Ուրբաթ, 29 Նոյեմբերի 2013

 Պրն. Շարմազանով, նոյեմբերի 28-ին Վիլնյուսում
տեղի
է
ունենալու
ՙԱրևելյան
գործընկերության՚
գագաթնաժողովը,
ամփոփենք
Հայաստան-Եվրամիություն
հարաբերությունները
գագաթնաժողովի
նախաշեմին,
ինչպե՞ս
կբնորոշեք
երկու
կողմերի
միջև
ներկայիս
հարաբերությունները:

 

Հայաստան-Եվրամիություն հարաբերությունները ներկա փուլում`մինչև
ՙԱրևելյան
գործընկերության՚
Վիլնյուսի
գագաթնաժողովը,
կարելի
է
որակել
որպես
կառուցողական,
սակայն
դրանք
հետագա
զարգացման
հեռանկար
ունեն:

 

Պրն. Շարմազանով, արդյո՞ք տեղեկատվություն կա, թե ինչ ձևաչափով
և
ի՞նչ
մակարդակով
է
Հայաստանը
մասնակցելու
վիլնյուսյան
գագաթնաժողովին,
և
արդյո՞ք
Հայաստան-ԵՄ հետագա
հարաբերությունների
ճակատագիրը
կախված
կլինի
այն
բանից,
թե
ինչ
մակարդակով
է
Երևանը
ներկայացված
լինելու
գագաթնաժողովին:

 

Կարծում եմ, վստահ եմ, որ գագաթնաժողովից հետո էլ ԵՄ հետ Հայաստանի հարաբերությունները կշարունակեն զարգանալ,
հատկապես
քաղաքական
բաղադրիչի
գծով
համագործակցությունը`ժողովրդավարական
բարեփոխումների
իրականացման
համատեքստում: 

 

Պրն. փոխխոսնակ, դեկտեմբերի 2-ին սպասվում
է
ՌԴ
նախագահ
Վլադիմիր
Պուտինի
այցը
Հայաստան,
ինչի
առնչությամբ
հաճախ
կարծիքներ
են
հնչում,
որ
ՌԴ
ղեկավարը
հատուկ
ձգձգել
է
ՀՀ
այցը`սպասելով
ՄՄ-ին անդամակցելու
Երևանի
համաձայնությանը...

 

Ես հակված չեմ կիսելու այդ կարծիքները, քանի որ տարբեր ԶԼՄ-ներով ծանուցվող Պուտինի բոլոր այցերը չեն հաստատվել թե’ պաշտոնական Երևանի, թե’ Մոսկվայի կողմից: Պաշտոնապես հայտարարվել է դեկտեմբերի 2-ի այցի մասին,
և
այն
կկայանա:
Մենք
սպասել
ենք
Պուտինի
այցին`որպես
մեր
ռազմավարական
գործընկերը
հանդիսացող
պետության
ղեկավարի
այցի:
Վստահ
եմ,
որ
այն
նոր
խթան
կհաղորդի
ամենատարբեր
ոլորտներում
համագործակցության
զարգացմանը:

 

Պուտինի այցի առնչութամբ Հայաստանում ակտիվացել են հակառուսական տրամադրությունների, սկսել
են
ավելի
հաճախ
կարծիքներ
հնչել
այն
մասին, թե Մաքսային միությանը հանրապետության անդամակցությունն ընդամենը
գազի
սակագների
սուբսիդավորման
տնտեսական
գործարք
է`
Մոսկվայի
ճնշման
ներքո...

 

ՄՄ-ին Հայաստանի անդամակցությունը որպես գազի սակագների
սուբսիդավորման
տնտեսական
գործարք
որակելը
քաղաքական
կարճատեսություն
է:
ՄՄ-ին ինտեգրումը
նոր
հնարավորություններ
է
բացում
Հայաստանի
համար`ինչպես
տնտեսական
առումով,
այնպես
էլ
անվտանգության
ապահովման
հարցերում:
Եթե
նայենք
Հայաստանի
առևտրային
սալդոյին,
կարելի
է
համոզվել,
որ
հիմնական
արտահանումը
եվրասիական
ուղղությամբ
է:
Իսկ
Եվրոպայում
օգտագործում
են
հիմնականում
հայկական
հումքը`պղինձ,
մոլիբդեն,
որոնք
պահանաջարկ
են
վայելում`անկախ
այն
բանից,
թե
ԵՄ
հետ
ասոցացման
մեջ
կգտնվենք,
թե
ոչ:
Իսկ
անվտանգության
հարցերում
Հայաստանի
նման
փոքր
երկիրը
չի
կարող
միայնակ
հաղթահարել
բոլոր
սպառնալիքները,
այդ
պատճառով
այն
պետք
է
գտնվի
անվտանգության
այս
կամ
այն
համակարգում,
տվյալ
դեպքում
դա
ՀԱՊԿ-ն է:

 

Ինչ վերաբերում է հակառուսական տրամադրությունների սրացմանը,
Հայաստանը
ժողովրդավարական
երկիր
է,
ուր
ամեն
ոք
իրավուքն
ունի
սեփական
տեսակետն
արտահայտել:
Բայց
պետք
է
նշեմ,
որ
հակառուսական
տրամադրություններ
ավելի
հաճախ
հնչում
են
մարգինալ
քաղաքական
շրջանակների
կողմից
, և
պետք
չէ
շատ
լուրջ
վերաբերել
դրան:
Դա
հիշեցնում
է
փոթորիկ
է
մեկ
բաժակ
ջրում:

 

Պրն. Շարմազանով, Դուք մատնանշեցիք ՄՄ-ին Հայաստանի անդամակցության բազմաթիվ առավելությունները,
միթե՞
չորս
տարի
առաջ
Հայաստանը
չէր
գիտակցում
եվրասիական
տարածությունում
ինտեգրման
ողջ
գրավչությունը,
որ
ԵՄ-ին ասոցիատիվ
անդամակցության
շուրջ
բանակցություններ
սկսեց:

 

Մենք միշտ զարգացրել ենք եվրասիական ուղղությամբ համագործակցությունը: Ավելին,
նրանց,
ում
համար
ՄՄ-ին անդամակցելու
վերաբերյալ
Սերժ
Սարգսյանի
սեպտեմբերի
3-ի
հայտարարությունն
ՙանակնկալ՚
էր,
պետք
է
հիշեցնեմ
նրա
նախընտրական
հարցազրույցը
ՙՎեստի
նեդելիին՚
ՄՄ-ում ինտեգրացիոն
գործընթացների
վերաբերյալ:
Կարծում
եմ`ևս մեկ անգամ  դիտելով այդ հարցազրույցը`բոլորը կհասկանան,
որ
ՄՄ-ին անդամակցության
վերաբերյալ
հայտարարությունը
հանկարծական
չէր:
Երևանը
երբեք
չի
ասել,
թե
Եվրոպայի
հետ
հարաբերությունները
կառուցելու
է
Ռուսաստանի
հետ
գործընկերության
հաշվին:
Մենք
միշտ
Եվրոպայի
հետ
հարաբերությունների
խորացման
և
Ռուսաստանի
հետ
գործընկերության
շարունակման
կողմնակից
ենք
եղել:

 

Եթե ՄՄ-ին անդամակցելու վերաբերյալ հայտարարությունը, առնվազն կառավարող
կուսակցության
համար,
անսպասելի
չէր,
նշանակում
է`անակնկալ
էր
Եվրոպայի
արձագանքը,
որը,
պարզվում
է,
չի
կիսել
միանգամից
երկու
տարբեր
կառույցների
միաժամանակ
ինտեգրման
հնարավորության
վերաբերյալ
Երևանի
դիրքորոշումը...

 

Քաղաքականությունում գրագետ քաղաքական գործչի համար անակնկալներ չեն լինում: Սակայն, Եվրոպայի արձագանքը, առնվազն ինձ համար, անհիմն էր: Մաքսային միությանը հանրապետության ինտեգրման լույսի
ներքո
Հայաստանի
և
ԵՄ
միջև
Ասոցացման
համաձայնագրի
ստորագրման
անհնարինության
վերաբերյալ
Բրյուսելի
հայտարարություններից
անմիջապես
հետո
Երևանն
առաջարկեց
շարունակել
համագործակցությունն
Ասոցացման
համաձայնագրի
քաղաքական
բաղադրիչի
գծով:
Սկզբում
Բրյուսելի
արձագանքը
վճռական
էր,
բայց
Երևանի
այդ
առաջարկն
այս
կամ
այն
կերպ
գտավ
իր
արտացոլումը,
քանի
որ
կողմերը
ներկայումս
աշխատում
են
համագործակցության
շուրջ
համատեղ
փաստաթղթի
ուղղությամբ,
որն,
ամենայն
հավանականությամբ,
կստորագրվի
Վիլնյուսում:
Առնվազն,
նման
համոզմունք
է
հայտնել
նաև
Հայաստանում
Գերմանիայի
դեսպանը:

