Ուրբաթ, 24 Դեկտեմբերի 2021 22:19

Արմինֆո. Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը, նախօրեին պատասխանելով ԶԼՄ-ների հարցերին, հայտարարել է, որ Բրյուսելում Իլհամ Ալիևի հետ առանձնազրույցի ժամանակ չի եղել որեւէ  նոր բան՝ հայ-ադրբեջանական բանակցությունների ընդհանուր օրակարգից դուրս:

 

Խոսելով տարածաշրջանային հաղորդակցությունների բացման մասին՝ Փաշինյանը նշել է, որ հարցը պետք է բաժանվի մասրի։ Նախ, այդ խնդիրը պետք է դիտարկել իրավաբանական հիմքերի ձեւակերպման առումով: Եթե խոսքը գնում է Ադրբեջանի եւ Նախիջեւանի միջեւ ճանապարհի բացման մասին, ապա այն դիտարկվում է տարածաշրջանի բոլոր հաղորդակցությունների բացման տեսանկյունից, Հայաստանը նույնպես պետք է ճանապարհներ ունենա Ադրբեջանի տարածքով։ Ինչպես նշել է Փաշինյանը, տարածաշրջանում բոլոր խաղացողները պետք է ստանան իրենց կոմունիկացիոն շահերը, պետք է աշխատի ոչ միայն "Հյուսիս - Հարավ", այլեւ "Արեւելք - Արեւմուտք" ճանապարհը: Ընդ որում, պետք է լինեն նաև այդ ուղիների անվտանգության երաշխիքներ, հնարավոր է, նաև բեռների ուղեկցման ռեժիմի միջոցով։ Փաշինյանը նշել է, որ այդ բոլոր հաղորդակցությունները չեն ենթադրում սուվերենությունից հրաժարում, այդ մասին խոսք լինել չի կարող, քանի որ բազմիցս ասվել է, որ Հայաստանը չի պատրաստվում հարցը դիտարկել "միջանցքային տրամաբանության" տեսանկյունից:

 

Փաշինյանը նշել է, որ Հայաստանը շահագրգռված է հաշտության համապարփակ համաձայնագրի ստորագրմամբ, ինչը բխում է ողջ տարածաշրջանի համար նոր խաղաղ դարաշրջան բացելու դիրքորոշումից: Այլ բան է, որ այդ հաշտության ունի իր նրբությունները, պայմանները, որոնք կլուծվեն դժվար բանակցությունների միջոցով ։ Եվ, իհարկե, բանակցությունների գործընթացում յուրաքանչյուր կողմ վերմակն իր վրա է քաշելու։ Բայց, միևնույն ժամանակ, ինչպես նշել է Փաշինյանը, լավ կլիներ, որ բանակցային սեղանը չլիներ հակամարտության սեղան, որպեսզի խաղաղ պայմանագրի գնանք ընդհանուր շահերի որոնման միջոցով։

 

Փաշինյանը կարծիք է հայտնել, որ վերջերս Սոչիում կայացած հանդիպման ժամանակ երկխոսության զարգացման տեսանկյունից իրեն թվացել է, որ հակառակ կողմը նման ազդանշաններ է տալիս, սակայն հետագա իրադարձությունները հանգեցրել են այն մտքին, որ, հնարավոր է, "ինչ-որ բանում մենք միմյանց չենք հասկացել": Բայց Բրյուսելի հանդիպումից հետո թվում է, որ իրավիճակը բարելավվել է։ Փաշինյանը շնորհակալություն է հայտնել ԵՄ-ի եւ Ֆրանսիայի ղեկավարությանը այդ հանդիպումների  կազմակերպման համար, եւ, առանձին, ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինին՝ խաղաղ գործընթացի իր ջանքերի եւ Սոչիի հանդիպման կազմակերպման համար, որը նրա դիրքորոշման շնորհիվ բանակցություններում «մարդկայնության նշույլներ» է մտցրել: Նրա խոսքով, բանակցությունները թույլ են տվել մոտենալ գործնական հարցերին։ Բայց այդ գործնականությունը դեռ  "շոշափման" փուլում է։

 

Փաշինյանը նշել է, թե չի բացառում, որ Սանկտ Պետերբուրգում կայանալիք ԱՊՀ երկրների ղեկավարների ոչ պաշտոնական գագաթնաժողովին, որի, պաշտոնական հրավեր ստանալու դեպքում, ինքն, անկասկած, ներկա կլինի, միանգամայն հնարավոր են շփումներ Ադրբեջանի նախագահի հետ: Միևնույն ժամանակ, վարչապետը նշել է, որ Հայաստանը դիրքորոշում կձեւավորի ԵԱՏՄ դիտորդի կարգավիճակով Ադրբեջանի հնարավոր անդամակցության վերաբերյալ՝ այն դեպքում, երբ պարզ լինի, որ այդ երկիրը տրամադրված է կառուցողական դիրքորոշման տարածաշրջանում խաղաղության հաստատման, հաղորդակցությունների բացման և Արցախի խնդրի առնչությամբ:

 

Խոսելով Թուրքիայի հետ փոխհարաբերությունների մասին՝ Փաշինյանը կարծիք է հայտնել, որ դա բավականին բարդ ու հասարակության համար ցավոտ հարց է։ Նրա ասելով, առայժմ  լավատեսության համար հատուկ պատճառներ չկան, եւ դեռ չարժե մեծ հույսեր ունենալ։ Այդ առումով նա, այնուամենայնիվ, կարևոր է համարել առաջ շարժվելը սահմանի բացման և երկաթուղային հաղորդակցության ուղղությամբ։ Այս առումով նա կարևորել է հայ-թուրքական խորհրդակցությունների մեկնարկը և բանակցողների նշանակումը, իսկ, պատասխանելով հայ բանակցող Ռուբինյանի դիվանագիտական անփորձության մասին հարցին, ընդգծել է, որ նրա հետևում կանգնած է լինելու և աջակցելու է լուրջ, կոմպետենտ և փորձառու թիմ։ Նա հնարավոր է համարել հետագայում նաեւ հանդիպումը Թուրքիայի նախագահի հետ, եթե բանակցողների աշխատանքը հաջող լինի, եւ նման հանդիպումը անհրաժեշտություն դառնա: Ընդ որում, նա նշել է, որ Հայոց ցեղասպանության ճանաչման հարցը միջազգային օրակարգից չի հանվում, իսկ ինչ վերաբերում է Թուրքիային, ապա Հայաստանը երբեք այդ հարցը չի դրել նրա առաջ որպես նախապայման հարաբերությունների կարգավորման համար:

 

Վերադառնալով տարածաշրջանային խնդիրներին եւ Ռուսաստանի առաջարկած տարածաշրջանային խորհրդակցությունների «3+3» նոր  ձեւաչափին՝ Փաշինյանը նշել է դրա օգտակարությունը պարբերական հանդիպումների միջոցով տարածաշրջանի բոլոր երկրների համար ընդհանուր խնդիրների լուծման համար: Դա, նրա կարծիքով, օգտակար տարածաշրջանային հարթակ է, որտեղ երկրները կարող են, մի կողմից, պաշտպանել իրենց, մյուս կողմից, լուծել ընդհանուր ռազմավարական խնդիրները։