Երկուշաբթի, 5 Օգոստոսի 2019 02:17

Արմինֆո.Վերադառնալով արձակուրդից ՝ Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը Facebook-ի միջոցով դիմել է երկրի քաղաքացիներին և մասամբ գաղտնազերծել դեռևս 2014-ին նախապատրաստված մի գաղտնի փաստաթուղթ, որում խոսվում էր երկրի ինստիտուցիոնալ զարգացման լուրջ խնդիրների մասին:

 

Որպես օրինակներից մեկը՝ Փաշինյանը նշել է ճանապարհաշինության խնդիրը։  Նրա խոսքով՝ նույնիսկ անհրաժեշտ միջոցների առկայության դեպքում Հայաստանում ճանապարհները, փաստորեն, կառուցվում էին կես տարվա համար, իսկ հետո ոչ պիտանի էին դառնում։  Ընկերությունները շահել են հայտամրցույթներ, ծախսվել են միջոցներ, բայց այդ ճանապարհների որակը ոչ մեկի պիտանի չի եղել։  "Այսօր մենք ստեղծել ենք մեխանիզմներ, որոնք նման դեպքերում այդպիսի կապալառուների համար գումար չեն հատկացվում, բայց խնդրի էությունը չի փոխվում։  Երբ կարդում ես այդ փաստաթուղթը, ստանում ես ևս մեկ հաստատում, որ Հայաստանի պետական կառավարման ողջ համակարգը հիմնված էր կոռուպցիայի վրա։  Եվ երբ կոռուպցիայի գործոնը հանվում է, պարզ է դառնում, որ դրա տակ ընդհանրապես չկար պետական կառավարման որևէ համակարգ", - ընդգծել է Փաշինյանը։

 

Նրա խոսքով՝ սա ամենամեծ խնդիրն է, և այսօրվա կառավարությունը պետք է զրոյից ստեղծի կառավարման ինստիտուտներ՝ անկախ դատական համակարգ, պետգնումների համակարգ։  Ավելի վաղ թվում էր, թե Հայաստանում ինչ-որ ինստիտուտներ կան, բայց պարզվում է, որ այդ ամենն իմիտացիոն բնույթ է ունեցել։  Եվ այդ առումով, կարծում է վարչապետը, պետք է մշակել ռազմավարական և մարտավարական լուծումներ իշխանության այդ պետական աշխատող ինստիտուտների ստեղծման համար։

Բերելով Իջևանի "Սև փայտահատների" դեմ կառավարության պայքարի օրինակը, և երկրի բնակչությունն ամբողջությամբ ընդունեց կառավարության դիրքորոշումը երկրի հարստությունները ոչնչացնելու անթույլատրելիության մասին՝ միայն այն պատճառով, որ որոշ մարդիկ անտառահատումների հաշվին լուծում էին իրենց սոցիալական հարցերը, առավել ևս, որ, մեծ հաշվով, դրանից  հարստանում էին մի խումբ մարդիկ։

 

Գյումրի կատարած այցի ժամանակ վարչապետը հասկացել է, որ չի կարելի հետագայում էլ մարդասիրական օգնության հաշվին ապրելու նկատմամբ մարդկանց տրամադրությունները պահպանել կամ խնդիր ունենալ, կապված նրա հետ, որ տաղանդավոր երիտասարդները միջոցների բացակայության պատճառով զրկվում են սովորելու հնարավորությունից, սա խնդիր է, որը պետք է գտնվի պետության ուշադրության կենտրոնում:

 

Նա իր գոհունակությունն է հայտնել այն առնչությամբ, որ երկրի բնակչությունը հասկանում է իշխանության փիլիսոփայությունը սեփական աշխատանքով վաստակելու անհրաժեշտության վերաբերյալ, և այդ առումով ողջունել է միկրոբիզնեսը հարկերից ազատելու մասին հարկային օրենսդրության մեջ փոփոխություններ կատարելու կառավարության որոշումը։  Այդ փոփոխությունները փուլ առ փուլ կներդրվեն և ամբողջությամբ կաշխատեն 2020 թվականին։  "Մեր տրամաբանությունն այն է, որ պետությունը որոշակի երաշխիքներ է տալիս առողջապահության և սոցիալական ոլորտներին՝ աշխատանքի հնարավորություններ ստեղծելու համար, իսկ մարդիկ, ընտանիքները իրենց անմիջական կարիքները պետք է հեգան իրենց իսկ աշխատանքի, իրենց իսկ օրինական գործունեության հաշվին: Արդեն այսօր Հայաստանում կան աշխատանքի ինչ-որ հնարավորություններ, որոնք պատշաճ կերպով չեն օգտագործվում, և կառավարության խնդիրն այն է, որ մի կողմից խրախուսեն մարդկանց օգտվել տնտեսական հնարավորություններից, իսկ մյուս կողմից՝ անընդհատ ընդլայնեն դրանք։

Փաշինյանի կարծիքով՝ պետք է հասկանալ "սահմանափակ" տնտեսական օլիգարխիկ համակարգից դեպի ներառական զարգացման համակարգ անցնելու հիմնական խնդիրը։  "Մենք ցանկանում ենք այնպես անել, որ երկրի համախառն արտադրանքի ձևավորմանը հնարավորինս շատ մարդ մասնակցի։  Դա չի նշանակում, որ մենք պետք է օլիգարխներին չթողնենք աշխատել, մենք պետք է վերացնենք անձնական հարստացման նպատակով ստեղծված արհեստական խոչընդոտները և մյուս կողմից հարկային քաղաքականության փոփոխության հաշվին ավելացնենք մյուսների հնարավորությունները, ավելացնենք մարդկանց հասանելիությունը արտոնյալ վարկային միջոցներին և այլն, խթանելով մարդկանց իրականացնել եւ ընդլայնել տնտեսական գործունեությունը, մարդկանց համար ստեղծելով հավասար պայմաններ:

 

Փաշինյանը նաև կարևորել է երկրում կրթական ծառայությունների զարգացումը, և որ լավ կյանքի համար մարդիկ պետք է ունենան լավ կրթություն, և պարտադիր չէ՝ բարձրագույն կրթություն: Նա նկատել է, որ միշտ չէ, որ երկրի բուհերն այն ապահովում են։  "Մարդիկ ասում են, որ բարձրագույն կրթությամբ չեն կարողանում աշխատանք գտնել։  Իսկ երբ հարցնում ես, թե քանի լեզու գիտի, բացի հայերենից՝ ոչ մի լեզու։  Դա բարձրագույն կրթություն չէ։

 

Վարչապետն ընդգծել է, որ խնդիր է դրված Հայաստանը դարձնել արդյունաբերական, տեխնոլոգիապես զարգացած երկիր: Դա չի նշանակում, որ պետությունը չի խթանելու և զարգացնելու գյուղատնտեսությունը կամ շահագրգռված չէ հանքարդյունաբերության զարգացմամբ, բայց ՀՆԱ-ում դրանց մասնաբաժինը պետք է փոքր լինի՝ զիջելով վերամշակող արդյունաբերությանը, տեխնոլոգիաներին և ծառայություններին ։

 

Նիկոլ Փաշինյանը կարևորել է նաև երկրի տնտեսական կյանքում կանանց ներգրավելը ՝ անընդունելի համարելով կանանց նկատմամբ ավանդական վերաբերմունքը՝ որպես սեփական գործ վարելու և ընտանիքի բարեկեցության բարձրացմանը մասնակցելու անկարող: Նա կարծում է, որ Հայաստանում բնավ բացահայտված չէ այդ կարևոր ներուժը։  "Թավշյա հեղափոխությունը կարողակացավ տեղի ունենալ նաև այն պատճառով, որ կանանց հասարակական ակտիվությունը դարձել է անհամեմատ,  նույնիսկ, հազար անգամ ավելի բարձր, իսկ դա նշանակում է, որ կանայք ունակ են և պետք է ակտիվ լինեն երկրի սոցիալ-տնտեսական ներուժի բարձրացման գործում", - ասել է վարչապետը: