Չորեքշաբթի, 16 Հունիսի 2021 19:23

Արմինֆո. Հայաստանի սահմանամերձ մարզերն ունեն իրենց ուրույն առանձնահատկությունը և որպես զարգացման առաջնային բաղադրիչ ներգրավված են համապետական խնդիրների մեջ:

Դրանց յուրահատկությունը ոչ միայն երկրի անվտանգության ապահովման կարևորագույն բաղադրիչն է, այլև այնպիսի կենսական հարցերի լուծումը, ինչպիսիք են ժողովրդագրական հաշվեկշռի պահպանումն ու մարզերի զարգացումը։ Այն մասին, թե հատկապես ինչ խնդիրներ են կուտակվել Հայաստանի սահմանամերձ համայքներում, ԱրմԻնֆո-ի թղթակիցը դիմել է Սահմանամերձ համայնքների արտադրողների միություն ոչ առևտրային կազմակերպության ղեկավար Տիգրան Մազմանյանին։

 

- Խնդրում եմ՝ մի երկու խոսք Ձեր Միության մասին: Մենք ձեր մասին գրեթե ոչինչ չգիտենք։

 

- Սահմանամերձ համայնքների արտադրողների միությունը գրանցվել է մի քանի տարի առաջ ՝ սահմանամերձ բնակավայրերում արտադրողներին եւ ներդրողներին աջակցելու նպատակով: Նրանք, ի դեպ, 2015 թվականի հունվարից կառավարության հատուկ որոշմամբ ազատվել են հարկերից։ Սակայն համավարակն ու դրան հետեւած պատերազմը ճշգրտումներ մտցրեցին Միության գործունեության մեջ, բայց, իմ խորին համոզմամբ, արդեն ժամանակն է վերադառնալ տեղական բիզնեսի կենսական խնդիրներին, նոր աշխատատեղերի ստեղծմանը, մանավանդ որ համայնքների ցանկին շուտով կավելանան մի շարք նոր գյուղեր և, հնարավոր է, նույնիսկ, քաղաքներ։

 

Մենք աշխատում ենք Ճամբարակում, սակայն Ճամբարակից բացի նախատեսվում է մասնաճյուղեր բացել Կիրանցում և Երասխում, ինչպես նաև՝ Սյունիքում։

 

Հեռանկարում ՝ աջակցություն սահմանամերձ գյուղերի արտադրողներին՝ իրենց պատրաստի արտադրանքի ուղղակիորեն մանրածախ իրացման կազմակերպման հարցում։ Միայնակ դրա իրացում գտնելը բարդ խնդիր է:

 

- Պատմեք այն մասին, թե ինչպես է գործում օրենքը, որի մասին հիշատակեցիք: Հարկային արտոնությունները ներդրողներին չե՞ն ներգրավում:

 

- Ցավոք, օրենքը հում է երաշխիքների մասով, ի տարբերություն, օրինակ, "Բարձրլեռնային տարածաշրջանների զարգացման մասին" օրենքի Վրաստանում, որտեղ արտադրողը 10 տարով ազատվում է հարկերից եւ, համապատասխանաբար, ունի բիզնեսի երկարաժամկետ պլանավորման բոլոր հնարավորությունները: Որպես հետեւանք, այս անորոշության պատճառով մենք սահմանամերձ գոտում ոչ մի լուրջ ներդրում չունենք, բացառությամբ "Տավուշ Տեքստիլ" ընկերության, քանի որ ոչ մի ֆինանսական հաստատություն չի ընդունում բիզնես-պլաններ, որտեղ հարկերի վճարման գործոնն առկախված վիճակում է ։

 

Արտադրանքի առնվազն 80%-ը արտահանող արտադրողներին մաքսատուրքերից ազատելու և սարքավորումների ներմուծման ԱԱՀ-ի հետաձգման մասին օրենսդրության մեջ սպասվող փոփոխությունները, մեր կարծիքով, պետք է պարունակեն նաև սահմանամերձ գոտում գործող նման ձեռնարկությունների հարկերից ազատում որոշակի ժամկետով։ Հարկային օրենսգիրքը նույնպես պարունակում է վիճելի հոդված, որը նախատեսում է խախտումների հայտնաբերման դեպքում արտոնությունից զրկում ընթացիկ եւ հաջորդ օրացուցային տարվա համար: Սա, ըստ էության, դամոկլյան սուր է, որը կարող է ընդհատել արտադրությունը, հողից զրկել ցանկացած երկարաժամկետ բիզնես նախաձեռնություն:

 

Աջակցության եւս մեկ միջոց կարող է դառնալ աշխատողների սոցիալական վճարումների 50 տոկոսով կրճատումը, ինչպես  դա, չգիտես ինչու, կիրառվում է Երեւանի խոշոր շինհրապարակներում, առանց հատուկ անհրաժեշտության, բայց՝ որոշակի անձանց շահերից ելնելով: Նաեւ, հաշվի առնելով,  որ ազգային փոստային օպերատոր "Հայփոստ" ընկերությունը վերացրել է e-commerce-ը, հունվարից եռակի բարձրացնելով միջազգային սակագները, մինչդեռ, սահմանամերձ համայնքների արտահանողներին անհրաժեշտ է սուբսիդավորել սակագնի 50% - ը: Օրինակ, ՌԴ արդյունաբերության եւ առևտրի նախարարությունը ծրագրում է սուբսիդավորել Ռուսաստանի փոստով ապրանքներ ուղարկող բոլոր արտահանող արտադրողներին։ ԵԱՏՄ մի շարք պետություններ արդեն վաղուց չեղարկել են արտահանման և վերաարտահանման մաքսային գանձումները, բայց մեր պաշտոնյաների պատկերացմամբ ՝ արտահանումը ապրանքների կոնտեյներ է, և, նրանց թյուր կարծիքով, մի քանի հազար դրամ գանձումները չպետք է շոշափելի լինեն բիզնեսի համար։ Իսկ ահա նույն Բելառուսում, օգտվելով ԵԱՏՄ մաքսային օրենսդրության հնարավորությունից, փոստային արտահանման պարզեցված ձևակերպման նշաձողը բարձրացրել են  200-ից մինչև 1000 եվրո։