 

Անդրադառնանք ղարաբաղյան խնդրին... ՀՀ նախագահն ադրբեջանցի իր գործընկերոջ հետ հանդիպումից հետո հայտարարեց, որ հակամարտության կարգավորման ցանկություն
է
նկատել
Ալիևի
մոտ,
բայց
դա
բավարար
չէ:
Ձեր
կարծիքով,
ի՞նչ
է
խանգարում
խնդրի
կարգավորմանը,
եթե
դրա
համար
արդեն
կա
Ալիևի
ցանկությունը:

 

Ցանկությունները քիչ են, անհրաժեշտ է առնչման կետեր գտնել` երեք սկզբունքների հիման վրա /ազգերի
ինքնորոշման
իրավունք,
պետությունների
տարածքային
ամբողջականություն
և
ուժի
չգործադրում-խմբ./:Ադրբեջանը
պետք
է
գիտակցի
դա,
ինչպես
և
վերջնական
կարգավորման
հասնելու
համար
պետք
է
Ստեփանակեևտի
հետ
բանակցությունների
սեղանի
շուրջ
նստի:
Բայց
այն,
որ
նախագահների
Կազանի
հանդիպումից
ի
վեր
Բաքվի
տրամադրությունները
փոքր-ինչ փոխվել
են,
ակնհայտ
է:
Առնվազն
նախագահների
վերջին
հանդիպումից
հետո
Բաքուն
չի
սկսել
հանդես
գալ
հակահայկական
կամ
ռազմատենչ
հայտարարություններով,
ինչպես
ավելի
վաղ
էր
անում:

 

Պրն. Շարմազանով, վերջին ժամանակներս Անկարան ակտիվացրել է ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման շուրջ
բանակցություններին
մասնակցելու
ուղղությամբ
իր
ջանքերը`գրեթե
բաց
չթողնելով
միջազգային
տարբեր
ձևաչափերով
այդ
հարցը
քննարկելու
հնարավորությունը...

 

Թուրքիան պետք է սկզբում լուծի հարևանների հետ իր խնդիրները: Բացի այդ, ղարաբաղյան բանակցություններին Անկարայի միջամտության
մասին
խոսք
անգամ
չի
կարող
լինել,
եթե
վերջինս
այդ
հարցում
միակողմանիորեն
պաշտպանում
է
Բաքվի
դիրքորոշումը:

Պրն. փոխխոսնակ, ինչպե՞ս կբնորոշեք երկրի ներքաղաքական իրավիճակը`կայուն,
կայուն-լարված,
թե՞
պայթունավտանգ:

 

Հաստատ, ոչ պայթունավտանգ: Ավելի շուտ, որպես կայուն` լարվածության պահերով: Երկրում,
որտեղ
բնակչության
35%-ն
աղքատ
է,
չի
կարող
դժգոհություն
չլինել:

 

Չե՞ք կարծում արդյոք, որ երկրի իրավիճակն անցած տարիների համեմատ վատթարացել է, բնակչության դժգոհությունը մեծանում է, ինչի մասին
են
վկայում
անհնազանդության
և
դժգոհության
մշտական
քաղաքացիական
ակցիաները,
ըստ
որում`առիթները
կարող
են
տարբեր
լինել,
երբեմն`ոչ այնքան
ակտուլ:
Առնվազն,
ավելի
վաղ
նման
միտումներ
չէին
նկատվում,
արդյո՞ք
դա
կապված
չէ
երկրում
սոցիալական
վիճակի
էլ
ավելի
վատթարացման
հետ:

 

Ես հարգում եմ դժգոհության ինքնաբուխ ակցիաները: Բայց շատ կցանկանայի, որպեսզի դրանք իրականում ինքնաբուխ լինեին, այլ ոչ թե ուղղորդվեին ինչ-որ մեկի կողմից: Իսկ ընդհանուր առմամբ, ամեն ինչ օրինաչափ է. ժողովրդավարության հաստատմամբ ձևավորվում
է
նաև
քաղաքացիական
հատվածը:
Բացի
այդ,
քաղաքացիական
դժգոհության
ակտիվացումը
կապված
է
այն
բանի
հետ,
որ
հիմնական
ընդդիմադիր
ուժերը
մարգինալացվել
են,
և
չեն
ուղղորդում
հասարակական
բողոքը: