Ուրբաթ, 21 Փետրվարի 2020 12:20

Արմինֆո.Հայաստանի նոր կառավարության գործունեությունն առաջին իսկ օրվանից ուղղված է երկրում սահմանադրական իրականության հաստատմանը։ Այդ մասին Հանրային հեռուստաընկերության հեռարձակած հարցազրույցում հայտարարել է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը։

 

"Պետք է արձանագրել, որ երկար տարիներ իմ քաղաքական թիմը, եւ ես՝ անձամբ, լինելով դեռեւս ընդդիմություն, խոսել ենք սահմանադրական իրականության մասին, եւ ես նշել եմ, որ Հայաստանում սահմանադրական իրականության հաստատումը առաջնային նշանակություն ունի։  Սահմանադրական իրողություն ասելով՝ ես ենթադրում եմ, որ մեր երկրի Սահմանադրության մեջ մի շարք դրույթներ են արձանագրվել, մինչդեռ իրականում ամեն ինչ ճիշտ հակառակն էր։  Մեր կառավարությունն իր աշխատանքի առաջին իսկ օրվանից նպատակաուղղված էր Հայաստանում սահմանադրական իրականության հաստատմանը, և մենք այս հարցում արդեն ունենք կոնկրետ ձեռքբերումներ ։  Մասնավորապես, խնդիրը կայանում էր նրանում, որ հիմնականում օրենքում  ամրագրված էր, որ իշխանությունը պատկանում է ժողովրդին, եւ ժողովուրդն ազատ ընտրությունների միջոցով է ձևավորում իր իշխանությունը։  Բայց 1991-ից սկսած նման գործընթաց չի եղել, բացառությամբ 1999-ի խորհրդարանական ընտրությունները, և մենք այսօր ձևավորել ենք այդ սահմանադրական իրականությունը։  Այսօր Հայաստանի յուրաքանչյուր քաղաքացի գիտի, որ ինքը կարող է իշխանություն ձևավորել ինչպես տեղական ինքնակառավարման մակարդակով, այնպես էլ պետական մակարդակով", - ընդգծել է վարչապետը։

 

Փաշինյանը նաև անդրադարձել է սահմանադրական իրականության կապին Սահմանադրական դատարանի հետ։   Մասնավորապես, նա նշել է, որ Սահմանադրության մեջ, որն ուժի մեջ է մտել 2018 թվականի ապրիլի 9-ին, նկարագրված է եղել Սահմանադրական դատարանի մոդելը, որն արժանացել է միջազգային տարբեր կառույցների բարձր գնահատականին։  Նրանք նշել են, որ ՍԴ այս մոդելը հավասարակշռված է, և այնտեղ անկախության որոշակի և կոնկրետ երաշխիքներ կան։   Հաշվի առնելով նաեւ այն փաստը, որ Հայաստանում Սահմանադրական դատարանի ինստիտուտի նկատմամբ երկար տարիներ անվստահություն է ստեղծվել, այս մոդելն այն ճանապարհն է, որը կօգնի վերականգնել վստահությունը Սահմանադրական դատարանի նկատմամբ:  Ի՞նչ տարբերություն նախկին եւ գործող մոդելի միջեւ: Դա, մասնավորապես, այն է, որ նախկին մոդելում ՍԴ անդամների թեկնածուներին առաջադրել է Հայաստանի նախագահը կամ Ազգային ժողովի նախագահը և նրան ընտրել է խորհրդարանը։  Նոր մոդելի համաձայն,  ՍԴ դատավորի երեքական թեկնածու են առաջադրում նախագահը, կառավարությունը և Դատավորների ընդհանուր ժողովը։  Հարկ է նաև նշել, որ ՍԴ դատավորի թեկնածու առաջադրող երկու ինստիտուտներն անկուսակցական են, մասնավորապես ՝ նախագահը և դատավորների ընդհանուր ժողովը: Ըստ նոր կարգավորումների՝ ՍԴ-ի քաղաքականացման և կուսակցականության վտանգն էապես չեզոքացված է"։

 

Վարչապետը հայտարարել է, թե երկրորդ առանձնահատկությունն այն է, որ դատավորի գործունեության ժամկետը սահմանափակ է։  "Եթե նախկինում Սահմանադրական դատարանի անդամներն ընտրվում էին ցմահ, ապա հիմա հստակ ամրագրված է, որ նրա լիազորությունների ժամկետը 12 տարի է, և նույն մարդը չի կարող ՍԴ անդամ լինել մեկից ավելի անգամ ։  Երկրորդ առանձնահատկությունն այն է, որ ՍԴ ղեկավարին ընտրում է ոչ թե Ազգային ժողովը, ի տարբերություն նախկին տարբերակի, այլ ՍԴ անդամներն իրենց նախագահ են ընտրում 6 տարի ժամկետով, միայն մեկ անգամ։  Դա կարեւոր է, քանի որ այդպիսով ՍԴ ղեկավարը կզրկվի ՍԴ-ում հեգեմոնիա հաստատելու հնարավորությունից", - ընդգծել է վարչապետը։

 

Նրա խոսքով՝ շատ կարեւոր է Սահմանադրության փոփոխությունների իրականացումը։  "Մենք ներդրել ենք կառավարման բոլորովին նոր համակարգ, որը միասնական մեխանիզմ է, իսկ այդ մեխանիզմի բոլոր մանրամասները պետք է համապատասխանեն այն պարամետրերին, որոնք նկարագրված են մեր Սահմանադրության մեջ", - հայտարարել է Փաշինյանը։

 

Անդրադառնալով այն դիտողությանը, որ, եթե իշխանությունն արդեն մտադիր է իրականացնել սահմանադրական փոփոխություններ, ուրեմն, ինչու նրանք այժմ արագարացրեցին այդ գործընթացը, վարչապետը նշել է.  "Սահմանադրական փոփոխությունները շատ բարդ, խորքային փոփոխություններ են լինելու։ Երբ մենք խոսում ենք սահմանադրական փոփոխությունների մասին, մենք խոսում ենք գործող Սահմանադրության բարեփոխման մասին, իսկ գործող Սահմանադրությունը զարգացնելն անհնար է, եթե գործող Սահմանադրությունը դե ֆակտո ուժի մեջ չի մտել։  Մենք ուզում ենք այսօր գոյություն ունեցող Սահմանադրությունը մտցնել ուժի մեջ՝ սահմանադրական իրականություն ստանալու համար"։ Նա ընդգծել է, որ եթե Սահմանադրության մեջ ոչինչ չփոխվի, մենք երկու անգամ բաց կթողնենք ՍԴ նախագահի ընտրությունները։

 

Վարչապետը չի համաձայնել այն պնդումներին, թե ընտրված ճանապարհն իրավական չէ, հիշեցնելով, որ Ազգային ժողովը կարող է սահմանադրական փոփոխություններ իրականացնել։   "Քանի որ դրանք պետք է ուղարկել ՍԴ, որն այժմ ճգնաժամ է ապրում, և դատավորը չի կարող մասնակցել իր վերաբերյալ գործի քննությանը, իսկ Սահմանադրությունում ամրագրված է, որ եթե Ազգային ժողովը չի ընդունում սահմանադրական փոփոխությունների փաթեթը, ապա ձայների 3/5-ով հարցը կարող է դրվել հանրաքվեի, հետևաբար, իրավական խնդիր չկա։  Այսինքն ՝ իրավական առումով խնդիրներ չկան", - ամփոփել է Փաշինյանը