Ուրբաթ, 18 Մարտի 2022 18:06

Արմինֆո.Իսրայելի նկատմամբ Թուրքիայի նախագահ Էրդողանի վերջին ռևերանսները, ի թիվս այլ հանգամանքների, պայմանավորված են ԱՄՆ-ի նկատմամբ նոր մոտեցումներ գտնելու Անկարայի ձգտումով։ ԱրմԻնֆո-ին այդպիսի կարծիք է հայտնել Միջազգային հարաբերությունների և անվտանգության հայկական ինստիտուտի փորձագետ Էմմա Բեգիջանյանը։

 

"Այլ կերպ ասած՝ Թուրքիան դեպի ԱՄՆ ելք է փնտրում Իսրայելի միջոցով։ Եվ շատ վերլուծաբաններ Իսրայելի հետ հարաբերությունները բարելավելու Էրդողանի բուռն ձգտումը պայմանավորում են, առաջին հերթին, ամերիկյան F-16 կործանիչների ձեռք բերման հարցում Իսրայելի միջնորդությանը հասնելու ձգտումով։ Թուրքիայի ԶՈՒ զարգացման այդ հատվածն այդպես էլ դատարկ մնաց թուրքերին F-35 կործանիչներ վաճառելու Վաշինգտոնի աղմկահարույց հրաժարումից հետո", - նշել է նա։

 

Եվս մեկ պատճառ, որը Էրդողանին դրդում է "համբուրել ձեռքը, որը նա չի կարող կտրել", ըստ փորձագետի, Միջերկրական ծովի արեւելյան մասում գազի հանքավայրերի շահագործման հարցում Իսրայելի աջակցությունն ստանալու ձգտումն է: Ասել է թե՝ Կիպրոսի և Հունաստանի հետ Թուրքիայի  հարաբերություններում մեծ խնդիր հանդիսացող հարցում։ Բեգիջանյանը դրանում է տեսնում էներգետիկ ոլորտում թուրք-իսրայելական հարաբերությունների ակնկալվող զարգացման մասին Էրդողանի  հայտարարությունների պատճառները, որոնք արվել են Իսրայելի նախագահ Իցհակ Հերցոգի՝ վերջերս Թուրքիա կատարած այցի ընթացքում, որն Էրդողանը բնորոշել է որպես "պատմական"։

 

Այդուհանդերձ, փորձագետը բավական հոռետեսորեն է վերաբերվում այդ ուղղությամբ Թուրքիայի սպասումներին։ Այդ թվում ՝ նկատի ունենալով Անկարա մեկնելուց առաջ Իսրայելի նախագահի արած

հայտարարությունը։ Վերջինս հատուկ ընդգծել է, որ Իսրայելի եւ Թուրքիայի միջեւ հարաբերությունների ցանկացած մերձեցում ոչ մի դեպքում չի վնասի Կիպրոսի եւ Հունաստանի հետ էներգետիկ ոլորտում իր երկրի սերտ հարաբերություններին եւ համագործակցությանը: Ինչն, ըստ Բեգիջանյանի, արտացոլում Է Թել Ավիվի ընդհանուր դիրքորոշումն այս հարցում։

 

Թուրք-իսրայելական հարաբերություններին առավել մեծ անորոշություն ու հոռետեսություն է հաղորդում, փորձագետի կարծիքով, Իսրայելի եւ արաբական երկրների միջեւ կապերի հաստատման մշտական գործընթացը: Նրա գնահատմամբ՝ Թել Ավիվի արդեն իսկ առկա լավ հարաբերությունները արաբական աշխարհի մի շարք մայրաքաղաքների հետ թույլ է տալիս արձանագրել Իսրայելի համար Թուրքիայի երբեմնի նշանակության կորուստը։ Վերջինս նշանակում է, որ Անկարան ստիպված է համաձայնել զիջումների գնալ Իսրայելին՝ Ադրբեջանի գործուն աջակցությամբ  դեռևս 2020թ. սկսված հարաբերությունների տխրահռչակ կարգավորման ճանապարհին։

 

"Եվ, վերջապես, վերջին հանգամանքը, որն արտացոլում է Իսրայելի հետ հարաբերությունները կարգավորելու Էրդողանի աննախադեպ վճռականությունը։ Իսրայելցիներին հաճոյանալու նպատակով թուրքերը վերջին շրջանում սկսել են դիմել, նույնիսկ, Իրանի դեմ գործողությունների։ Նախագահ Հերցոգի Անկարա այցի յուրօրինակ նախերգանք էր թուրքական հատուկ ծառայությունների կողմից իրանական գործակալական ցանցի չեզոքացումը։ Վերջինս, իբր, փորձել է ոչնչացնել իսրայելցի խոշոր ձեռներեցին՝ ի պատասխան իսրայելցիների կողմից իրանցի հայտնի ֆիզիկոս-միջուկագետ Մոհսեն Ֆահրիզադեի սպանության", - ամփոփել է Բեգիջանյանը։