Արմինֆո.Հայաստանի 2019 թ. Պետական բյուջեի նախագիծը կրում է իներցիոն բնույթ: Այս մասին նոյեմբերի 13-ին հայտարարել է ՀՀ վարչապետի պաշտոնակատար Նիկոլ Փաշինյանը, ՀՀ Ազգային ժողովում երկրի 2019 թ. Պետական բյուջեի նախագծի քննարկման ընթացքում:
Նրա խոսքերով, պետական բյուջեի նախագիծը հիմնված է երեք չափանիշների վրա, որոնք նոր կառավարությունը ժառանգել է նախորդ կառավարությունից: Այնուամենայնիվ, նշել է Նիկոլ Փաշինյանը, պետական բյուջեի քաղաքականության մեջ զգալի փոփոխություններ են տեղի ունեցել: Այդ քաղաքականությունը կարելի է բնութագրել որպես աշխատանքի քաջալերման քաղաքականություն, որի իրականացման հիմնական պայմանը պետք են լինեն անհատական ջանքերը: «Դրական փոփոխություններ չեն կարող տեղի ունենալ հասարակության մեջ, եթե դրանք անհատական ջանքերով չեն հիմնված», - ասել է նա: Վարչապետը հավելել է, որ տնտեսական աճի տակ պետք է հասկանալ համընդանուր ջանք, որն ուղղված է տնտեսության կառուցվածքի փոփոխությանը: Իսկ դա նշանակում է յուրաքանչյուր անհատի համար բիզնեսի իրական հնարավորությունների ձևավորում:
Ավելին, ըստ վարչապետի, խոսք է գնում ինչպես քաղաքական, այնպես էլ տնտեսական հնարավորությունների մասին: Առաջին դեպքում խնդիրները լուծված են, բացառվում են մենաշնորհները, բիզնեսի և արտահանման-ներմուծման սահմանափակումները: Այժմ խոսք է գնում ձեռնարկատիրական գործունեության պայմանների ստեղծման մասին, դե յուրե բոլորի համար, հնարավորինս շատ մարդկանց ներգրավելով այդ գործունեությանը:
Նոր կառավարության առաջնահերթությունները ներառում են միկրո բիզնեսը,
որոնք լիովին ազատվում են բոլոր տեսակի հարկերից: Այսինքն՝ այն մարդիկ, ովքեր իրենց գործունեությունը կծավալեն 20-24 մլն դրամ շրջանառության շրջանակում՝ մինիմում շեմը 20 մլն դրամ կլինի, մաքսիմումը՝ 24 մլն դրամ, այդ մարդիկ չեն վճարի ոչ մի հարկ: Այսպիսով, նշել է Նիկոլ Փաշինյանը, պայմաններ կստեղծվեն երկրի մարզերում ձեռնարկատիրական գործունեության զարգացման համար: Այսպիսով, նշել է նա, քաղաքացիները հնարավորություն կունենան վաստակել և պահել իրենց ընտանիքները: Ավելին, եթե միկրո ձեռնարկատիրության ձեռնարկություններում երեք աշխատող կա, նրանք վճարելու են ոչ թե 23% եկամտահարկ, այլ 5 հազար դրամի ֆիքսված վճար:
Հաջորդ հարցը, նշել է Փաշինյանը, եկամտահարկի համահարթեցման նախագիծն է, որ 36 և 28 տոկոս եկամտահարկերն իջեցնելու և դարձնելու են համահարթ բոլորի համար՝ 23 տոկոս: Սա աշխատանք է երկու ուղղությամբ՝ խրախուսվում է բարձր աշխատավարձով նոր աշխատատեղերի ստեղծումը, և հավելյալ մոտավորապես 50 մլրդ դրամ է ներարկվում տնտեսության մեջ, այսինքն՝ մոտավորապես 50 մլրդ և ավելի գումար մենք ոչ թե հավաքագրում ենք պետական բյուջե, այլ թողնում ենք մարդկանց մոտ, շրջանառության մեջ: Այս 50 մլրդ դրամը շատ մեծ և կարևոր ներարկում է տնտեսության մեջ այնքանով, որ յուրաքանչյուր տնտեսվարող կարող է հայտ ներկայացնել այդ 50 մլրդ դրամից իր, կոպիտ ասած, չափաբաժինը ստանալու: Իհարկե, սա նշանակում է նաև աշխատավարձերի որոշակի բարձրացում, որովհետև