Երկուշաբթի, 11 Հուլիսի 2022 11:47

Արմինֆո. Ուկրաինա ՌԴ-ի ներխուժումից հետո Հարավային Կովկասի աշխարհաքաղաքականության գլխավոր սկզբունքային փոփոխությունը Ռուսաստանի ռազմավարական պարտության իրական հեռանկարն է։ Պարտություն, որի հետևանքով ՌԴ-ն կդադարի լինել տարածաշրջանային խաղացող կամ լրջորեն կթուլանա։ ԱրմԻնֆո-ին նման կարծիք է հայտնել Georgian Strategic Analysis Center-ի փորձագետ, քաղաքագետ Գելա Վասաձեն։

 

"Իսկ սուրբ տեղը, ինչպես հայտնի է, դատարկ չի լինում։ Առավել ևս, որ Ռուսաստանի շրջափակումից հետո Հարավային Կովկասի դերը լրջորեն մեծացել է՝ որպես լոգիստիկ կենտրոն։ Ընդ որում, ես կասկած չունեմ, որ ԱՄՆ-ը, ԵՄ-ը, Թուրքիան կամ Իրանը կկարողանան լլիովին փոխարինել Ռուսաստանին Հարավային Կովկասում: Բայց այն, որ կողմերից յուրաքանչյուրը կփորձի ունենալ իրավիճակի վրա ազդեցության իր բաժինը, կարելի է չկասկածել։ Այսպիսով, այսօր մենք գտնվում ենք շահերի հաշվեկշռի ձևավորման փուլում", - ընդգծել է նա։

 

Այս իրավիճակում, ըստ Վասաձեի գնահատականների, շատ բան կախված է ինչպես Հարավային Կովկասի երկրների նկատմամբ հետաքրքրության մակարդակից, այնպես էլ հենց այդ երկրներից, Վրաստանի, Հայաստանի եւ Ադրբեջանի ՝ միմյանց հետ պայմանավորվելու ունակությունից։ Ինչպես նաև՝ փորձել չօգտագործել արտաքին ուժերն իրենց օգտին և մշակել, ընդհանուր առմամբ,  տարածաշրջանի գրավչության ընդհանուր ռազմավարություն։ Հասկանալով, որ այսօր դա մի քիչ ուտոպիական է հնչում, քաղաքագետն, այնուամենայնիվ, համոզված է, որ դա հենց այն է, ինչին պետք է ձգտեն տարածաշրջանի բոլոր երեք երկրները։ Մեկնաբանելով հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման հեռանկարները հուլիսի 1-ին Վիեննայում Հայաստանի եւ Թուրքիայի հատուկ ներկայացուցիչներ Ռուբեն Ռուբինյանի եւ Սերդար Քըլըչի միջեւ ձեռք բերված պայմանավորվածության ֆոնին ' Վասաձեն Հայաստանի եւ Թուրքիայի միջեւ հարաբերությունների կարգավորումը գնահատել է որպես տեւական եւ բավական ցավոտ գործընթաց երկու երկրների հասարակությունների համար: "Որոշակի լավատեսություն է ներշնչում ինչպես Հայաստանի, այնպես էլ Թուրքիայի իշխանությունների՝ այդ ճանապարհը մինչեւ վերջ անցնելու ռացիոնալ մոտեցումն ու շահագրգռվածությունը: Այն, որ գործընթացը մեռյալ կետից շարժվել է գործնական բնագավառում՝ արդեն շատ լավ է: Այսօր կարևոր է արդեն ձեռք բերված պայմանավորվածությունների արագ իրագործումը, ինչը կողմերին թույլ կտա առաջ շարժվել", - ընդգծել է նա։

 

Ռուբինյան-Քըլըչ հուլիսյան հանդիպումն առաջինն էր, որի ժամանակ կողմերը որոշակի պայմանավորվածություններ ձեռք բերեցին։ Դրանց թվում է ամենակարճ ժամկետում հայ-թուրքական ցամաքային սահմանը երրորդ երկրների քաղաքացիների համար բացելու հնարավորության ապահովումը եւ այդ ուղղությամբ անհրաժեշտ գործընթացներ սկսելը: Պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել հնարավորինս սեղմ ժամկետներում Հայաստանի և Թուրքիայի միջև ուղիղ ավիափոխադրումների իրականացում սկսելու մասին, և որոշում է կայացվել անհրաժեշտ գործընթացներ սկսել այդ ուղղությամբ:

Հատուկ ներկայացուցիչները քննարկել են նաեւ այլ հնարավոր կոնկրետ քայլեր, որոնք կարող են ձեռնարկվել Երեւանի եւ Անկարայի միջեւ հարաբերությունների լիակատար կարգավորման վերջնական նպատակին հասնելու համար: Դրանից հետո կրկին ընդգծել են իրենց պայմանավորվածությունը ՝ շարունակել կարգավորման գործընթացն առանց նախապայմանների ։