Արմինֆո. Հայաստանը 15 կետով բարելավել է իր դիրքերը 2020 թվականի Խաղաղասիրության գլոբալ ինդեքսում (Global Peace Index - 2020) ՝ 163 երկրների շարքում զբաղեցնելով 99-րդ հորիզոնականը ։ Այդ մասին են վկայում հրապարակված զեկույցի տվյալները։
Հայաստանը տարածաշրջանում իր ցուցանիշներով զիջել է միայն Վրաստանին, որը 95-րդ հորիզոնականում է (+4 տեղ)։ Ադրբեջանը 120-րդ տեղում է (+12 տեղ), Թուրքիան՝ 150 - րդ (+2 տեղ) եւ Իրանը՝ 142-րդ (- 5 տեղ):
ԵԱՏՄ-ում Հայաստանի գործընկերներն ունեն հետեւյալ արդյունքները. Բելառուս՝ 94 (+4), Ռուսաստան՝ կայուն մնացել է 154-րդ տեղում, Ղազախստան 70 (-4), Ղրղզստան ՝ 93 (+2):
2008 թվականից ի վեր աշխարհի ամենախաղաղասեր երկիրը Իսլանդիան է։ Թոփ-5-ում տեղ են գտել նաեւ Նոր Զելանդիան, Ավստրիան, Պորտուգալիան եւ Դանիան: Ինդեքսի հակառակ կողմում գտնվում է Աֆղանստանը, որն այդ դիրքը պահպանել է անցյալ տարվանից: Վատագույնների հնգյակում են նաև Սիրիան, Իրաքը, Հարավային Սուդանը և Եմենը։ Այդ հնգյակի կազմը չի փոխվում հինգ տարվա ընթացքում։
Զեկույցում նշվում է, որ Հայաստանն ու Ադրբեջանը խաղաղասիրության վարկանիշում ռեկորդային բարելավումներ է արձանագրել: "Այն վարկանիշում բարձրացել է 15 հորիզոնականով՝ նաեւ հարեւան երկրների հետ հարաբերությունների զգալի բարելավման, ինչպես նաեւ բանտերում կալանավորների թվի էական նվազման շնորհիվ եւ այսօր գտնվում է 100 ամենախաղաղասեր երկրների շարքում: Ամենամեծ բարելավումը տեղի է ունեցել առկա հակամարտության ոլորտում։ Այդ փոփոխությունների հիմնական շարժիչ ուժը հարեւան Ադրբեջանի հետ հարաբերությունների բարելավումն էր, որին մասնակիորեն օգնեց Հայաստանում թավշյա հեղափոխությունը եւ ղարաբաղյան հակամարտության կայունացումը",-նշում են վերլուծաբանները։
Ընդ որում, նրանք նշել են կալանավորների թվի նվազումը (35 տոկոս), նկատելով, որ այսօրվա դրությամբ 100 հազար մարդուն բաժին է ընկնում 76 կալանավոր, ինչը լավագույն ցուցանիշն է Եվրասիայի տարածաշրջանում՝ + Ռուսաստանը: Փորձագետները նաեւ դրական տեղաշարժեր են արձանագրել սպանությունների, քաղաքական անկայունության եւ ահաբեկչության ազդեցության նվազեցման մակարդակով:
Ընդ որում, զեկույցում նշվում է, որ չնայած այդ բարելավումներին, Հայաստանում տեղի են ունեցել ռեկորդային վատթարացումներ որոշ ցուցանիշներով: "Թեեւ քաղաքական անկայունությունը բարելավվել է, դա տեղի է ունեցել կառավարության կողմից միջամտության ուժեղացման հաշվին, ինչը հանգեցրել է Հայաստանում քաղաքական ահաբեկչության սանդղակի ցուցանիշի վատթարացման։ Տեղի է ունեցել վատթարացում նաև ռազմականացման ոլորտում։ Զգալիորեն աճել է սպառազինությունների ներմուծումը, ինչպես նաեւ ՀՆԱ - ի տոկոսներով ռազմական ծախսերը", - նշվում Է փաստաթղթում։
Զեկույցի հեղինակները նշում են, որ գլոբալ խաղաղասիրության ցուցանիշները նվազում են վերջին 10 տարում, ինչին քիչ չեն նպաստում աճող քաղաքացիական անկարգությունները, ահաբեկչությունը եւ ներքին հակամարտությունները, իր ամենամյա հետազոտության մեջ նշում է Տնտեսության եւ խաղաղության միջազգային վերլուծական ինստիտուտը (IEP): Իրավիճակը դեպի լավը փոխելու ներուժ կար ՝ նվազում են երկրների ռազմական ծախսերը, ներքին հակամարտությունների ինտենսիվությունը եւ ահաբեկչական գործողություններից մահերի թիվը, սակայն տնտեսական ճգնաժամի զարգացման ֆոնին, որը հրահրել է COVID - 19 համավարակը, փորձագետները հեռանկարում տեսնում են միայն իրադրության վատթարացում:
Ինչպես նշում են ինդեքսի հեղինակները, այժմ աշխարհը պակաս խաղաղ է, քան եղել է
13 տարի առաջ, երբ խաղաղասիրության ցուցանիշը դուրս եկավ առաջին անգամ: Վերջին շրջանում
տասնամյակի Խաղաղասիրության գլոբալ ցուցանիշները կայուն նվազում են, եւ
անցած տարի (գնահատվում է 2019 թվականի մարտից մինչեւ 2020 թվականի մարտն ընկած ժամանակահատվածը) բացառություն չէր: Վերջին 12 տարիների ընթացքում սա խաղաղասիրության ցուցանիշի արդեն իններորդ տարեկան նվազումն է, եւ դրա պատճառների թվում են ահաբեկչության աճը, Մերձավոր Արեւելքում հակամարտությունների ուժեղացումը, Արեւելյան Եվրոպայում եւ հյուսիս-արեւելյան Ասիայում տարածաշրջանային լարվածության աճը, փախստականների թվի ավելացումը, քաղաքական լարվածությունը Եվրոպայում եւ ԱՄՆ-ում:
Խաղաղասիրության համաշխարհային ինդեքսը (GPI) Կազմվում է տնտեսագիտության և խաղաղության ինստիտուտի կողմից 14 տարի շարունակ ։ Ինդեքսի հիմքում ընկած են երեք կատեգորիաներ ՝ "ձգձգված հակամարտություններ", "պաշտպանություն եւ անվտանգություն" եւ "ռազմականացում", որոնք ընդհանուր առմամբ ներառում են 23 ցուցիչներ, որոնցով գնահատվում են երկրի ներքին եւ արտաքին խաղաղասիրությունը: Նման ցուցիչների թվում են հասարակության մեջ հանցավորության ընկալումը, սպանությունների եւ կալանավորների թիվը 100 հազար մարդու հաշվով, զենքի մատչելիությունը, ոստիկանության աշխատակիցների թիվը եւ անվտանգության ծառայությունը 100 հազար մարդու հաշվով, մասնակցությունը զինված հակամարտություններին եւ զոհերի թիվը, ռազմական ծախսերը, քաղաքական կայունությունը, ներքին հակամարտությունների ինտենսիվությունը եւ այլն: Ինդեքսի հեղինակները նաեւ վերլուծում են խաղաղասիրության տնտեսական արժեքը, խաղաղ հասարակությունների զարգացման միտումներն ու ուղիները: Ներկայիս հետազոտությունն ընդգրկում է 163 երկիր, որտեղ բնակվում է աշխարհի բնակչության 99,7 տոկոսը: