Arminfo.info



 Երեթշաբթի, 7 Նոյեմբերի 2017 18:25
Դավիթ Ստեփանյան

Մանվել Սարգսյան. 25 տարվա ընթացքում Հայաստանում մարդիկ աստիճանաբար  գիտակցել են, որ զբաղվում են դատարկ բաներով

Մանվել Սարգսյան. 25 տարվա ընթացքում Հայաստանում մարդիկ աստիճանաբար  գիտակցել են, որ զբաղվում են դատարկ բաներով

Ռազմավարական և ազգային հետազոտությունների հայկական կենտրոնի տնօրեն Մանվել Սարգսյանն ԱրմԻնֆո-ին հարցազրույցում խոսում է հայ հասարակության, իշխող ընտրախավերի վիճակի, ներհայաստանյան իրողությունների, հայկական պետությունների ներքաղաքական կյանքի վրա արցախյան հակամարտության պրոյեկցման մասին: Մեկնաբանում և կիսվում է աշխարհաքաղաքական և աշխարհատնտեսական գլոբալ գործընթացների էության առնչությամբ իր տեսակետով:

 

Ի՞նչն է Ձեզ համար առավել հատկանշական հայ հասարակության ներկայիս վիճակում: Ի՞նչ առանձնահատկություն, վարքագիծ կառանձնացնեիք,  ինչի՞ ենք հանգել և ու՞ր ենք գնում:

 

Հայաստանում 25 տարի անկախությունից հետո վերջապես պարզություն է առաջացել մեր երկրում քաղաքականության դերի առնչությամբ: Մարդկանց մոտ, գործնականում, հարցեր չեն մնացել, ինչի առավել ակնհայտ վկայությունը հանգիստ հետընտրական իրավիճակն է` վերջին խորհրդարանական ընտրություններից հետո: Մեր մարդիկ սկսել են հասկանալ, թե ով ով է, ով ինչով է զբաղվում, ինչ է քաղաքականությունը Հայաստանում, և այդ ինչ կուսակցություններ են: Ահա «Ելք՚ ընդդիմադիր կուսակցությունը հայտնվեց  խորհրդարանում, և նրան անմիջապես մեղադրեցին իշխանությանը սպասարկելու համար: Հենց այդ  պարզությունն է հանգեցրել հայ հասարակության քաղաքական ակտիվության սրության մարման: 25 տարվա ընթացքում մարդիկ աստիճանաբար գիտակցել են, որ իրենք զբաղվում են դատարկաբանությամբ, և այժմ, պարզապես, չեն ցանկանում այլևս դրանով զբաղվել: Այլևս չի լինի վերադարձ դեպի փակ շղթա, ընտրություններ-բողոքի ակցիաներ - ընտրություններ ցիկլին: Իսկ հասարակական շարժումները չեն փոխակերպվել որակապես ինչ-որ այլ բանի: Ինչ-որ մեկը մտել է քաղաքականություն, ինչից հետո նրա նկատմամբ հետաքրքրությունն ակնթարթորեն չքացել է, իսկ մյուսները կորցրել են հետաքրքրությունը դրա նկատմամբ: Այլ խոսքով ասած` «բոլորի համար ամեն ինչ պարզ է դարձել՚,  և այստեղ միտքը, անշուշտ, գնացել է հեռու` տասնամյակների լճացումից:

 

Այսօրվա հետ կապված հասկանալի է, իսկ ինչպիսի՞ն է Ձեր կողմից հիշատակված՝ ներհայաստանյան իրողությունների բյուրեղացման հավանական տրամաբանական շարունակությունը:

 

Որպես «կամ`կամ՚ ոգով կյանքի մասին պատկերացումների կողմնակից` ասեմ, որ քաղաքականութունն, ի տարբերություն քաղաքագիտության,  գնահատում եմ բացառապես որպես փաստ: Ուստի պետք չէ ասել, թե այսօր այն չկա, իսկ վաղը, հանկարծ, կհայտնվի: Դեղատոմսեր կան, սակայն դրանք չափազանց դաժան են, քանզի առնչվում են հենց  «կամ` կամին՚, այլ ճանապարհ չկա: Կամ` մենք կարող ենք, վերջապես, գիտակցել առկա իրողությունները, ինչը կհանգեցնի քաղաքականության ի հայտ գալուն: Եթե դա չարվի, այսօր Հայաստանում դիտվող վիճակը կարող է շարունակվել տասնամյակներ:

Մարդկանց նորանոր հոսքեր են արտագաղթում Հայաստանից` ձգտելով հրաժեշտ տալ այն իրականությանը, որն իրենց համար դարձել է, պարզապես, անհետաքրքիր:

 

Արդյո՞ք ներկա միգրացիան գնահատում եք որպես արձագանք Հայաստանում առկա գործընթացների էության վերջնական ընկալմանը քաղաքացիների շրջանում:

 

Կարծում եմ՝ այո: Միգրացիան պայմանավորում է, առաջին հերթին, իրավիճակի պարզության գիտակցմամբ, 1991 թվականից ի վեր Հայաստանում մղված  քաղաքական պայքարի անիմաստության ըմբռնմամբ: Վերջերս Մարտունիի գյուղերով անցնելիս ես տեսա  երևանյան սուպերմարկետների նման մեծ սուպերմարկետներ, վիթխարի առանձնատներ և այլն, ինչն ինձ բավականին զարմացրեց: Հետագայում իմացա, որ այդ, այսպես կոչված, «Պուտինկու՚ թաղամասը կառուցել են տեղի գաստրաբայտերները: Պարզվեց, որ ավանը ֆանտոմ է, որտեղ ոչ ոք չի ապրում: Կարծում եմ` դա ոչ այլ ինչ է, քան մարդկանց կողմից սեփական կյանքի ձևավորման նոր ուղիների որոնման արդյունք: Այդ մարդիկ իրենք չգիտե, թե ինչու են կառուցել այդ ապարանքները: Այսինքն, մենք գործ ունենք իռացիոնալիզմի ակնհայտ դրսևորման, մարդկանց կողմից տխուր իրականության գիտակցման  հետ: Այդ տները հարկավոր չեն այդ մարդկանց, սակայն նրանք իրագործում են իրենց մանկական երազանքները, գիտակցելով, որ իրենց կյանքը միայն դրանում է:  

 

Ներհայաստանյան կյանքում ղարաբաղյան հակամարտության նկատմամբ վերաբերմունքը նույնպե՞ս  իռացիոնալիզմի դրսևորում է:

 

2016 թվականի ղարաբաղյան պատերազմը շատ բանով մեզ սկսեց դուրս բերել քսանամյա նինջի վիճակից` մարդկանց շրջանում առաջացնելով ռացիոնալիզմի փայլատակումներ:

Մարդիկ սկսել են զանգվածաբար քննարկել անվտանգության խնդիրները, բանակցությունները, սեփկաան բանակի խնդիրները: Մինչև 2016 թվ ականի ապրիլն այդ խնդիրներն ինչ-որ մեկի հետաքրքրու՞մ էին: Դրանք ուրիշի խնդիրներ էին, ուրիշի պատերազմ: Հասարակությունը հասունացավ, վերջապես, գիտակցելով անվտանգության ոլորտի իր գնահատականի ողջ իռացիոնալիզմն ու տեսնելով իրականությունը:

 

Արցախյան 5 շրջանները հանձնելու մասին լուրերը չեն դադարում: Արդյո՞ք դրանք իրականացնելու իշխանության մտադրությունը կարող է Հայաստանի ներսում ստեղծել իրավիճակ, երբ իշխանությունը չի իմանա, թե հաջոր քայլը որն է լինելու:

 

Հայաստանում մարդիկ այնքան են հասունացել, որ արդեն հրաշալի գիտակցում են, որ դատարկախոսություն են ոչ միայն տարածքների հանձնման, պատերազմի մասին խոսակցությունները, այլև` Արցախի շուրջ բուն բանակցությունները: Համապատասխանաբար, այդ նորմալ մարդիկ, իսկ աննորմալներ այլևս, գրեթե, չեն մնացել, իրավիճակին նայում են կողքից: Նայում են ու արձագանքում, կառուցելով տներ, որոնցում ոչ ոք չի ապրում, գնելով ավտոմեքենաներ, այդ թվում` այնպիսիք, որոնցով ոչ ոք չի երթևեկում, սակայն տարածքների հանձնման մասին չեն մտածում` գիտակցելով նման հերյուրանքների ողջ ապարդյունությունը: Եվ հենց Արցախի հակամարտությունն է հասարակությանը տանում իռացիոնալիզմից դեպի ռացիոնալիզմ:

 

Ներքին սպառնալիքները պարզեցինք, խոսենք արտաքին վտանգների մասին…

 

Սրընթաց գոբալ քաղաքական փոփոխությունները հավասարաչափ սպառնում են Հայաստանի և տարածաշրջանի ու աշխարհի այլ ժողովուրդների անվտանգությանը:

Ներկայումս մենք ականատես ենք այդ փոփոխությունների հանդեպ բոլորի անզորությանն արաբական, մահմեդական աշխարհում, հետխորհրդային տարածությունում, Վրաստանում, Ադրբեջանում, Թուրքիայում: Այսօր քաղաքականությունում ոչ ոք և երբեք չի կարող իմանալ, թե ինչ է իրեն սպասվում վաղը: Ստեղծված իրողություններում հանկարծակի բեկում է տեղի ունեցել: Քրդական խնդրի՝ առաջին պլան մղվելն անսպասելիորեն եղբայրներ դարձրեց Թուրքիային, Իրանին և Ռուսաստանին: Ամեն աստծո օր Էրդողանը պնդում է Թուրքիան պառակտելու արտաքին ուժերի մտադրության մասին, ինչը զուտ ճշմարտություն է:

Իսկ Ադրբեջանն այսօր ենթարկվում է Արևմուտքի տոտալ մեկուսացմանը: Եվ առայժմ ոչ ք չի կարող հասկանալ, թե ինչու է Արևմուտքը հանկարծ որոշել մեկուսացնել Ադրբեջանին: Պատճառը կրկին փոփոխվող իրողություններն են: Եվ նման պայմաններում ղարաբաղյան խնդիրը դարձել է խնդիրներից մեկը, ինչի շուրջ կառուցվում են նոր հարաբերություններ:

Ըստ որում, Ղարաբաղը հարաբերությունների համաշխարհային օրակարգից, վաղուց դուրս է մնացել, և այսօր աստիճանաբար դուրս է մղվում նաև Հայաստանը: Արդյունքում ղարաբաղյան խնդիրը միջազգային հարաբերություններում կախված է մնացել՝ որպես բուն երկրից՝ Արցախից կտրված ֆենոմեն: Ըստ որում, այդ խնդիրը գնալով ավելի գլոբալ նշանակություն է ձեռք բերում. ավելի շատ խոշոր համաշխարհային խաղացողներ են սկսում հետաքրքրվել դրանով:

 

Նման իրավիճակը՝ ուղեկցվող միտումների հետ միասին, մարտահրավե՞ր է Արցախի և Հայաստանի համար:

 

Մարտահրավեր է՝ այն առումով, որ երբ քո խնդիրը խաղալիք է դառնում բոլորովին օտար մարդկանց ու խաղացողների ձեռքում, ինքդ ես քաղաքական ընդհատակում հայտնվում:

 

Արցախյան հարցն ընթանում է ցեղասպանության ճանաչման խնդրի ճանապարհով, որը վաղուց վերածվել է Թուրքիայի նկատմամբ ճնշման մեխանիզիմի արտաքին ուժերի ձեռքում…

 

Իհարկե: Եվ մեզ արդեն ոչ ոք և ոչինչ չի հարցնում, քանի որ կարևոր են և հնչում են միանգամայն այլ կարծիքներ:

 

Հայկական քաղաքական միտքը, ըստ երևույթին, ոչ մի կերպ դրան չի արձագանքում:

 

Մեր հասարակության կողմից կատարվածի էության իմաստավորումը հանգեցրեց իշխանավորների հատուկ տեսակի ձևավորման, որին թվաց, թե աշխարհաքաղաքական բոլոր բարդագույն գործընթացներն անհեթեթություն են: Ղեկավարվելով սեփական պատկերացումներով՝ սկսեցին զբաղվել իրենց գործերով, օրինակ՝ հերթական առանձնատները կառուցել: Տեսանք,  թե ինչպես հերթականությամբ իշխանությունից դուրս մնացին խշոր կոռուպցիոներները՝ 2014 թվականին մարզերում և մայրաքաղաում իշխանությունը զավթած բոլոր մականունավորները: Այդ ամենից հետո «չոռնիներին» և «լիսակներին» թվաց, որ իրենց մնում է ընդամենը պատվավոր թոշակի ուղարկել «գենսեկին»: Սակայն, հանկարծ պարզվեց, որ թոշակի ուղարկվեցին իրենք: Այս ամենը լիակատար կտրվածության, հայ քաղաքական գործիչների ակտիվ շերտի կողմից կայացվող իռացիոնալ որոշումների վկայություն է:

 

Արդյո՞ք նման կատեգորիաներով է մտածում «գենսեկը»:

 

Պայմաններում, երբ տարիներ շարունակ մարդուն ամեն ինչ ներվում է, կեղծ համոզմունք է ձևավորվում: Արդյունքում Սերժ Սարգսյանը, հիմնվելով անցյալի փորձի վրա, արդեն 100 տարի առաջ ծրագրում է սեփական իշխանության վերարտադրությունը: Սակայն, առկա գլոբալ իրողություններում այդ պլանավորումն անիմաստ է:

 

Թուրքիայի և գլխավորապես Ադրբեջանի ընտրախավերը նույնչա՞փ կուրացած են: Հարցն ակտուալ է՝ հաշվի առնելով Հայաստանի հետ հարաբերություններում լարվածության փաստը:

 

Նման իրավիճակ է հարևան Թուրքիայում և Ադրբեջանում, քանի որ պատմականորեն այդ ժողովուրդների մոտ ամեն բան ինքնուրույն հաղթահարելու հնարավորության համոզմունք է ձևավորվել: Եվ ահա նախագահների մակարդակով նրանք, որպես մանտրա, պնդում են՝ «սա իմն է», օրինակ՝ Կիպրոսի և Քիրքուքի մասին:  Վերջին հարյուր տարում թուրքերին հաջողվել է միլիոններով ոչնչացնել հարևան ժողովուրդներին, նրանց ոսկորների վրա կառուցել սեփական պետությունը, և այդ ամենի անպատժելիությունն արդեն քաղաքական ավանդույթ է դարձել:

 

Բայց այսօր իրողությունները փոխվել են…

 

Փոխվել են, բայց Բաքուն և Անակարան շարունակում են մտածել նախկին կատեգորիաներով: Մտածում են, ինչպես հայ իշխանավորները՝ միայն տարբեր մասշտաբներով: Առաջիններն առաջնորդվում են սեփական մորթապաշտական շահերով, երկրորդները՝ պետական մասշտաբներով:

 

Կարս-Ախալքալաք-Թբիլիսի-Բաքու երկաթուղին այդ մտածողության նոր դրսևորո՞ւմ է:

 

Թյուրքական ինտեգրացիան միշտ եղել է նրանց երազանքը: Սակայն, կարծում եմ, մեծ խելքի դեպքում թուրքերն ու ադրբեջանցիները Կարս-Ախալքալաք-Թբիլիսի-Բաքու երկաթուղին կանցկացնեին Հայաստանից որքան հնարավոր է հեռու՝ գոնե ոչ Ջավաքով: Դա հիմարություն է, քանի որ ինչ-որ մեկը կարող է սեղմեկ կոճակը, և ամեն բան կփլուզվի: Բայց նրանք մտածում են, թե կքշեն թե հայերին, թե վրացիներին, ինչպես, օրինակ, արդեն անում են Աջարիայում: Ստալինյան՝ գլխապտույտ հաջողություններից արտահայտություն լավագույնս արտացոլում է Թուրքիայի և Ադրբեջանի ղեկավարության ներկայիս վիճակը:

 

XXI դարի իրողություններում սեփական ամենակարողության պատրանքայնությունը գիտակցո՞ւմ են արդյոք ուժի ինչ-որ կենտրոններում: Օրինակ՝ Վաշինգտոնում կամ Լոնդոնում:

 

Այնտեղ, որտեղ գոյություն ունի հաստատուն քաղաքական ապարատ և քաղաքական փորձ, XXI դարի իրողություններում սեփական ամենակարողության պատրանքայնությունը գիտակցվում է: Սակայն, ճգնաժամային իրավիճակների, տասնամյա կայունության խախտման պայմաներում անադեկվատությունը համակում է բացարձակապես բոլորին: Երկրորդ համաշխարհայինից պատերազմից հետո Եվրոպան, բացառությամբ Մեծ Բրիտանիայի և Ֆրանսիայի, զրկվեց արտաքին լուրջ քաղաքականություն իրականացնելու հնարավորությունից: Ամբողջական երկրներ դուրս մնացին որոշումներ կայացնելուց, նրանց բոլոր հույսերը դրվեցին ԱՄՆ-ՆԱՏՕ-ի վրա: Այդ պատճառով այսօրվա ձևափոխված իրողություններում որոշումներ կայացնելու փորձ վերջիննես չունեն: Այստեղ ԱՄՆ-ը՝ իր քաղաքական դպրոցով ու փորձով, առաջին պլան է մղվում:

 

Ձեր նկարագրած իրավիճակում ինչպե՞ս է տեղավորվում Ռուսաստան-ԱՄՆ դիմակայությունը:

 

Ես կհամեմատեի այն միևնույն թիմի երկու ունիկալ խաղացողների մրցակցության հետ՝ համարելով, որ խնդրի արմատը պետք է փնտրել ամենևին ոչ Ռուսաստանում, այլ՝ առայժմ Չինաստանի և նույնիսկ Ճապոնիայի հետ հարաբերություններում ԱՄՆ ունեցած աշխարհատնտեսական բարդություններում: Այստեղ էլ ամերիկացիներն իրենց բնորոշ թափով ձևավորում են կոալիցիաներ՝ ներքաշելով տասնյակ երկրներ: Բազմիցս առաջարկվել ու առաջարկվում է, ըստ որում՝ բացահայտ կերպով,