շատ է քննարկվում, ասում են՝ ո՞նց, պետական բյուջեում աշխատավարձերի բարձրացում չկա՞. երբ մարդկանց եկամտահարկը 13 կամ 5 տոկոսով նվազում է, նշանակում է՝ համապատասխանաբար այդքանով իրենց աշխատավարձն ավելանում է: Իսկ այդ ավելացած 50 մլրդ դրամը կարող է տնօրինվել մի քանի տարբերակով: Դա կարող է ուղղակի շուկա մտնել և որոշակի առևտրի շրջանառությունը մեծացնել, կարող է մտնել բանկային համակարգ՝ ավանդների տեսքով: Երկու դեպքում էլ սա նպաստելու է աշխատանքի խրախուսման քաղաքականության հաջողությանը, որովհետև եթե բանկային համակարգ մտնի, բանկային համակարգում նոր հոսքերը պիտի նպաստեն վարկերի տոկոսադրույքների նվազմանը, ինչը, բնականաբար, պետք է աշխուժացնի գործարար միջավայրը:
Հաջորդ կարևոր որոշումը վերաբերում է մասնավոր տաքսիներին արտոնագրային վճարից ազատելուն: Ընդ որում, խոսքը ոչ թե ընդհանրապես բոլոր տաքսիների, այլ անհատ տաքսու վարորդների մասին է, այդ մարդիկ որևէ վճար կատարելու անհրաժեշտություն չունեն: Այսինքն՝ մարդիկ կարող են աշխատել, գործունեության այդ տեսակն իրականացնել՝ առանց վճար ունենալու, առանց լիցենզիայի: Տարբեր հաշվարկներ կան, քանի որ դեռ հստակ չգիտենք, թե Հայաստանում քանի հոգի է այդ գործունեությամբ զբաղվում, բայց փորձագիտական գնահատականներով՝ այս որոշման շահառու մոտավորապես 50 հազար մարդ կա, և եթե սա դիտարկվի չոր աշխատավարձերի տրամաբանության մեջ, կստացվի, որ Երևանում այդ մարդկանց ամսական աշխատավարձն ավելացնում ենք 12 հազար, մարզերում՝ 8 հազար դրամով:
«Մենք մեղադրում ենք նախորդ քաղաքական համակարգին, որ նրանք աշխատանքը խրախուսելու փոխարեն խրախուսել են աղքատությունը: Ե՛վ մոնոպոլիաներով, և՛ դե յուրե, և՛ դե ֆակտո սահմանափակումներով, ըստ էության, նրանք որոշակի խրախուսել են աղքատությունը, որովհետև մարդուն ասել են՝ դու աղքատ ես, աղքատության նպաստ ես ստանում, ավելի լավ է մի աշխատի, որովհետև հենց աշխատես, մենք քեզ աղքատության նպաստից կզրկենք»,-ասել է Նիկոլ Փաշինյանը, հավելելով, որ այժմ կառավարությունը կստեղծի աշխատանքի համար պայմաններ:
Նրա խոսքով, աշխատանքը խրախուսելու քաղաքականությանը զուգահեռ նաև լրջագույն սոցիալական ծրագրեր են իրականացվում հենց 2019 թ. բյուջեով: Բյուջետային որոշումների արդյունքում կհասնենք մի իրավիճակի, երբ Հայաստանի Հանրապետությունում 85 հազար նպաստառու և թոշակառու, ում ստացած նպաստը և թոշակը գտնվում են պարենային գծից ներքև, 2019թ. արդեն կստանան այնքան թոշակ, որ համոզված կլինենք, որ նրանք առնվազն հաց, իրենց ուտելիքը, սնունդը գնելու հնարավորություն կունենան:
Պարտադիր կուտակային կենսաթոշակային համակարգի նորարարությունների արդյունքում համակարգի 206 հազար շահառուները կարողացան տնտեսել 14 մլրդ դրամ: Նոր եկամտային հարկի կիրառման արդյունքում կլուծվի երկրի ավելի քան 200 հազար քաղաքացիների աշխատավարձերի բարձրացման հարցը: «Մեր խնդիրն է կրկնապատկել մասնավոր ընկերությունների հարկ վճարողների թիվը, որոնց ընդհանուր թիվը ներկայումս կազմում է մոտ 350 հազար», - ընդգծել է Նիկոլ Փաշինյանը: