Արմինֆո. Պետական մակարդակով Ղարաբաղի շուրջ բանակցությունները քառորդ դար արդյունք չեն տալիս ։ Եվ առաջիկա տարիներին դրա դրական հանգուցալուծում ակնկալել պետք չէ։ Ավելի հեշտ է կանխատեսել եւս քսան տարի անիմաստ բանակցություններ ՝ դրանք տեղի կունենան Սերգեյ Լավրովի մասնակցությամբ, թե՞ ոչ։ ԱրմԻնֆո-ին կարծիք է հայտնել ադրբեջանցի քաղաքագետ Զարդուշտ Ալիզադեն ։
Հայաստանի, Ռուսաստանի եւ Ադրբեջանի ԱԳՆ հաղորդագրությունների համաձայն, ապրիլի 15-ին Մոսկվայում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների մասնակցությամբ տեղի կունենա Հայաստանի, Ռուսաստանի եւ Ադրբեջանի արտգործնախարարների եռակողմ հանդիպումը: Հանդիպմանը քննարկվելու է Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորումը ։
<Այլ կերպ ասած ՝ փակուղին ակնհայտ է և անհույս, իսկ կողմերի դիրքորոշումները տրամագծորեն հակառակ են։ Հայաստանը հարցը լուծված է համարում, Ադրբեջանն անթաքույց կոլապս է ակնկալում Հայաստանում։ Ընդ որում, քաղաքական էլիտաները շարունակում են ժողովուրդներին նախապատրաստել նոր լայնածավալ ռազմական գործողությունների ։ Եվ ժողովուրդները, կարծում եմ, պատրաստ են դրան։ Միջազգային հանրությունը ՝ ի դեմս ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի, հակամարտության կողմերին առաջարկում է ինքնուրույն պայմանավորվել։ Միջնորդները համաձայն են ցանկացած տարբերակի>, - նշել է նա ։
Այս լույսի ներքո քաղաքագետը չի բացառում 1920-ականների սցենարի կրկնությունը, երբ Ռուսաստանը բոլշևիզացրեց Անդրկովկասի բոլոր երեք երկրները ։ Եվ հենց այդ ժամանակ էլ հակամարտող հայ և ադրբեջանցի ժողովուրդներն են այդ բոլշևիկյան Ռուսաստանի համար ստեղծել բոլոր անհրաժեշտ պայմանները։ Ալիզադեն համոզված է, որ անհրաժեշտ է խուսափել նման հեռանկարից հայ-ադրբեջանական համատեղ ջանքերով, ընդ որում՝ ոչ թե իշխանությունների, այլ՝ քաղաքացիական հասարակության մակարդակով:
<Հայաստանի ծայրահեղ պայմանն է՝ <մենք երբեք չենք համաձայնի Ստեփանակերտի ուղղահայաց ենթակայությանը Բաքվին>։ Ադրբեջանի դեմոկրատները լիովին աջակցում են իշխանության առավելագույն ապակենտրոնացման այս գաղափարին։ Տարածաշրջանի և մայրաքաղաքի հարաբերությունների այս ոչ ուղղահայաց գիծը մենք տեսել ենք Ալանդյան կղզիներում, որոնք ուղղահայաց Հելսինկիին չեն ենթարկվում: Եվ դրա կիրառման դեպքում Լեռնային Ղարաբաղը կարող է դառնալ իրական ժողովրդավարության օազիս ողջ Հարավային Կովկասում>, - ընդգծել է նա։
Այս առումով Ալիզադեն Ադրբեջանից ոչ թե վերացական խոսքեր է ակնկալում <ամենաբարձր կարգավիճակի> մասին, այլ հայ փորձագետների հետ համատեղ մշակված հստակ առաջարկ՝ ինքնակառավարվող ժողովրդավարական Ղարաբաղի ճանաչված կարգավիճակի, Լեռնային Ղարաբաղի եւ Բաքվի միջեւ ոչ ուղղահայաց հարաբերությունների վերաբերյալ Ադրբեջանի իշխանությունների համաձայնության վերաբերյալ:
<Հայաստանի կողմից փոխզիջումը կարող է դրսևորվել կառավարությունից հայ հասարակության պահանջի մեջ՝ Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը ճանաչելու ցանկության վերաբերյալ: Դա կլինի ոչ թե այն ճանաչումը, որը թույլ կտա անխիղճ և կոռումպացված ադրբեջանցի պաշտոնյաների բռնապետություն հաստատել Ղարաբաղի բնակչության նկատմամբ, այլ այնպիսի ճանաչում, որը կաշխատի պատերազմի դեմ, հանուն Ղարաբաղի բնակչության և երկու ժողովուրդների ու պետությունների շահերի> - ընդգծել է նա ։
Ալիզադեի կարծիքով, նման ճանաչումը եւ կարգավորման նման մոդելը երկու ժողովուրդներին թույլ կտան դուրս գալ թշնամիների փորած հակամարտության փոսից: Այդ դեպքում, նրա կանխատեսմամբ, Ղարաբաղը շատ շուտով կկարողանա կյանքի ու ժողովրդավարության մակարդակով դուրս գալ իրական եվրոպական սահմաններ, և դառնալ Հայաստանն ու Ադրբեջանը եթե ոչ ԵՄ, ապա գոնե այլ, ավելի արժանապատիվ, քան Եվրասիական իրականությունը տանող լոկոմոտիվ:
ԿԱՐԴԱԼ ԲՈԼՈՐ ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