Պրն. դեսպան, այս տարվա նոյեմբերին Վիլնյուսում ՙԱրևելյան գործընկերության՚ գագաթնաժողովի ժամանակ
նախատեսվում
է
Հայաստանի
հետ
ԵՄ
Ասոցացման
համաձայնագրի
նախաստորագրում:
Ինչպիսի՞ն
կլինի
Հայաստանի
և
ԵՄ
միջև
փոխգործակցության
հաջորդ
քայլը:
2013 թ. նոյեմբերին Վիլնյուսում Արևելյան գործընկերության գագաթնաժողովի ժամանակ
Հայաստանի
և
Եվրամիության
միջև
նախատեսվում
է
Ասոցացման
համաձայնագրի
նախաստորագրում:
Ուշադրություն
դարձրեք`դա նույնը
չէ,
ինչ
ստորագրումը:
Նախաստորագրումը
տեխնիկական
քայլ
է,
ինչն,
ըստ
էության,
հաստատում
է
երկու
կողմերի
համաձայնությունը:
Պայմանագրի
կնքումը
ենթադրում
է
մի
շարք
ընթացակարգեր,
այդ
թվում`
ԵՄ
բոլոր
լեզուներով
պայմանագրի
տեքստի
թարգմանություն,
ինչից
հետո
ԵՄ
Խորհուրդը
կարող
է
թույլատրել
դրա
ստորագրումը:
Դա
հավակնոտ
համաձայնագիր
է,
իրավական
առումով
բավականին
բարդ,
հատկապես`
միության
համար,
որի
մեջ
է
մտնում
28 պետություն,
և
այդ
պատճառով
հիշյալ
ընթացակարգը
ժամանակ
է
պահանջում:
Ի
սկզբանե
Եվրամիությունն
ակնկալում
է ստորագրումից հետո կարճ ժամկետներում
մասնակիորեն
կիրառել
Համաձայնագիրը
/հատկապես`առևտրին
վերաբերող
մասով/,
մինչև
ընթացակարգի
ամբողջական
վավերացումը:
Ի՞նչ նախագծեր է այսօր Եվրամիությունն իրականացնում Հայաստանի տարածում
և
որքանո՞վ
են
դրանք
արդյունավետ:
Եվրոպական հարևանության և գործընկերության
գործիքի
(ԵՀԳԳ
) 2011-2013 թթ. Ազգային ինդիկատիվ ծրագրի շրջանակներում որոշում է կայացվել
€ 157 մլն
տրամադրել
Հայաստանին
բարեփոխումների
իրականացման
նպատակով,
մասնավորապես`երեք ուղղությամբ`ժողովրդավարակական
կառույցներ
և
պատշաճ
կառավարում;
առևտուր
և
ներդրումներ;
սոցիալ-տնտեսական
բարեփոխումներ
և
կայուն
զարգացում:
ԵՄ
ֆինանսական
աջակցությամբ,
ՀՀ
կառավարության
և
քաղաքացիական
հասարակության
հետ
համատեղ,
արդեն
իրականացվել
և
իրականացման
գործընթացում
են
գտնվում
մի
շարք
նախագծեր`հետևյալ
ուղղություններով:
1. Առևտուր և DCFTA /Ազատ առևտրի խորը և համապարփակ գոտի/- DCFTA շուրջ բանակցություններ
վարող
ԵՄ
խորհրդատվական
խումբը
լիակատար
աջակցություն
է
գտնում
հայկական
կողմից,
ինչը
թույլ
է
տվել
ավարտել
բանակցությունները
ռեկորդային
կարճ
ժամկետներում;
ավելին,
սկսվել
է
DCFTA-ի
աջակցման
նպատակով
€ 69 մլն չափով ԵՄ բյուջետային երեք ծրագրերի ֆինանսավորումը, Զարգացման համապարփակ
ծրագիրը
(CIB, € 33 մլն) աջակցում է հայկական մի շարք պետական հաստատությունների`տեխնիկական աջակցություն ցուցաբերելու, մրցակցության,
պարենային
անվտանգության,
սպառողների
իրավունքների
և
մտավոր