փոփոխությունների ուղղությամբ գործընթացների կարգավորման դեր, պատասխանատվություն ստանձնել նաև Ռուսաստանին, ինչը վերջինս չի ցանկանում և չի կարող: Չգիտեմ՝ արդյո՞ք  Ռուսատանը հաղթահարել է սարսափելի բարդույթը Աֆղանստանից իր հեռանալուց հետո: Երկրորդը՝ նման մասշտաբի խնդիր լուծելու տարրական անկարողությունն է: Երկիրն ուղղակի թալանված է, և վերջինիս հիմնական կապիտալները գտնվում են ամերիկացիների գրպանում:  Հետևաբար՝ Ռուսաստանի հետ ԱՄՆ խնդիրներն անհրաժեշտ  փնտրել նման հարթություններում: Խորացավ քրդական խնդիրը, և անմիջապես Ռուսաստանի «դաստիարակությանը» հանձնեցին Թուրքիային և նույնիսկ Իրանին, առաջարկեցին կարգավորել այն, մինչդեռ ռուսները նստած սպասում են ամերիկացիների դիրքորոշման հնչեցմանը, որպեսզի ինչ-որ կերպ արձագանքեն:

Այդ պատճառով, գլոբալ օրակարգն այսօր, այնուամենայնիվ, թելադրում է հարյուրամյակներ համաշխարհային քաղաքականություն ձևավորող ԱՄՆ-ը: Չինաստանին, միևնույն ժամանակ, հաջողվեց ստեղծել տնտեսական մոդել, որը կոտրեց հին աշխարհը, սակայն պլանավորված գլոբալ քաղաքականութուն իրականացնելու փորձ վերջինս չունի, ինչպես չունի նաև Ճապոնիան:

 

Ձեր տրամաբանությունից ակնթարթորեն ուրվագծվում է մեկ այլ խաղացող՝ Իրանը: Արդյո՞ք դա չէ գլոբալ կտրվածքով Վաշինգտոնի կողմից Թեհրանի դիրքորոշումների չըմբռնման շարժառիթը:   

 

ԱՄՆ կողմից Իրանի առանձնացումը՝ որպես հատուկ որակներով օժտված երկիր, արդեն այդ երկրի նշանակության ճանաչում է: Եվ այն, որ դա արվում է Իրանին «չարիքի առանցք»պիտակ կպցնելով, ոչինչ չի ասում: Եվ վերջին 15-20 տարում շատ է գրվել ԱՄՆ միջազգային քաղաքականության համաձայնեցման անհրաժեշտության մասին՝ այնպիսի սկզբունքներով ու նպատակներով օժտված երկրի հետ, ինչպիսին Իրանն է:

 

Ամփոփենք զրույցը՝ վերադառնալով Հայաստանին: Ի՞նչ դեր է զբաղեցնում այդ գործընթացներում մեր երկիր: Կարո՞ղ ենք մենք արդյոք ներգրվել համաշխարհային մասշտաբների փոփոխություններում:

 

Հայաստանը բավական վաղուց շատ կարևոր դեր է խաղում ուժերի տարածաշրջանային հավասարակշռությունում: Այդ մասին բացահայտ է խոսվում, դա ՆԱՏՕ-ի և ԱՄՆ պաշտոնական գնահատականն է: Դրանք ոչ թե վերամբարձ խոսքեր են, ինչպես ոմանք են մտածում,այլ՝ լուրջ մեսիջներ: Եվ Հայաստանի նկատմամբ Թուրքիայի նիհիլիստական վերաբերմունքն էլ, ընդհուպ վերջինիս լիակատար ոչնչացումը, ստեղծում է Հայաստանի ռազմաքաղաքական արժեքը: Մեզ դա, իհարկե, կարող է դուր չգալ, մեզ դուր չի գալիս մեր երկրի ռազմականացումը, մենք ցանկանում ենք տեխնոլոգիաներ, զարգացում՝ Ճապոնիայի և Շվեդիայի ճանապարհով: Սակայն, Հայաստանի նկատմամբ ամենամեծ հետաքրքրություն օբյեկտիվորեն հարուցում է թուրք-ադրբեջանական էքսպանսիոնիզմի ճանապարհին հզոր զսպող գործոնի վերջինիս հատկությունը: Ռուսաստանի և Արևմուտքի շահերը հավերժ համընկնում են՝ նկատի ունենալով Թուրքիայի զսպման Հայաստանի միջազգային դերը: Նույն Ռուսաստանը մեծ հաշվով խնդիրներ չունի ոչ ԱՄՆ, ոչ Եվրոպայի հետ, քանի որ վերջինիս բազմադարյա խնդիրը թյուրքալեզու հարևանների հետ է: Եվ այդ երկրների բնակչության ավելացմամբ խնդիրը միայն մեծանում է, մինչդեռ այդ խնդրի լուծում Ռուսաստանը չունի: Այս առումով համագործակցության հնարավորությունը բոլորի հետ, ովքեր կարող են զսպող գործոն հանդիսանալ, մեծ հետաքրքրություն է ներկայացնում Ռուսաստանի համար:

 

Այլ կերպ ասած՝ Ադրբեջանին ռուսական սպառազինությունների վաճառքը հիշյալ տրամաբանության մա՞սն է:  Խնդիրը միայն Ղարաբաղի մեջ չէ՞:

 

Կարող եմ ասել, որ սպառազինությունների վաճառքն ընդհանրապես որևէ առնչություն Ղարաբաղի հետ չունի: Դա զսպման մեթոդ է, ազդեցության մեթոդ, սպառազինություն վաճառելով Ադրբեջանին՝ Մոսկվան թույլ չի տալիս Բաքվին զարգանալ այնպես, ինչպես ինքը կարող է ցանկանալ: Մոտավորապես նույնը Մոսկվան ժամանակին անում էր՝ սիրաշահելով Աթաթյուրքին, բայց դա չխանգարեց Անկարային, լուծելով իր խնդիրները, մտնել ՆԱՏՕ: Այդ պատճառով Ադրբեջանի հետ Ռուսաստանի սիրաշահումների հնարավոր արդյունքը հաշվարկելն այսօր շատ բարդ է:

ԱՎԵԼԱՑՆԵԼ ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
Ներմուծեք թվանշաններն     

Նորություններ
Այս տեմպերով Այս տեմպերով "դեմարկացիան" կհասնի նաև Երևան. Փաշինյանը տավուշցիներին նշել է անհապաղ Ադրբեջանին 4 գյուղ հանձնելու անհրաժեշտությունը
Փաշինյանը, ինչպես ավելի վաղ խոստացել էր, հանդիպել է տավուշցիների հետ. հանդիպման մանրամասներն առայժմ չեն հաղորդվումՓաշինյանը, ինչպես ավելի վաղ խոստացել էր, հանդիպել է տավուշցիների հետ. հանդիպման մանրամասներն առայժմ չեն հաղորդվում
Ստոլտենբերգ. Թուրքիայի ԶՈՒ-ի հետ ադրբեջանական զինված ուժերի սերտ համագործակցությունն ամրապնդում է Ադրբեջան-ՆԱՏՕ հարաբերություններըՍտոլտենբերգ. Թուրքիայի ԶՈՒ-ի հետ ադրբեջանական զինված ուժերի սերտ համագործակցությունն ամրապնդում է Ադրբեջան-ՆԱՏՕ հարաբերությունները
ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար. Հայաստանն ու Ադրբեջանը տեւական հակամարտությունից հետո կայուն խաղաղության հասնելու հնարավորություն ունենՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար. Հայաստանն ու Ադրբեջանը տեւական հակամարտությունից հետո կայուն խաղաղության հասնելու հնարավորություն ունեն
Իրավապաշտպաններ. Միջազգային ատյաններում Ադրբեջանի դեմ Հայաստանի գանգատներից հրաժարումն անվերականգնելի վնաս կհասցնի Հայաստանի Հանրապետությանն ու հայ ժողովրդինԻրավապաշտպաններ. Միջազգային ատյաններում Ադրբեջանի դեմ Հայաստանի գանգատներից հրաժարումն անվերականգնելի վնաս կհասցնի Հայաստանի Հանրապետությանն ու հայ ժողովրդին
Արդշինբանկի քարտապանները կարող են ստանալ 10 % cashback   Արդշինբանկի քարտապանները կարող են ստանալ 10 % cashback  
Երևանում բուհերի շենքերը կմիավորվեն մեկ կազմակերպությունում և կհանձնվեն միջազգային հեղինակություն ունեցող ընկերության կառավարմանը. ՓաշինյանԵրևանում բուհերի շենքերը կմիավորվեն մեկ կազմակերպությունում և կհանձնվեն միջազգային հեղինակություն ունեցող ընկերության կառավարմանը. Փաշինյան
Հայաստանի ԿԸՀ ներկայացուցիչները հետևել են ԱՄՆ նախագահի նախնական ընտրություններինՀայաստանի ԿԸՀ ներկայացուցիչները հետևել են ԱՄՆ նախագահի նախնական ընտրություններին
Հնդիկ ժամանակակից գրող Արջուն Կրիշնա Լալը գիրք է հրատարակել Հայաստանում իր արկածների մասինՀնդիկ ժամանակակից գրող Արջուն Կրիշնա Լալը գիրք է հրատարակել Հայաստանում իր արկածների մասին
Հայաստանի ԱԳ նախարարը Ղազախստանի գործընկերոջը պատմել է հայ-ադրբեջանական կարգավորման գործընթացի վերջին զարգացումների մասինՀայաստանի ԱԳ նախարարը Ղազախստանի գործընկերոջը պատմել է հայ-ադրբեջանական կարգավորման գործընթացի վերջին զարգացումների մասին
Տավուշի նախկին ղեկավարը պետությանը կվերադարձնի ավելի քան 1,5 մլն դոլարՏավուշի նախկին ղեկավարը պետությանը կվերադարձնի ավելի քան 1,5 մլն դոլար
Ջո Բայդեն. ԱՄՆ-ը հանձնառու է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև տևական և արժանապատիվ խաղաղության հասնելունՋո Բայդեն. ԱՄՆ-ը հանձնառու է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև տևական և արժանապատիվ խաղաղության հասնելուն
ԱԳ նախարարի տեղակալ. Հայ-հնդկական հարաբերությունների զարգացման խորացումն ու առաջընթացը Հայաստանի արտաքին քաղաքական առաջնահերթություններից էԱԳ նախարարի տեղակալ. Հայ-հնդկական հարաբերությունների զարգացման խորացումն ու առաջընթացը Հայաստանի արտաքին քաղաքական առաջնահերթություններից է
ՌԴ ԱԳՆ. Մոսկվան Երեւանի հետ հարաբերություններում ՌԴ ԱԳՆ. Մոսկվան Երեւանի հետ հարաբերություններում "ամրության ստուգում" է անցել
Զախարովա. ՀԱՊԿ-ից Հայաստանի հնարավոր դուրս գալը պետք է հիմնված լինի  երկրի իրական կարիքների, այլ ոչ թե Արևմուտքի հետ Զախարովա. ՀԱՊԿ-ից Հայաստանի հնարավոր դուրս գալը պետք է հիմնված լինի երկրի իրական կարիքների, այլ ոչ թե Արևմուտքի հետ "սիրախաղի" վրա
Ալիևը հավաստիացնում է. այսօր տարածաշրջանն ավելի մոտ է աշխարհին, քան երբևէԱլիևը հավաստիացնում է. այսօր տարածաշրջանն ավելի մոտ է աշխարհին, քան երբևէ
Երեք տխուր պատմություն զեղծարարների մասինԵրեք տխուր պատմություն զեղծարարների մասին
Եվրոթերմ ընկերության պարտատոմսերը ցուցակվել են Հայաստանի ֆոնդային բորսայումԵվրոթերմ ընկերության պարտատոմսերը ցուցակվել են Հայաստանի ֆոնդային բորսայում
Պարույր Հովհաննիսյան. ԵՄ-ի հետ Հայաստանի վիզային ռեժիմի դյուրացման հարցում հետընթաց էՊարույր Հովհաննիսյան. ԵՄ-ի հետ Հայաստանի վիզային ռեժիմի դյուրացման հարցում հետընթաց է
Ընդդիմությանն արգելվում է ծանոթանալ Ադրբեջանի հետ պայմանագրի տարբերակին. պատգամավորԸնդդիմությանն արգելվում է ծանոթանալ Ադրբեջանի հետ պայմանագրի տարբերակին. պատգամավոր
Ստոլտենբերգ. ՆԱՏՕ-ն 2023 թվականին ձգտել է ավելի ամուր գործընկերային հարաբերություններ պահպանել Հայաստանի և Ադրբեջանի հետՍտոլտենբերգ. ՆԱՏՕ-ն 2023 թվականին ձգտել է ավելի ամուր գործընկերային հարաբերություններ պահպանել Հայաստանի և Ադրբեջանի հետ
Պետեր Ստանո. Հայաստանը կարող է Եվրամիությանն անդամակցելու հայտ ներկայացնելՊետեր Ստանո. Հայաստանը կարող է Եվրամիությանն անդամակցելու հայտ ներկայացնել
Ադրբեջանցիները ոչնչացրել են օկուպացված Արցախի Ծար գյուղում գտնվող 13-րդ դարի խաչքարըԱդրբեջանցիները ոչնչացրել են օկուպացված Արցախի Ծար գյուղում գտնվող 13-րդ դարի խաչքարը
Զատուլին. Հայաստան-ԵՄ հարաբերությունների ամրապնդումը կպահանջի ԵԱՏՄ-ին Հայաստանի անդամակցության վերանայումԶատուլին. Հայաստան-ԵՄ հարաբերությունների ամրապնդումը կպահանջի ԵԱՏՄ-ին Հայաստանի անդամակցության վերանայում
Հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման հիմնարար սկզբունքները մնացել են անփոփոխ. ԱԳՆՀայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման հիմնարար սկզբունքները մնացել են անփոփոխ. ԱԳՆ
Ընդդիմադիր. Հայաստանի կառավարությունը տապալել է իր ծրագիրը, այդ թվում ՝ ՀԱՊԿ գծովԸնդդիմադիր. Հայաստանի կառավարությունը տապալել է իր ծրագիրը, այդ թվում ՝ ՀԱՊԿ գծով
Ֆիդանը հավաստիացնում է. Ի հայտ է եկել Հարավային Կովկասը խաղաղության և կայունության տարածաշրջանի վերածելու հիանալի հնարավորությունՖիդանը հավաստիացնում է. Ի հայտ է եկել Հարավային Կովկասը խաղաղության և կայունության տարածաշրջանի վերածելու հիանալի հնարավորություն
ՀՀ ԱԳՆ ղեկավար. Մենք Տավուշի մարզի գյուղերն Ադրբեջանին հանձնելու շուրջ բանակցություններ չենք վարումՀՀ ԱԳՆ ղեկավար. Մենք Տավուշի մարզի գյուղերն Ադրբեջանին հանձնելու շուրջ բանակցություններ չենք վարում
ՀՀ ԱԳՆ. տարածքային ամբողջականության փոխադարձ ճանաչման հարցում Երևանի և Բաքվի միջև փոխըմբռնումն այսօր ավելի մեծ է, քան մեկ ամիս առաջՀՀ ԱԳՆ. տարածքային ամբողջականության փոխադարձ ճանաչման հարցում Երևանի և Բաքվի միջև փոխըմբռնումն այսօր ավելի մեծ է, քան մեկ ամիս առաջ
Արամ Ավետիսն իր 4-րդ գիրքը նվիրել է Արցախյան 44-օրյա պատերազմինԱրամ Ավետիսն իր 4-րդ գիրքը նվիրել է Արցախյան 44-օրյա պատերազմին
Մարսելում տեղի է ունեցել Սողոմոն Թեհլիրյանի հուշարձանի հանդիսավոր բացումըՄարսելում տեղի է ունեցել Սողոմոն Թեհլիրյանի հուշարձանի հանդիսավոր բացումը
"Նիկոլ դավաճան". ՀՅԴ-ի ակցիան՝ Լոս Անջելեսում Հայաստանի հյուպատոսության շենքի դիմաց
Փորձագետ. Իրանի եւ Ադրբեջանի միջեւ կոնֆլիկտը կանխորոշված է, խնդիրը ժամանակի եւ ներգրավվող ուժերի կազմի մեջ էՓորձագետ. Իրանի եւ Ադրբեջանի միջեւ կոնֆլիկտը կանխորոշված է, խնդիրը ժամանակի եւ ներգրավվող ուժերի կազմի մեջ է
Վարդգես Սուրենյանցի Վարդգես Սուրենյանցի "Սալոմե" գլուխգործոցը վերադառնում է Ազգային պատկերասրահ
Մուրադ Մերզուկին՝ Մուրադ Մերզուկին՝ "Նռան գույնը" ներկայացման մասին. "Ես հավատարիմ եմ մնացել Փարաջանովի վիզուալ մտածողությանը, բայց, միևնույն ժամանակ, պահպանել եմ իմ անձնական մեծ ազատությունը"
ՀՀ մշտական ներկայացուցիչ. ՄԱԿ-ը և ԱԽ-ը դեռ պետք է ընդունեն հայերի նկատմամբ Ադրբեջանի իրականացրած խախտումների լրջությունը և մտածեն դրանք կանխելու անկարողության մասինՀՀ մշտական ներկայացուցիչ. ՄԱԿ-ը և ԱԽ-ը դեռ պետք է ընդունեն հայերի նկատմամբ Ադրբեջանի իրականացրած խախտումների լրջությունը և մտածեն դրանք կանխելու անկարողության մասին
Գեներալ. Հայկական կողմին պարտադրում են հայ-ադրբեջանական սահմանի արագ սահմանազատումԳեներալ. Հայկական կողմին պարտադրում են հայ-ադրբեջանական սահմանի արագ սահմանազատում
Միրզոյանը ողջունել է նախօրեին Եվրախորհրդարանի ընդունած բանաձևըՄիրզոյանը ողջունել է նախօրեին Եվրախորհրդարանի ընդունած բանաձևը
Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ. Հույս ունենք, որ Հայաստանն ու Ադրբեջանն այս տարվա նոյեմբերին կստորագրեն խաղաղության պայմանագիրըՄեծ Բրիտանիայի վարչապետ. Հույս ունենք, որ Հայաստանն ու Ադրբեջանն այս տարվա նոյեմբերին կստորագրեն խաղաղության պայմանագիրը
Հնդկաստանի դեսպան. Հայաստանի հետ պաշտպանական ոլորտում համագործակցության զարգացումն ավելի ամուր հիմք է տվել երկկողմ հարաբերություններինՀնդկաստանի դեսպան. Հայաստանի հետ պաշտպանական ոլորտում համագործակցության զարգացումն ավելի ամուր հիմք է տվել երկկողմ հարաբերություններին
