Հինգշաբթի, 26 Հունվարի 2023 11:27

Արմինֆո. Ադրբեջանական շրջափակման իրական նպատակները ոչ թե հանքերն են, այլ Արցախի քաղաքական պարտադրանքը։ Այդ մասին "Մեդուզա"-ի հարցազրույցում հայտարարել է Արցախի պետնախարար Ռուբեն Վարդանյանը։

 

"Մեզ ստիպում են ընդունել, որ Արցախը որպես հանրապետություն գոյություն չունի, և որ այն պետք է դառնա Ադրբեջանի մաս։ Հասկանալի, անթաքույց նպատակ. [Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ] Ալիևն այդ ամենը հնչեցրեց մամուլի ասուլիսում։ Ինչն այստեղ պարզ չէ: Հիմա ամեն գնով ՝ և մտրակով, և բլիթով, Արցախին ստիպում են դադարել դիմադրել ։ Ինչը, ընդհանուր առմամբ, անհնար է ։ Ներկա պայմաններում այդ անհնարինությունն ավելի ակնհայտ է դարձել, Ինձ թվում է ։ Դժվար է պատկերացնել, որ մի երկիր, որը չի կարող մարդու իրավունքներ ապահովել սեփական ժողովրդին, այդ իրավունքները կապահովի ազգային փոքրամասնության համար: Ավտոկրատ, բռնապետական սուլթանություն Ադրբեջանում. ինչ իրավունքներով է այն ապահովում սեփական բնակչությանը", - հարցադրում է արել Վարդանյանը։

 

Նրա խոսքով ՝ այն ամենը, ինչ արվել է Արցախի ժողովրդի կողմից 1988 թվականից (երբ սկսվեց ղարաբաղյան հակամարտությունը), ապացուցում է, որ այն անկախ տարածք է, էթնիկ առումով ինքնատիպ ։ "Մարդիկ այստեղ ապրում են սեփական հողի վրա։ Այս իմաստով տարածքային ամբողջականության սկզբունքը, ինչպես (2023-ին ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ) Լավրովը լավ էր նշել, լիովին իրագործվում է միայն այն ժամանակ, երբ դու կարող ես հավասար իրավունքներ ապահովել նույն տարածքում բնակվող բոլորին։ Եթե ոչ, ապա ինքնորոշման իրավունքը միանշանակ պետք է գերիշխի, իսկ մենք հիմա ունենք հայատյացության հսկայական փաստեր։ Ատելությունը ձևավորվել է ադրբեջանական հասարակության մեջ ։ Շատ դժվար է պատկերացնել, թե ինչպես կարող ենք պահպանել մեզ և մեր ավանդույթները մի երկրում, որտեղ տիրում է նման անհանդուրժողականություն մարդու բոլոր իրավունքների նկատմամբ ։ Դա շատ բարդ է, բայց Ադրբեջանի ղեկավարությունը պետք է իր մեջ ուժ գտնի քաղաքակիրթ երկխոսության համար։ Դա շատ դժվար կլինի, բայց մենք մեր կողմից պատրաստ ենք դրան", - նշել է նա։

 

Ճշտմանը, թե արդյոք Արցախում Հայաստանի կողմից բավարար աջակցություն զգում են, հաշվի առնելով ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հունվարի 12-ի հայտարարությունը, որտեղ նա խնդրել է հանրապետությանը Բաքվին ռազմական գործողությունների առիթ չտալ, Վարդանյանը նշել է, որ ՀՀ կառավարության ղեկավարը հստակ նշել է իր դիրքորոշումը: "Այն հրապարակային է. նրանք առավելագույնս պատրաստ են եւ ֆինանսական, եւ իրավաբանական աջակցություն ցուցաբերել։ Եվ նրանք դա անում են: Բայց ռազմական հարցերին նրանք չեն կարող միջամտել։

 

Հայ հասարակության մի մասը նույնպես շատ է անհանգստանում և շատ է ներգրավված օգնելու փորձի մեջ։ Ես նրանց շատ շնորհակալ եմ ։ Կան նաեւ մարդիկ, որոնց համար միեւնույն է, բայց դա մենք տեսնում ենք ոչ միայն Հայաստանի օրինակով , այլեւ ամբողջ աշխարհում, ցավոք, անտարբերության մակարդակը շատ է աճել", - ասել է Վարդանյանը։

 

Հարցին, թե արդյոք իրեն չի զարմացնում այն փաստը, որ որպես բարերար ինքն ավելի արդյունավետ է եղել, քան որպես պետական ծառայող, Վարդանյանը նշել է, որ երջանիկ է Արցախում ՝ չնայած դժվարություններին։ "Ես շատ լավ հասկանում էի, թե ուր եմ տեղափոխվել ՝ բարդության տեսանկյունից։ Ադրբեջանը միշտ ցանկացել է այնպես անել, որ Արցախը ոչ լսելի լինի, ոչ էլ տեսանելի ։ Բայց ես վերջին օրերին հարցազրույցներ եմ տվել ABC - ին, France24-ին, The Economist-ին, Financial Times-ին, "Կոմերսանտին", ՌԲԿ-ին, RTVI-ին և համեստորեն ակնկալում եմ, որ այստեղ իմ գալուց հետո Արցախի թեման ավելի լսելի է դարձել։ Բավական չէ այն լուծելու համար, բայց գոնե դարձել է ավելի լսելի",- նշել է նա։

 

Հարցին, թե արդյոք "հասարակությունը հիասթափված է ռուս խաղաղապահների անգործությունից", Վարդանյանն ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ Արցախն այսօր շրջապատված է 10 միլիոնանոց Ադրբեջանով, գումարած ևս 80 միլիոնն ապրում է իրեն դաշնակից Թուրքիայում։ "Մենք այստեղ՝ Արցախում, 120 հազար մարդ ենք։ Իսկ մեր կողքին երկու հազար ռուս զինվոր կա։ Եվ դուք ուզում եք, որ ես նրանց վրա քար նետեմ: Որպեսզի ես էլ ավելի վատացնեմ իրավիճակը: Լսեք, դա խելագարություն է ինքնապահպանման բնազդի առումով: Ես կնախընտրեի, որ այստեղ լիներ 20 հազար ռուս զինվոր, իսկ այնտեղ ՝ հինդու խաղաղապահներ կամ մեկ ուրիշը՝ Եվրոպայից ։ Որովհետև Արցախի Հանրապետության և Ադրբեջանի միջև շփման գիծը 540 կիլոմետր է։ Դժվար խնդիր է ցանկացած խաղաղապահների համար", - հավելել Է Վարդանյանը։

 

"Ես կցանկանայի, որ ոչ միայն Ռուսաստանը, այլև Անգլիան և Ֆրանսիան նույնպես կոշտ հանդես գան։ Ինչու՞ են Ալիևին դեռ հրավիրում Դավոս, օրինակ, Համաշխարհային տնտեսական ֆորումին ։ Նա շրջափակման է ենթարկել 120 հազար մարդու, իսկ Դավոսում նրան ձեռքով բարևում են։ Այդ առումով ես շատ հարցեր ունեմ, շատ հարցեր շատ երկրների։ Պետք են պատժամիջոցներ՝ ոչ թե Ադրբեջան պետության, այլ անձամբ այնտեղ որոշումներ կայացնողների նկատմամբ։ Այն մարդկանց դեմ, որոնց երեխաները սովորում են Անգլիայում կամ Ֆրանսիայում: Նրանց դեմ, ովքեր իրենց քաղաքակիրթ ակումբի մաս են համարում", - շարունակել է ԱՀ պետնախարարը։

 

Որպես Արցախի ապաշրջափակման ուղի՝ Վարդանյանը նշել է օդային միջանցքի կազմակերպումը ։ Որպես օրինակ նա նշել է Սարաևոն, Արևմտյան Բեռլինը 1947 թվականին: "Ես դա տեսնում եմ որպես միակ լուծում։ "Հարգելի պարոն Ալիեւ, հարգարժան Ադրբեջանի Հանրապետություն, դուք կարող եք անել այն, ինչ ուզում եք, բայց մենք թույլ չենք տա, որ մարդիկ սովից մահանան 21-րդ դարում: Այդ պատճառով այնտեղ այժմ ինքնաթիռներ կթռչեն։ Դուք կարող եք խոցել դրանք, բայց այդ դեպքում դուք անպայման կդառնաք վտարանդի: Մարդասիրական խմբերը Շվեյցարիայից, Ռուսաստանից, թեկուզ Աֆրիկայից, նրանք պետք է հնարավորություն ունենան մարդասիրական օգնությամբ վայրէջք կատարել Արցախում", - կարծում է քաղաքական գործիչը։

 

Դիտարկմանը, թե դիտորդները համոզված են, որ Բաքուն բարձրացնում է Ղարաբաղում խաղադրույքները խաղաղ պայմանագրի ստորագրման նախաշեմին, եւ չեն բացառում նոր պատերազմը, Վարդանյանը համոզմունք է հայտնել, որ Ադրբեջանի համար դա ծանր որոշում կլինի, քանի որ այս անգամ նրանք ստիպված կլինեն կռվել խաղաղ բնակչության դեմ: "Դա արդեն կլինի հայրենական պատերազմ ընդդեմ երեխաների, կանանց և ծերերի՝ բոլոր սահմանների անցում։ Կարծում եմ ՝ Բաքվում դա շատ լավ հասկանում են, և այնքան էլ շատ չեն ուզում։  Ուստի, ես կարծում եմ, որ նրանք խաղադրույք կկատարեն բնակչությանը այստեղից դուրս մղելու վրա: Գիտեք, տարբերությունը շատ պարզ է խաղաղության մեր մոդելի և Ալիևի խաղաղության մոդելի միջև։ Մենք ասում ենք, որ "ապրում ենք կողք կողքի, բայց ոչ միասին" , իսկ նրանք կարծում են, թե "խաղաղությունն Արցախն է՝ առանց հայերի", - նշել է նա։

 

Վարդանյանը նաև չի համաձայնել այն պնդումներին, թե շրջափակման առիթ է հանդիսացել իր տեղափոխությունն Արցախ։ Նա հիշեցրել է, թե ինչպես է Ադրբեջանը 2022 թվականի մարտ ամսին անջատել գազը, ինչպես է վերցրել Փառուխ գյուղը, ինչպես է վերցրել այլ բարձունքներ։ "Կա նման բան-salami strategy. Դա այն դեպքում, երբ դուք պարզապես դանդաղորեն կտրում եք կտորները, և նրանք իրականացնում էին այս ռազմավարությունը: Իմ գալուստը թույլ չտվեց նրանց դա անել, եւ ես վստահ եմ, որ ավելի շատ դառնություն է հրահրել", - ընդգծել է քաղաքական գործիչը։

 

Անդրադառնալով իր բարեգործական գործունեությանը ՝ Վարդանյանն ասել է, որ մասնակցել է Շուշիի մզկիթի վերականգնմանը, բազմաթիվ տարբեր ծրագրեր է իրականացրել։ "Իմ որդին այստեղ ծառայել է բանակում, աղջիկս այստեղ աշխատել է։ Այնպես որ, ես, իհարկե, այնքան էլ յուրային չեմ, բայց նաև օտար չեմ: Ես այդպես կասեի", - նշել է նա։

 

"Մեզ մոտ հիմա ռուսական հեքիաթի պես է. աջ գնաս ՝ սուրը կկորցնես, ձախ գնաս ՝ ձին կկորցնես, ուղիղ գնաս ՝ կյանքդ կկորցնես։ Եթե մենք հեռանանք, կկորցնենք հայրենիքը, իսկ եթե համաձայնենք ապրել Ադրբեջանում, կկորցնենք սեփական ինքնությունը, սեփական արժանապատվությունը։ Եվ մենք կդառնանք մի պետության մաս, որը մեզ նվաստացնում է և պատրաստ է ոչնչացնել մեզ և մեր իրավունքները":

 

Ի պատասխան ճշտման, թե արդյոք նա չի ցանկանում գնահատական տալ Ռուսաստանի և Ուկրաինայի պատերազմին, Վարդանյանը նշել է, որ ինքը ցանկացած պատերազմի կտրականապես հակառակորդ է ։ "Որպես "Ավրորա" մրցանակի համահիմնադիր՝ ես հավատում եմ, որ աշխարհը կարող է փրկվել միայն այն դեպքում, եթե բոլորս ՝ նորմալ մարդիկ, հասնենք նրան, որ մարդասիրական հիմնարար արժեքները կրկին դառնան մեր կյանքի հիմքը", - ասել է նա։

 

Անդրադառնալով հարցին,  թե արդյոք Արցախում կան մարդիկ, ովքեր պատրաստ են ընդունել Ադրբեջանի քաղաքացիություն կամ լքել հանրապետությունը, Վարդանյանն ասել է,  որ անկեղծորեն ապշած է ղարաբաղցիների տոկունությունից։ "Այն բաներից մեկը, որ հասկանում ես Արցախում, այն է, որ այստեղ ապրում են իսկական մարդիկ։ Իրենց դրական և բացասական կողմերով, բայց նրանք կարողանում են տարբերել իրականը արհեստականից՝ լեյբլներից, ֆեյքերից, որոնցում մենք բոլորս ապրում ենք։ Այստեղ ամեն ինչ իրական է։ Այս մարդիկ իսկապես գիտակից են և շատ երկրային: Նրանք շատ ամուր կապված են այս հողի հետ։ Եվ նրանք բացարձակապես պատրաստ են դա հանդուրժել: Եվ գլխավորը նրանց չդավաճանելն է", - եզրափակել է Վարդանյանը։