Երեթշաբթի, 14 Մարտի 2023 17:55

Արմինֆո. ՆԱՏՕ-ի նախկին գլխավոր քարտուղար Անդերս Ֆոգ Ռասմուսենը կոչ է արել Իլհամ Ալիևին ապաշրջափակել Բերձորի միջանցքը։

 

Ջերմուկում լրագրողների հետ զրույցում նա հիշեցրել է, որ վերջին անգամ Հայաստանում եղել է 2012 թվականին ՝ որպես ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար։ Նա նշել է, որ Հայաստան կատարած այցի շրջանակներում հանդիպում է ունեցել երկրի բարձրագույն ղեկավարության հետ և գոհունակություն հայտնել այն ջանքերի համար, որոնք ձեռնարկվել են ՀՀ-ում ժողովրդավարական արժեքների ամրապնդման ուղղությամբ: "Ես այստեղ եմ հայկական կողմի հրավերով, որպեսզի աջակցեմ ՀՀ կառավարությանը Արեւմուտքի եւ, ընդհանրապես, Եվրամիության հետ կապերի ամրապնդման գործում։ Երեկ ես հանդիպումներ եմ ունեցել Երևանում, իսկ այսօր այցելել ԵՄ ՀՀ հարավային սահմաններ, որպեսզի իմ աչքով տեսնեմ Հայաստանի նկատմամբ ադրբեջանական ագրեսիայի հետևանքները", - ասել Է Ռասմուսենը։

 

Նրա խոսքով ՝ Ջերմուկ առողջարանային քաղաք կատարած այցի ընթացքում ինքը քաղաքապետից տեղեկացել է քաղաքի վրա ադրբեջանական հարձակման եւ զբոսաշրջային հոսքի հետեւանքների մասին ։

ՆԱՏՕ-ի նախկին գլխավոր քարտուղարը նաև հավելել է, որ այսօր ավելի վաղ ինքը եղել է Բերձորի (Լաչինի) միջանցքում, որն ադրբեջանցիների կողմից արգելափակված է անցյալ տարվա դեկտեմբերից։ "Այս շրջափակումը անմարդկային է և անօրինական։ Ես հանդիպել եմ Լեռնային Ղարաբաղում ապրող մարդկանց հետ, և նրանք ինձ պատմել են այն կրիտիկական իրավիճակի մասին, որը ստեղծվել է Արցախում։ Շրջափակումը նշանակում է, որ միայն փոքր քանակությամբ մթերքի և դեղորայքի առաքում է հնարավոր Լեռնային Ղարաբաղ, ինչն էլ, իր հերթին, նշանակում է սննդամթերքի և դեղորայքի պակաս։ Մենք բախվում ենք հումանիտար ճգնաժամի, որը կարող է վերածվել հումանիտար աղետի։ Այդ շրջափակումն անօրինական է", - ընդգծել է նա, հիշեցնելով, որ փետրվարի 22-ին Միջազգային դատարանը վճիռ է կայացրել, որով Ադրբեջանին պարտավորեցրել է ապաշրջափակել միջանցքը և ապահովել ճանապարհի անարգել անցումը։

 

Ռասմուսենի խոսքով ՝ դատարանի որոշումը պարտադիր է, և Ադրբեջանը պարտավոր է բացել ճանապարհը և անխափան կապ ապահովել Լեռնային Ղարաբաղի հետ։ "Ելնելով վերն ասվածից՝ ես հստակ ուղերձ եմ հղում Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևին. բացել ճանապարհը, վերացնել այդ շրջափակումն այսօր, անհապաղ", - ասել է ՆԱՏՕ - ի նախկին գլխավոր քարտուղարը:

 

Այն հարցին, թե ինչ կարող է անել Միջազգային դատարանը, եթե Բաքուն անտեսում է դատարանի որոշումը, Ռասմուսենը համոզմունք է հայտնել, որ Եվրոպան պետք է առավելագույն ճնշում գործադրի Ադրբեջանի նկատմամբ: Նա հիշեցրել է, որ ԵՄ-ն Ադրբեջանի հետ համաձայնագիր է ստորագրել էներգետիկ ոլորտում, որը կարող է օգտագործվել որպես հարթակ Բաքվի հետ քննադատական հարցերի շուրջ երկխոսության համար: "Հնարավոր է, նախագահ Ալիեւը, ինչպես նախագահ Պուտինը, ավտորիտար է։ Բայց չեմ կարծում, թե Ալիևը կցանկանա հայտնվել նույնպիսի պայմաններում, ինչ՝ Պուտինը, և համարվել միջազգային ագրեսոր։ Ուստի, ևս մեկ անգամ կոչ եմ անում Ալիևին վերացնել շրջափակումը", - ասել է նա։

 

Հարցին, թե արդյոք կարելի է համարել, որ Հայաստան իր այցի նպատակը ռազմաքաղաքական համագործակցության ամրապնդումն է, Ռասմուսենը պատասխանել է, որ իրենք կցանկանային աջակցել Հայաստանին՝ բարձրացնելու Երևանի և Բրյուսելի միջև քաղաքական երկխոսության մակարդակը, որը կներառի նաև անվտանգության քաղաքականության շուրջ երկխոսություն։ ՆԱՏՕ-ի նախկին գլխավոր քարտուղարն ընդգծել է, որ ԵՄ-ը համագործակցության լայն գործիքակազմ ունի։ Միաժամանակ, նա համոզմունք է հայտնել, որ Հայաստանը միջազգային ավելի մեծ գործընկերների կարիք ունի, քան այսօր ունի։ "Այո, մենք կցանկանայինք շատ սերտ փոխգործակցություն ունենալ Հայաստանի կառավարության հետ ։ Եվ դա կլինի լայն համագործակցություն՝ ընդգրկելով լայն շրջանակ: Բնականաբար, այն կներառի Եվրամիության քաղաքական աջակցությունը։ Եվ, կարծում եմ, որ այսօր շատ կարևոր է բարձրացնել իրազեկվածությունը Լեռնային Ղարաբաղում հումանիտար ճգնաժամի առկայության մասին։ Եվ միջազգային հանրությունը պետք է առավելագույն ճնշում գործադրի Ադրբեջանի նկատմամբ՝ իրավիճակը կարգավորելու համար", - ասել է նա։

 

Ճշգրտող հարցին, թե արդյոք Հայաստանը ռազմաքաղաքական աջակցության ակնկալիք է հայտնել, Ռասմուսենը դրական է պատասխանել։ "Ընդհանուր առմամբ՝ այո։ Բայց մենք մանրամասն չենք քննարկել ռազմական համագործակցության եզրերը։ Սակայն, 10 տարի առաջ, երբ ես ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարն էի, այցելեցի Հայաստան ՝ շնորհակալություն հայտնելու Աֆղանստանում և Կոսովոյում խաղաղապահ առաքելություններին մասնակցելու համար։ Այս տեսանկյունից մենք ունենք համագործակցության բավականին երկար պատմություն, որը կարելի է ընդլայնել և ներգրավել ԵՄ-ին։ Օրինակ՝ ԵՄ-ն ունի, այսպես կոչված, խաղաղության եվրոպական համակարգ, որը կարող է հարթակ դառնալ Երևանի և Բրյուսելի միջև համագործակցության համար", - կարծում է ՆԱՏՕ-ի նախկին գլխավոր քարտուղարը։

 

Հարցին, թե ինչպես է ինքը տեսնում Լեռնային Ղարաբաղի բնակչության անվտանգության եւ իրավունքների ապահովման մեխանիզմները, Ռասմուսենը նշել է, որ միանշանակ համաձայն է դրա հետ: "Պետք է ամեն ինչ անել երկարաժամկետ և արդար կարգավորման հասնելու համար։ Եվ այդ համաձայնագրում կարևոր տարր պետք է լինի Լեռնային Ղարաբաղի բնակչության անվտանգության և իրավունքների ապահովման երաշխիքը։ Եվ մենք այդ երաշխիքները վերահսկելու և ապահովելու միջազգային մեխանիզմի կարիք ունենք։ Մնում է հետևել, թե ինչպես կձևավորվի այդ միջազգային մեխանիզմը, իդեալական կլիներ ՄԱԿ-ի հովանու ներքո խաղաղապահ զորակազմը։ Նրանք պետք է ունենան հստակ մանդատ և առաքելություն, որը թույլ կտա նրանց ապահովել Լեռնային Ղարաբաղի բնակչության իրավունքներն ու անվտանգությունը", - կարծում է Ռասմուսենը։