Լևոն Ստեփանյանը չի բացառել Հայաստանի և Ռուսաստանի միջև երկրում ռուս սահմանապահների  գտնվելու մասին պայմանագրի չեղարկումըԼևոն Ստեփանյանը չի բացառել Հայաստանի և Ռուսաստանի միջև երկրում ռուս սահմանապահների  գտնվելու մասին պայմանագրի չեղարկումը
ԿԳՄՍՆ-ը Հայաստանի դպրոցներում ԿԳՄՍՆ-ը Հայաստանի դպրոցներում "Մարտական փառքի անկյունները" հեռացնելու վերաբերյալ որևէ հրաման չի արձակել
Նախարար.  պետական բուհերի խոշորացումն օրենքի պահանջ էՆախարար.  պետական բուհերի խոշորացումն օրենքի պահանջ է
Գեներալ. Գեներալ. "Զվարթնոց"-ից ռուս սահմանապահների դուրս բերման հարցը քաղաքականացվում է
Նախարար. նոր համակարգի կիրառման արդյունքում արդեն դուրս է գրվել ավելի քան 90 հազար էլեկտրոնային դեղատոմսՆախարար. նոր համակարգի կիրառման արդյունքում արդեն դուրս է գրվել ավելի քան 90 հազար էլեկտրոնային դեղատոմս
Երեխայի մահվան պատճառը պարզելու համար պետք է սպասել դատաբժշկական փորձաքննության արդյունքներին. նախարարԵրեխայի մահվան պատճառը պարզելու համար պետք է սպասել դատաբժշկական փորձաքննության արդյունքներին. նախարար
ԱԱԾ. անհրաժեշտ է Ադրբեջանի հետ բանակցություններ սկսել գերիների և անհետ կորածների հարցի շուրջԱԱԾ. անհրաժեշտ է Ադրբեջանի հետ բանակցություններ սկսել գերիների և անհետ կորածների հարցի շուրջ
Հայ թյուրքագետը Սյունիքի համար Նախիջևանի ճակատագիրն է կանխատեսումՀայ թյուրքագետը Սյունիքի համար Նախիջևանի ճակատագիրն է կանխատեսում
Հայաստանի ԱԳ փոխնախարարը վերահաստատել է Կայուն զարգացման նպատակների իրականացման Երևանի հանձնառությունըՀայաստանի ԱԳ փոխնախարարը վերահաստատել է Կայուն զարգացման նպատակների իրականացման Երևանի հանձնառությունը
Փաշինյանը լայն հանրային քննարկման կոչ է արել՝ Հայաստանի կողմից ԵՄ անդամի թեկնածուի կարգավիճակ ստանալու հայտ ներկայացնելու առնչությամբՓաշինյանը լայն հանրային քննարկման կոչ է արել՝ Հայաստանի կողմից ԵՄ անդամի թեկնածուի կարգավիճակ ստանալու հայտ ներկայացնելու առնչությամբ
Հայտարարություն. Առանց խոչընդոտների և միջազգային երաշխիքներով իր հազարամյակների հայրենիքում ազատ ապրելն Արցախի ժողովրդի անքակտելի իրավունքն էՀայտարարություն. Առանց խոչընդոտների և միջազգային երաշխիքներով իր հազարամյակների հայրենիքում ազատ ապրելն Արցախի ժողովրդի անքակտելի իրավունքն է
Ամերիկայի հայկական համագումարը հիասթափված է ֆինանսական օգնության չափից, որը Բայդենի վարչակազմն առաջարկում է տրամադրել Հայաստանին 2025 թվականինԱմերիկայի հայկական համագումարը հիասթափված է ֆինանսական օգնության չափից, որը Բայդենի վարչակազմն առաջարկում է տրամադրել Հայաստանին 2025 թվականին
ՊԵԿ-ը տեղեկացնում է առցանց խանութներից պատվերի ստացման նոր կարգի մասինՊԵԿ-ը տեղեկացնում է առցանց խանութներից պատվերի ստացման նոր կարգի մասին
ԱԺ խոսնակ. Հայաստանը մտադիր է ակտիվորեն աշխատել ԵՄ բանաձևի դրույթների իրագործման ուղղությամբԱԺ խոսնակ. Հայաստանը մտադիր է ակտիվորեն աշխատել ԵՄ բանաձևի դրույթների իրագործման ուղղությամբ
Եվրախորհրդարանն Ադրբեջանին կոչ է անում ազատ արձակել ադրբեջանական բանտերում պահվող Լեռնային Ղարաբաղի և Հայաստանի բոլոր բնակիչներինԵվրախորհրդարանն Ադրբեջանին կոչ է անում ազատ արձակել ադրբեջանական բանտերում պահվող Լեռնային Ղարաբաղի և Հայաստանի բոլոր բնակիչներին
Ապրիլի 15-ից Հայաստանում կմեկնարկեն պահեստազորայինների նոր եռամսյա հավաքներըԱպրիլի 15-ից Հայաստանում կմեկնարկեն պահեստազորայինների նոր եռամսյա հավաքները
Քննչական կոմիտեն հաղորդել է ահաբեկչության երկու դեպքի առնչվող գործի բացահայտման մասինՔննչական կոմիտեն հաղորդել է ահաբեկչության երկու դեպքի առնչվող գործի բացահայտման մասին
Եվրախորհրդարանը հավանություն է տվել բանաձևին, որով առաջարկվում է դիտարկել Հայաստանին ԵՄ անդամի թեկնածուի կարգավիճակ տալու հնարավորությունըԵվրախորհրդարանը հավանություն է տվել բանաձևին, որով առաջարկվում է դիտարկել Հայաստանին ԵՄ անդամի թեկնածուի կարգավիճակ տալու հնարավորությունը
Հայաստանը մտադիր է իր օրենսդրությունը համապատասխանեցնել ՄՔԴ պահանջներին. Արդարադատության նախարարությունՀայաստանը մտադիր է իր օրենսդրությունը համապատասխանեցնել ՄՔԴ պահանջներին. Արդարադատության նախարարություն
Արցախի տեղեկատվական շտաբը հայկական ԶԼՄ-ներին կոչ է արել զերծ մնալ Արցախի իշխանությունների վրա անհիմն հարձակումներիցԱրցախի տեղեկատվական շտաբը հայկական ԶԼՄ-ներին կոչ է արել զերծ մնալ Արցախի իշխանությունների վրա անհիմն հարձակումներից
Կարդալ ավելին



Մեկնաբանվողներ
ՌԴ ԱԳՆ. Մոսկվան Երեւանի հետ հարաբերություններում ՌԴ ԱԳՆ. Մոսկվան Երեւանի հետ հարաբերություններում "ամրության ստուգում" է անցել
Փաշինյան. արտաքին ուժերը նույնպես դրդել են Ղարաբաղում էթնիկ զտում կազմակերպող հիմնական ուժինՓաշինյան. արտաքին ուժերը նույնպես դրդել են Ղարաբաղում էթնիկ զտում կազմակերպող հիմնական ուժին
Նախկին քաղաքապետ. Մեր քաղաքական ուժը գնալու է ինստիտուցիոնալ լուծումների ճանապարհովՆախկին քաղաքապետ. Մեր քաղաքական ուժը գնալու է ինստիտուցիոնալ լուծումների ճանապարհով
Դաշնակիցներ, ուղեկիցներ և դաշինքների պատրանքներ. Մարկեդովնովը՝ Հայաստանի արտաքին քաղաքականության մասին՝ նոր իրողություններումԴաշնակիցներ, ուղեկիցներ և դաշինքների պատրանքներ. Մարկեդովնովը՝ Հայաստանի արտաքին քաղաքականության մասին՝ նոր իրողություններում
Քաղաքական գործիչ. ՌԴ-ի և ՀԱՊԿ-ի հետ դաշինքի խզումը և Երևանի կողմնորոշումը դեպի Արևմուտք կարող է կործանարար լինել Հայաստանի համարՔաղաքական գործիչ. ՌԴ-ի և ՀԱՊԿ-ի հետ դաշինքի խզումը և Երևանի կողմնորոշումը դեպի Արևմուտք կարող է կործանարար լինել Հայաստանի համար
Քաղաքական գործիչ. հայ ժողովուրդը պետք է ընտրություն կատարի պատերազմի և ՀՀ վարչապետի հրաժարականի միջևՔաղաքական գործիչ. հայ ժողովուրդը պետք է ընտրություն կատարի պատերազմի և ՀՀ վարչապետի հրաժարականի միջև
Անդրանիկ Թևանյան. Մայրաքաղաքի իշխանությունների կողմից տրանսպորտի թանկացումը հետապնդում է բացառապես գերշահույթ ստանալու նպատակԱնդրանիկ Թևանյան. Մայրաքաղաքի իշխանությունների կողմից տրանսպորտի թանկացումը հետապնդում է բացառապես գերշահույթ ստանալու նպատակ
ԵՄ-ը լրացուցիչ 5,5 մլն եվրո կտրամադրի Արցախից փախստականներին մարդասիրական օգնություն ցուցաբերելու համարԵՄ-ը լրացուցիչ 5,5 մլն եվրո կտրամադրի Արցախից փախստականներին մարդասիրական օգնություն ցուցաբերելու համար
Իտալիայի Կաստելանցա քաղաքում բացվել է իտալացի լուսանկարիչ Ռոբերտո Տրավանի «Լեռնային Ղարաբաղ, դավաճանված խաղաղությունը» լուսանկարների ցուցահանդեսըԻտալիայի Կաստելանցա քաղաքում բացվել է իտալացի լուսանկարիչ Ռոբերտո Տրավանի «Լեռնային Ղարաբաղ, դավաճանված խաղաղությունը» լուսանկարների ցուցահանդեսը
Հայաստանը հունվարի 26-ին ադրբեջանական կողմին է փոխանցել ականապատ դաշտերի նոր տեղեկամատյաններ. ԱԳՆ Հայաստանը հունվարի 26-ին ադրբեջանական կողմին է փոխանցել ականապատ դաշտերի նոր տեղեկամատյաններ. ԱԳՆ 
Իշխանական կուսակցության պատգամավոր. Եթե ինչ-որ մեկը ճանաչում է Հայոց ցեղասպանությունը, դա անում է բացառապես սեփական քաղաքական նկատառումներից ելնելովԻշխանական կուսակցության պատգամավոր. Եթե ինչ-որ մեկը ճանաչում է Հայոց ցեղասպանությունը, դա անում է բացառապես սեփական քաղաքական նկատառումներից ելնելով
Վրաստանի ԱԳ նախարարը Հայաստանին և Ադրբեջանին կրկին առաջարկել է բանակցությունների Թբիլիսյան հարթակՎրաստանի ԱԳ նախարարը Հայաստանին և Ադրբեջանին կրկին առաջարկել է բանակցությունների Թբիլիսյան հարթակ
Հայաստանը բժշկական մարդասիրական օգնություն է ուղարկել ՈւկրաինաՀայաստանը բժշկական մարդասիրական օգնություն է ուղարկել Ուկրաինա
ՌԴ դեսպանատուն. Խորապես վրդովված ենք ՌԴ դեսպանատուն. Խորապես վրդովված ենք "Պաշարված Լենինգրադի երեխաների" հուշարձանի մոտ ցինիկ սադրանքից և ակնկալում ենք մեղավորների պատասխանատվության ենթարկում
Հայաստանն ընթանում է պրոֆեսիոնալ բանակ ունենալու տրամաբանությամբ. ՓաշինյանՀայաստանն ընթանում է պրոֆեսիոնալ բանակ ունենալու տրամաբանությամբ. Փաշինյան