սեփականության
իրավունքների
պաշտպանության
միջոցով:
Այս
նախագծերը
թույլ
կտան
մոտենալ
ինստիտուցիոնալ
կառուցման
եվրոպական
ստանդարտներին
և
առաջավոր
պրակտիկային:
2. Արդարադատություն- արդարադատութան ոլորտում բարեփոխումների
իրականացմանն
աջակցման
առաջին
փուլը
(€20 մլն)
ավարտվել
է
հետևյալ
արդյունքով`ընդունվել
է
2012 – 2016 թթ. դատական բարեփոխումների իրականացման ռազմավարություն, արձանագրվել է առաջընթաց
այնպիսի
ոլորտներում,
ինչպես
արդարադատության
անկախությունը
և
կոռուպցիան,
արդարադատության
մատչելիությունը,
փաստաբանական
գործունեությունը
և
կրթական
հաստատությունները
/փաստաբանների
դպրոց
և
Իրավաբանական
դպրոց/,
ֆինանսական
աջակցություն
դատարանների
շենքերի
կառուցմանը
և
վերակառուցմանը
/աջակցություն
է
ցուցաբերում
նաև
Համաշխարհային
բանկը/:
Երկրորդ
ծրագիրը /բյուջեն`
€ 29 մլն) ներկայումս քննարկվում է Հայաստանի կառավարության հետ և դատավորների
անկախության
ապահովման,
լայն
հասարակայնության
համար
ծառայությունների
մատուցման
որակի
բարձրացման,
ինչպես
նաև
այլընտրանքային
պատժի
համակարգերի
ներդրման
/Եվրախորհրդի
հետ
համատեղ/
և
կալանքի
տակ
պահման
պայմանների
բարելավման
նպատակ
է
հետապնդում:
3. Ընտրություններ-2012 և 2013 թթ. Հայաստանի ընտրություններին աջակցման ծրագիրը
մեկնարկել
էր
2012 թվականին
և
նպատակաուղղված
էր
ընտրական
հանձնաժողովների
տեխնիկական
և
պրոֆեսիոնալ
հնարավորությունների
բարձրացմանը,
ընտրացուցակների
ճշտմանը,
քաղաքացիական
հասարակության`տեղական
մոնիտորինգի
իրականացման
ներուժի
բարձրացմանը,
ինչպես
նաև
իրավունքների
ու
ընթացակարգերի
վերաբերյալ
ընտրողների
իրազեկվածության
բարձրացմանը:
Տեղական
ընտրություններին
կանանց
ակտիվ
մասնակցությանն
աջակցման
ծրագիրը
մեկնարկել
է
2012 թ.
ապրիլին:
Նախագիծն
իրականացվել
է
ՄԱԿ-ի Զարգացման
ծրագրի
կողմից`որոշումների
կայացմանը
և
լրավամիջոցների
ու
քաղաքացիական
հասարակության
հետ
գենդերային
հավասարության
շուրջ
կառուցողական
երկխոսությանը
կանանց
մասնակցության
խրախուսման
նպատակով:
4. Մենք լավ արդյունքների ենք հասել Մասնագիտական կրթություն և ուսուցում
(€ 15 մլն) ընթացիկ ծրագրի շրջանակներում: Աջակցությունն այժմ կախված
է
կառավարությունից
և ՙ2012-2015 թթ. ՄԿՈւ բարեփոխումների ծրագրից՚`ուղղված
Եվրոպայի
մասնագիտական
ստանդարտներին
Հայաստանի
ՄԿՈւ
համակարգի
համաձայնեցմանը,
մասնագիտական
կրթության
համակարգի
արդյունավետության
բարձրացմանը
և
մասնագիտական
կրթության
համակարգում
սոցիալական
գործընկերության
հետագա
զարգացմանը:
Բացի
այդ,
ԵՄ
աջակցությամբ
2013-2018 թթ.
Զբաղվածության
ազգային
ռազմավարության
ընդունումը
հստակ
կորոշի
ՄԿՈւ
բարեփոխումների
արդյունքներն
աշխատաշուկայի
փոփոխվող
պահանջների
հետ
կապող
ուղղությունները:
5.Աջակցություն քաղաքացիական հասարակությանը և զանգվածային
լրատվամիջոցներին-
քաղաքացիական
հասարակությանն
աջակցման
`շուրջ
€ 3 մլն
արժողությամբ
երկու
ծրագրեր
արդեն
գործարկվել
են:
Դրանց
նպատակը
քաղաքացիական
հասարակության
ներուժի
ամրապնդումն
է
քաղաքականության
ձևավորման
գործում`
կառավարության,
պետական
հաստատությունների
և
մարմինների
հետ
քաղաքական
երկխոսության
հաստատման
ճանապարհով:
Ծրագրերն
ուղղված
են
նաև
ԶԼՄ-ների արհեստավարժության
բարձրացմանը`ազատ և բազմակարծ
լրատվամիջոցների
ստեղծման
նպատակով:
6. Ենթակառուցվածքային նախագծեր Հարևանության ներդրումային գործիքի
(NIF), EIB և EBRD աջակցությամբ. NIF-ը € 5 մլն չափով երկու դրամաշնորհ է հատկացրել մի քանի ընթացիկ նախագծի իրականացման համար, որոնց թվում է նաև մետրոյի վերականգնման նախագիծը`բաղկացած
երկու
փուլից,
€ 7 մլն
չափով
NIF դրամաշնորհը`Հայաստանի
փոքր
համայնքների
համար
ջրային
նախագծի
իրականացման
համար,
Կոտայքի
մարզի
կոշտ
թափոնների
հեռացման
և
ուտիլիզացիայի
նախագիծը,
Բագրատաշեն,
Բավրա
և
Գոգավան
հսկիչ
անցակետերի
արդիականացման
նածագիծը
(MBBG), որի
համար
հատկացվել
է
€ 12 մլն
դրամաշնորհ,
€ 12 մլն
արժողությամբ
ևս
մեկ
դրամաշնորհ
հատկացվել
է
Հյուսիս-Հարավ
միջանցքի
կառուցման
համար
և
€ 5.5 մլն`Երևան
Ջուր
ընկերության
համար:
2012 թ. իր ամենամյա զեկույցում Եվրամիությունն ընդգծել է Մեծամորի
ԱԷԿ-ի փակման
անհրաժեշտությունը:
Ի՞նչ այլընտրանք կարող է ԵՄ-ն առաջարկել Հայաստանին`ատոմակայանի փակման փոխարեն:
ԵՄ-ն առաջվա պես հավատարիմ է Մեծամորի ԱԷԿ-ի շուտափույթ փակման դիրքորոշմանը`միջուկային անվտանգության
միջազգային
նորմերի
պահանջներին
համապատասխան
վերջինիս
անվտանգության
բարձրացման
անհնարինության
պատճառով:
Եվ այն, որ Հայաստանը մինչ այժմ Մեծամորի ԱԷԿ-ը շահագործումից հանելու մանրամասն
ծրագիր
չի
մշակել,
մտահոգության
տեղիք
է
տալիս:
Ֆուկուսիմայում
միջուկային
վթարից
հետո
Հայաստանը
պարտավորվել
է
մոտ
ժամանակներս
ԵՄ-ին հաշվետվություն
ներկայացնել կայանի անվտանգության և ռիսկերի
գնահատման
վերաբերյալ
/այդ
թվում`սթրես
տեստերի
անցկացման/:
ԵՄ-ն այլ գործընկերների հետ միասին իր աջակցությունն է հայտնում
Հայաստանին
էներգիայի
այլընտրանքային
ու
վերականգնողական
աղբյուրների
զարգացման
և
էներգաարդյունավետության
բարձրացման
հարցում,
մասնավորապես`
INOGATE ծրագրի
և
Հարևանության
ներդրումային
գործիքի
(NIF) կողմից
ֆինանսավորվող
մի
շարք
այլ
խոշոր
նախագծերի
օգնությամբ:
Որքանո՞վ են արդյունավետ իրականացվում Հայաստանում բարեփոխումներն
արդարադատության
ոլորտում,
ի՞նչ
բացթողումներ
կան
այդ
ոլորտում:
ՀՀ կառավարությունը մասշտաբային բարեփոխում է նախաձեռնել արդարադատության ոլորտում, և արդեն
հիմա
կան
դրական
տեղաշարժեր,
մասնավորապես,
այնպիսի
ոլորտներում,
ինչպես`դատական
ակտերի
կատարման
բարելավումը,
բնակչությանն
ավելի
որակյալ
ծառայությունների
տրամադրումը
և
արդարադատության
համակարգի
մատչելիության
բարձրացումը:
Այնուամենայնիվ,
դեռ
շատ
բան
կա
անելու
բնակչության
հավատը
դատարանների
ու
դատավորների
հանդեպ
վերականգնելու
համար,
և
այս
առնչությամբ
ԵՄ-ն այժմ ՀՀ կառավարության
և
քաղաքացիական
հասարակության
ներկայացուցիչների
հետ
քննարկում
է
այս
ոլորտում
բարեփոխումների
հետագա
սատարման
նպատակով
բյուջետային
աջակցության
նոր
ծրագրեր,
ինչը
թույլ
կտա
փոխել
ստեղծված
իրավիճակը
/մասնավորապես`կոռուպցիայի
ընկալման
Հայաստանի
ինդեքսը
Transparency International-ի հաշվետվությունում/, ինչպես
նաև
լուծել
այլ
խնդիրներ`կապված,
մասնավորապես,
դատավորների
անաչառության,
օրենքի
և
դատավճիռների
կամ
կալանքի
տակ
պահման
պայմանների
խիստ
պահպանման
հետ:
Եվրամիությունը կաջակցի կառավարությանը մի շարք ուղղություններով,
մասնավորապես`անկախ
դատական
համակարգի
և
կոռուպցիայի
դեմ
պայքարի
ծրագրի
ներդրում
և
իրականացում;
արդարադատության
արդյունավետություն
և
մատչելիություն`շահագրգիռ
բոլոր
կողմերի
միջև
համագործակցության
հաստատման,
փաստաբանների,
դատավորների
և
դատախազների
պատշաճ
նախապատրաստման
ապահովման,
ինչպես
նաև
առաջին
ատյանի
դատարաններում
դատական
գործընթացի
որակի
բարձրացման
ճանապարհով;
Քրեական
օրենսգրքի
վերանայում
և
այլընտրանքային
պատժի
համակարգերի
ներդրում; բնակչության համար ծառայությունների որակի բարձրացում
արբիտրաժի,
նոտարական
ծառայությունների
և
քաղաքացիական
կացության
ակտերի
գրանցման
ոլորտում:
Վերջին ժամանակներս տարբեր ամբիոններից Եվրասիական միության և Եվրամիության միջև Հայաստանի
կողմնորոշման
անհրաժեշտության
մասին
կոչեր
են
հնչում:
Ի՞նչ
եք
կարծում,
հնարավո՞ր
էարդյոք
Հայաստանի
միաժամանակյա
մասնակցությունը
ինտեգրացիոն
երկու
նախագծերին:
Եթե
ոչ,
ի՞նչը
կարող
է
խոչընդոտել
դրան:
Ընդհանուր առմամբ, որևէ հակասություն չկա ԵՄ և Ռուսաստանի
հետ
փոխհարաբերությունների
ինտենսիֆիկացման
միջև:
Հայաստանը
կարող
է
անարգել
մասնակցել
ԱՊՀ
երկրների
հետ
ազատ
առևտրի
վերաբերյալ
բազմակողմ
համաձայնագրերին
և
միաժամանակ
ավարտին
հասցնել
ԵՄ
հետ
Ասոցացման
համաձայնագրի
շուրջ
բանակցությունները:
Միաժամանակ
մենք
պետք
է
տարբերակում
դնենք
ազատ
առևտրի
վերաբերյալ
համաձայնագրի
և
Մաքսային
միության
միջև:
Ցանկացած
երկիր,
մուտք
գործելով
ՄՄ,
կորցնում
է
ինքնիշխանությունն
առևտրային
քաղաքականության,
մաքսատուրքի
կառավարման
հարցում,
այդ
թվում`նորմատիվ-իրավական
բազայի
կառավարումը:
Մենք բազմիցս հայտարարել ենք, որ DCFTA-ն չի խանգարում Հայաստանին տնտեսական հարաբերություններ զարգացնել ցանկացած
երրորդ
երկրի
հետ,
և
մենք
գիտակցում
ենք,
եվրոպական
շուկայից
բացի,
այլ
շուկաների
նշանակությունը
Հայաստանի
առևտրի
համար:
Որևէ
վատ
բան
չկա
Մաքսային
միության
հետ
առևտրատնտեսական
սերտ
հարաբերություններ
հաստատելու
Հայաստանի
ձգտման
մեջ:
Ադրբեջանը բազմիցս հայտարարել է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ձևաչափը փոխելու ցանկության մասին`պատճառաբանելով, որ վերջինս
սպառել
է
իրեն:
Ինչպե՞ս
եք
վերաբերում
այդ
նախաձեռնությանը,
և
պատրա՞ստ
է
արդյոք
Եվրամիությունը
ստանձնել
միջնորդի
առաքելությունը
ղարաբաղյան
հակամարտության
կարգավորման
հարցում:
ԵՄ-ն պաշտոնական միջնորդ չէ ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման հարցում:
Եվրամիությունն
աջակցում
է
ԵԱՀԿ
Մինսկի
խմբի
համանախագահող
երկրների`հակամարտության
կարգավորման
լուծումներ
գտնելու
հարցում
կողմերին
աջակցելու
ջանքերին:
Հիմնախնդրի
խաղաղ
հանգուցալուծմանն
աջակցելու
նպատակով
ԵՄ-ն պարբերաբար
հանդիպումներ
է
անցկացնում
երկու
կողմերի
հետ,
ավելին`կազմակերպությունը
նշանակել
է
Հարավային
Կովկասի
և
Վրաստանի
ճգնաժամի
հարցերով
Եվրամիության
հատուկ
ներկայացուցիչ
Ֆիլիպ
Լեֆորին`երկխոսություն
իրականացնելու
նպատակով:
ԵՄ-ն պատրաստ
է
ակտիվ
աջակցություն
ցուցաբերել
կողմերի
միջև
վստահության
ամրապնդման
ուղղությամբ
ձեռնարկվող
միջոցներին՝
խաղաղության
հաստատմանն
ուղղված
հետագա
քայլերին
օժանդակելու
նպատակով:
Political analyst: only way to change situation in Armenia is extraordinary parliamentary elections
Armenian general rules out any provocations on Armenian-Turkish border as long as Russian flag hoisted there 
Crossroads of Peace project divorced from reality 
Armenia could hardly join EU of recent years - Boris Navasardyan
Armenian authorities` actions evidence of country`s movement to elimination of statehood - expert 
May One procession to take place in Yerevan 
Tehran: foreign troops` presence in South Caucasus does not contribute to establishment of security, stability
Lavrov: Unilateral concessions by Armenian authorities make Armenia`s borders undefined
Armenia`s premier meets with residents of Berkaber
Rally in name of Armenian statehood starts in Voskepar 
No return to historical Armenia idea! Pashinyan calls on
Stark and unpleasant as it might be to the Washington establishment, that the best guarantors of Armenian security are Russia and Iran - The American Conservative
Armenian authorities` policy could affect country`s regional, international prospects - Russian MP
Armenia needs teams work of all active people - expert
Moscow "testing" its relations with Yerevan
Pashinyan: External forces also provoked main force organizing ethnic cleansing in Karabakh
Our political force will follow path of institutional solutions - ex-mayor of Yerevan 
Large-scale events planned in April - Pashinyan