 

Ընդհանրապես, բիզնեսի նկատմամբ պետության վերաբերմունքը, որի էությունը բյուջեի համար "գոնե ինչ-որ բան պոկել" պարզունակ սկզբունքն է, արմատապես սխալ է։ Ցավոք, առայժմ երկրում պահպանվում է մի իրավիճակ, երբ ֆիսկալ նպատակները առաջ են անցնում եւ գերիշխում են զարգացման նպատակների նկատմամբ եւ բացարձակապես հավասարակշռված չեն։

 

Օրինակ, "Արմենիա" բառի եւ դրա ածանցյալների օգտագործումը ընկերությունների եւ ապրանքանիշերի անվանումներում արժե տարեկան 600 հազար դրամ, ինչը բացարձակապես անընդունելի է արտահանող ձեռնարկությունների համար՝ առնվազն։ Ողջ աշխարհում այս պահը կարգավորվում է գործունեության անվանման և ապրանքների ծագման համապատասխանության չափանիշներով, այլ ոչ թե՝ պետական տուրքի գանձմամբ։

 

- Տնտեսությունից անցնենք անվտանգության արդիական թեմային՝ հենց նույն պաշտպանությանը ։ Երբեմն ստիպված ենք լինում բախվել շատ հակասական տեղեկատվության՝ կապված սահմանամերձ բնակավայրերի պաշտպանության կազմակերպման հետ։

 

- Սահմանամերձ համայնքներում ինքնապաշտպանության համար զենքի տիրապետման և կրելու խնդիրը

գոյություն ունի երեք տասնամյակ, եւ հատկապես սրվել է պատերազմից հետո: Մեկ տարի առաջ մենք առաջարկել ենք փոփոխություններ զենքի մասին օրենքում, մասնավորապես, քաղաքացիական զենքի կատեգորիայում ավելացնել ակոսավորը՝ սահմանամերձ համայնքներում, այն ձեռք բերելու համար սահմանելով երեք տարի բնակության ցենզ՝ առանց նշված տարածքներից դրա դուրս բերման իրավունքի, եւ թույլատրել այն կրել  սահմանված վայրերում, որտեղ դա անհրաժեշտ է: Սակայն, բանավոր հայտարարվեց, որ շուտով ամեն ինչ լավ կլինի, և համապատասխան օրենք է նախապատրաստվում։ Եվ պատերազմից ընդամենը մեկ ամիս առաջ ՝ սեպտեմբերի սկզբին, հրապարակվեց աշխարհազորի մասին միանգամայն խայտառակ կիսատ-պռատ որոշումը, իսկ պաշտպանության փոխնախարարը հպարտությամբ հայտարարեց, որ Հայաստանին շվեյցարական և իսրայելական օրինակ չի սպառնում, և բնակչության ձեռքին զենք չի լինի։ Իսկ իմ կարծիքով՝ զինված ժողովրդից կարող են վախենալ միայն օկուպացիոն իշխանությունները։

 

Անցած երեք տարիների ընթացքում գործող իշխանությունն ակնհայտորեն ապացուցել է իր անգործունակությունը և պոպուլիզմից զատ այլ բան առաջարկել ի վիճակի չէ։ Հավակնոտ դիլետանտները երբեմն նույնիսկ չեն ժամանակ չեն գտնում պատասխանելու առաջարկներին եւ հարցումներին: Մյուս կողմից, նախորդ շրջանների իշխանության ձգտող ներկայացուցիչները տարբեր տրամաչափի խարդախներ են, որոնք երազում են մինչեւ վերջ կրծել պետության մնացորդները։

 

Բայց որոշակի ուժեր երկրում, այնուամենայնիվ, կան, եւ նրանց հետ մենք հաստատում ենք կոնկրետ եւ արդյունավետ երկխոսություն, ստեղծում նախագծեր, որոնք կապված են, օրինակ, սահմանամերձ շրջաններում օրգանական գյուղատնտեսության զարգացման հետ: Տնտեսության և արտադրանքի արտահանման մեջ բավարար դիվերսիֆիկացիայի բացակայությունը շատ ռիսկային է երկրի համար՝ եթե ոչ կործանարար։ Նման իրավիճակը հարթելու միանգամայն ունակ են տարածաշրջանային նախագծերը, այդ թվում ՝ սահմանամերձ ։ Դրանք պետք է շատ լինեն, եւ դրանք պետք է լինեն տարբեր՝ գյուղատնտեսական վերամշակումից մինչեւ փոքր արտադրամասեր։ Չէ որ մենք հսկայական ներուժ ունենք մի շարք ոլորտներում, պետք է միայն նայել կողքերը, այլ ոչ թե հիպնոսացված նայել մեկ ուղղությամբ։

 

Վերջում ուզում եմ ավելացնել, որ մենք բաց ենք համագործակցության և օգնության համար՝ ցանկացած ձևով, այդ թվում ՝ կազմակերպչական հարցերի լուծման գործում։ Ես երախտապարտ կլինեմ, եթե մեր կազմակերպությանը սկսեն դիմել որոշակի ցանկություններով և առաջարկություններով՝ [email protected]