտային համակարգով աշխատող դպրոցների մասնաբաժինը, որի ներդրումը մեկնարկել է այս տարի, կհասնի 90 տոկոսի՝ հնարավորություն ընձեռելով աշակերտներին իրենց հավաքած կրեդիտներով շարունակել ուսումնառությունը բուհերում: Նախատեսվում է, որ մինչև 2030 թվականը հանրապետության բոլոր դպրոցների տարրական դասարանների երեխաները կօգտվեն «Դպրոցական կայուն սնունդ» ծրագրից: «Այս տարվա հունվարից ՀՀ բոլոր մարզերի 1-4-րդ դասարանների 104 հազար երեխաներ օգտվում են ծրագրից պետբյուջեի միջոցներով, և խնդիր է այն հասանելի դարձնել Երևանում. ռազմավարությունը նախատեսում է հստակ գործողություններ այդ ուղղությամբ»,-ասել է նախարարը:

 

Ժաննա Անդրեասյանի խոսքով՝ ուսումնարաններում և քոլեջներում նախատեսվում է ներդնել մասնավոր ոլորտի մասնագետների ներգրավման ճկուն մեխանիզմներ. գործնական դասավանդման նպատակով կստեղծվի 10 ռեսուրսային կենտրոն բոլոր մարզերում, քոլեջների կառավարումը կիրականացվի մասնավորի հետ համատեղ՝ աշխատանքի վրա հիմնված ուսուցման մեթոդաբանությամբ, որի փորձն արդեն առկա է:

 

Բուհական ոլորտում նախատեսվում են խոշորագույն բարեփոխումներ, այն է՝ պետական ֆինանսավորմամբ բուհերի թիվը հասցնել մինչև 8-ի և դրանցում ներառել պարտադիր գիտահետազոտական ուժեղ բաղադրիչ: Նախատեսվում է ստեղծել ակադեմիական քաղաք՝ որպես որակյալ բարձրագույն կրթության և գիտության արդիական ենթակառուցվածք: Այս ուղղությամբ գործողությունների արդյունքում նախատեսվում է, որ առնվազն 4 բուհ կներառվի միջազգային վարկանիշավորման աղյուսակների լավագույն 500-ի մեջ:

Քայլեր են ձեռնարկվում կամավոր ատեստավորման գործընթացը լավարկելու ուղղությամբ

Նիկոլ Փաշինյանը, անդրադառնալով Կրթության զարգացման պետական ծրագրին, նշել է, որ ռազմավարության մաս է կազմում նաև ուսուցիչների ատեստավորումը, որի լավարկման վերաբերյալ կառավարությունը չզեկուցվող հարցերի փաթեթով ընդունել է որոշում:

 

Արձագանքելով՝ ԿԳՄՍ նախարարը տեղեկացրել է, որ լավարկման արդյունքում հնարավորություն է տրվում այս պահին դպրոցում չաշխատող, բայց ուսուցչի որակավորման պահանջներին բավարարող մարդկանց նույնպես մասնակցել կամավոր ատեստավորմանը. Ըստ նախարարի՝ այս մեխանիզմը հնարավորություն կտա խթանելու նոր և որակյալ կադրերի մուտքը դպրոց, ինչի կարիքը միանշանակ կա. «Դրա հաջող արդյունքի պարագայում կունենանք դպրոց մտնելու ավելի մեծ մոտիվացիա»:

 

Անդրադառնալով կամավոր ատեստավորման գործընթացին, որն իրականացվում է 2021 թվականից, Ժաննա Անդրեասյանը նշել է. «Այս պահի դրությամբ ունենք արդեն 1565 ուսուցիչ, որոնց աշխատավարձը միջինում կրկնապատկվել է: Եթե միջին դրույքաչափը 125 հազար է, ապա միջին եկամուտը միայն կամավոր ատեստավորման արդյունքում կազմում է 250 հազար դրամ և ավելի, իսկ առավելագույնն ունենք 450 հազար դրամ վարձատրություն ստացող ուսուցիչներ: Ընդ որում՝ պետք է նշեմ, որ ուսուցիչների շուրջ 28 տոկոսը ստանում է 300 հազար դրամ և ավելի վարձատրություն, և ունենք շուրջ 150 ուսուցիչ, որոնք ստանում են 350 հազարից 450 հազար դրամ վարձատրություն: Սրան գումարվում են նաև այլ հավելավճարները, ինչպես տարակարգի մեխանիզմի դեպքում: Ունենք տարակարգ ունեցող շուրջ 300 ուսուցիչ, որոնց համար հավելավճարի համակարգ է գործում»:

 

Նախարարը հայտնել է նաև, որ այս տարի ատեստավորմանը կկարողանան մասնակցել բոլոր դասարանների, բոլոր առարկաների ուսուցիչները: Կարգի հաստատումից հետո, մինչև ամսվա վերջ դիմումների ընդունման գործընթացը կմեկնարկի: «Երեկվանից մեկնարկել է նաև դիմումների ընդունումն արտադպրոցական հաստատությունների կամավոր ատեստավորման գործընթացի համար, որը վերաբերում է երաժշտական, արվեստների, մարզադպրոցների մանկավարժներին։ Մարտի 9-ից ընդունվում են նաև մանկապարտեզների մանկավարժների դիմումները, որտեղ 30-50 տոկոս հավելավճար է գործում»,- ասել է Ժաննա Անդրեասյանը։

 

Կառավարության ղեկավարը հիշեցրել է, որ Ազգային ժողովն արդեն ընդունել է Աշխատանքային օրենսգրքում փոփոխությունների փաթեթը, որով սահմանվել է՝ կենսաթոշակային տարիքի լինելն ինքնին դեռ աշխատանքից ազատելու հիմք չէ: «Նախկինում այդպիսի կարգավորում կար: Հիմա այս կարգավորումը վերաբերում է նաև ուսուցիչներին: Մենք այս օրենքի փոփոխությամբ հնարավորություն ենք ստեղծել, որպեսզի նաև կենսաթոշակային տարիքի ուսուցիչներն ատեստավորվեն: Նախկինում ինչի՞ համար էր այդ կարգավորումը, նաև դպրոցներում, որովհետև այդպիսի տեսակետ կար, որ կենսաթոշակային տարիքն անց ուսուցիչների աշխատանքի արդյունավետությունն ընկնում է, երիտասարդներին ճանապարհ չեն տալիս: Բայց մենք այդ կարծիքին չենք՝ միևնույն ժամանակ ընդունելով, որ այդ ռիսկը կա և գոյություն ունի: Կարծում եմ՝ շատ լավ մեխանիզմ է, մոտիվացիա է կենսաթոշակային տարիքի այն ուսուցիչների համար, որոնք ցանկանում են կամավոր ատեստավորում անցնել: Ուզում եմ հիշեցնել՝ երրորդ տարում ատեստավորում չանցած որևէ ուսուցիչ դպրոցում չի աշխատելու: Նախ իրենց աշխատավարձը կբարձրանա, երկրորդ՝ այլ կարգի մտավախությունները կփարատվեն, և մենք նաև ուսուցիչների կադրային բազան լրացնելու այդ հնարավորությունը նույնպես կօգտագործենք»,- ասել է վարչապետը:

 

Նիկոլ Փաշինյանը նշել է նաև, որ անհրաժեշտ է մեխանիզմներ գործարկել, որպեսզի երիտասարդ ուսուցչական կադրերի համար ատեստավորման պահանջը խոչընդոտ չդառնա:

 

Կառավարության մեկ այլ որոշումներով էլ հաստատվել են ՀՀ բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների 2023/2024 ուսումնական տարվա` պետության կողմից ուսանողական նպաստների ձևով ուսման վարձի լրիվ փոխհատուցմամբ (անվճար), առկա ուսուցմամբ, մագիստրոսի կրթական ծրագրով ընդունելության տեղերը, ինչպես նաև ՀՀ բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների 2023/2024 ուսումնական տարվա՝ ըստ մասնագիտությունների պետության կողմից ուսանողական նպաստների ձևով ուսման վարձի լրիվ փոխհատուցմամբ (անվճար) և վճարովի, առկա ուսուցմամբ բակալավրի ու անընդհատ և ինտեգրացված կրթական ծրագրերով ընդունելության տեղերը: