Արմինֆո. "Հասկանում եմ, որ մեծ ակնկալիքներ կան՝ կապված իմ աշխատանքի հետ։ Հավաստիացնում եմ Ձեզ՝ ես վճռական եմ տրամադրված", - հայտարարել է Սփյուռքի հարցերով նորանշանակ գլխավոր հանձնակատար Զարեհ Սինանյանը։ Գլենդելի (Կալիֆորնիա, ԱՄՆ) նախկին քաղաքապետը ԱրմԻնֆոյի հետ զրույցում պատմել է առաջիկա աշխատանքի սկզբունքների և առաջնահերթ կարևորության խնդիրների մասին:
- Պարոն Սինանյան, ինչպե՞ս եք պատրաստվում աշխատել աշխարհի տարբեր երկրների հայ համայնքների հետ:
Եկել է ժամանակը, երբ մենք բոլորս պետք է համախմբվենք լավագույն, կայուն զարգացող Հայաստան կառուցելու նպատակով։ Այդ առնչությամբ Սփյուռքը պետք է մոբիլիզացվի՝ այդ բառի լավագույն իմաստով։ Մենք պետք է աշխատենք Սփյուռքի հետ փոխգործակցության արդյունավետության բարձրացման ուղղությամբ, իսկ դրան կարելի է հասնել միայն նրա նկատմամբ հարգալից վերաբերմունք դրսևորելու միջոցով։
Ասեմ, որ ամենաֆունդամենտալ փոփոխությունը, որը կդառնա նաև Սփյուռքի հարցերով գլխավոր հանձնակատարի գործունեության հաջողության երաշխիքը և նրա առաքելություններից մեկը, այն է, որ մենք իրականում ցանկանում ենք ամուր, գործընկերային հարաբերություններ հաստատել Սփյուռքի հետ, իմաստ և բովանդակություն ունեցող հարաբերություններ, այլ ոչ թե՝ գեղեցիկ բառերով և ֆիրմային կարգախոսներով: Հարգանքի վրա կառուցված հարաբերություններ:
- Իսկ մինչ օրս այդ հարաբերություններն անհարգալի՞ց էին:
Իհարկե: Ի՞նչ հարգանքի մասին կարող է խոսք լինել։ Սփյուռք հետ նախահեղափոխական Հայաստանի հարաբերությունները պարզ ձևականություն են, Սփյուռքի աչքին թոզ փչելու, սեփական իշխանությունը լեգիտիմացնելու և որպես ֆինանսական ռեսուրսների աղբյուր օգտագործելու փորձ։
- Իսկ ինչպե՞ս եք պատրաստվում բարձրացնել սփյուռքի վստահությունը հայրենիքի հանդեպ: Չէ որ այսքան տարիներից հետո, հնարավոր է, շատերը ցանկություն չունեն համագործակցել կամ որևէ կերպ հարաբերվել Հայրենիքի հետ։
Սփյուռքի հետ փոխգործակցության մեր տեսլականն արմատապես տարբերվում է նրանից, ինչ եղել է նախկինում ։ Մենք ցանկանում ենք նրա հետ հաստատել հավասար, գործընկերային հարաբերություններ, ներգրավել նրան Հայաստանի կյանքի բոլոր ոլորտներում։ Լինի դա ֆիզիկական մասնակցության տեսքով ՝ լավագույն Հայաստանի կառուցման գործում արտասահմանյան որակյալ մասնագետների ներգրավմամբ, թե զուտ հոգեբանական առումով։ Այսինքն, մենք կգտնենք մի բանաձև, որի շնորհիվ Յուրաքանչյուր հայ, ով ցանկանում է մասնակցել Հայաստանի կայացմանը, զարգացմանը, կկարողանա դա անել ։ Իսկ նրանց շրջանում, ովքեր այսօր դեռ նման ցանկություն չունեն, Մենք կփորձենք սերմանել այն։
Գիտեմ, շատերը կոնկրետ մաթեմատիկական բանաձեւեր են ակնկալում, բայց դրանք չկան։ Ցանկություն և պատրաստակամություն կա իսկապես աշխատող, ամուր կապ հաստատել Սփյուռքի հետ ։ Չէ որ Հայաստան-Սփյուռք հարաբերություններում հսկայական ներուժ կա, և մենք պետք է անենք հնարավորը ՝ այն նոր Հայաստան կառուցելու գործընթացում ներգրավելու համար ։
- Պարոն Սինանյան, ահա Դուք խոսում եք արտասահմանից հայկական ծագում ունեցող մասնագետներին երկրի կայուն զարգացման ապահովման գործում ներգրավելու ծրագրերի մասին։ Բայց կան բազմաթիվ օրենսդրական խոչընդոտներ, մասնավորապես, քաղաքացիության ցենզ, ըստ որի, ընտրովի պետական պաշտոնի կամ քաղաքացիական ծառայության թեկնածուն պետք է ունենա Հայաստանի քաղաքացիություն։ Ինչպե՞ս եք պատրաստվում լուծել այդ հարցը։
Մենք՝ որպես Սփյուռքի շահերի ներկայացուցիչներ, պետք է աշխատենք Հայաստանի կյանքում նրա լիարժեք ներգրավվածության համար խոչընդոտները վերացնելու ուղղությամբ։
- Արդյո՞ք քննարկվել է Սփյուռքի հարցերով գերագույն հանձնակատարի ներկայացուցչի ներկայությունը արտերկրում Հայաստանի դիվանագիտական ներկայացուցչություններում: Չէ որ հենց նրանք են այսօր ուղղակիորեն շփվում Սփյուռքի հետ։
Հարցը քննարկվել է վարչապետի հետ, սակայն մենք եկել ենք այն եզրակացության, որ դրա սուր անհրաժեշտություն դեռ չկա։
Իրականում սփյուռքի գործերի գլխավոր հանձնակատարի համար այսօր թիվ մեկ խնդիրը Սփյուռքի ըմբռնումն է, թե ինչ են իրենցից ներկայացնում տարբեր երկրների հայ համայնքները, քանի որ սփյուռքյան ցանցը բավականին բազմաբովանդակ երևույթ է: Նույնիսկ, եթե վերցնենք միայն Ռուսաստանի հայ համայնքը, ապա հայերը Մոսկվայում և Սանկտ Պետերբուրգում մեկ կլաստեր են, ՌԴ հարավի հայերը՝ բոլորովին այլ։
Ուստի սփյուռքի գործերի գլխավոր հանձնակատարն իր աշխատանքը կսկսի հենց խոշոր համայնքներից յուրաքանչյուրի առանձնահատկություններին ծանոթանալու գործընթացից։ Տեղերում կուսումնասիրի, կծանոթանա նրա կյանքին, նրա ձգտումներին։ Կփորձեմ հասկանալ մեր հայրենակիցներին, կծանոթանամ պատմական հայրենիքի հետ փոխհարաբերությունների գործընթացի նրանց տեսլականին։ Ես՝ որպես մարդ, ով երկար ժամանակ ապրել է Հայաստանից դուրս, բոլորից ավելի լավ եմ հասկանում այդ խնդիրները։ Իսկ ես կսկսեմ, թերևս, Ռուսաստանից։
- Պարոն Սինանյան, ձեր նշանակումից հետո շատերին հետաքրքրում է այն հանգամանքը, որ Դուք ապրել եք Միացյալ Նահանգներում և նաև այդ երկրի քաղաքացի եք, և արդյո՞ք այդ առնչությամբ խնդիրներ չեն լինի ռուսաստանաբնակ մեր հայրենակիցների հետ շփվելիս:
Այո, այո, սա առավել հաճախ տրվող հարցն է. իրականում այս հարցի նշանակությունը խիստ ուռճացված է, ասեմ ավելին, նման խնդիր, իրականում, գոյություն չունի: Եվ դա արվում է այն մարդկանց կողմից, ովքեր ճիշտ պատկերացում չունեն սփյուռքի գործերի գլխավոր հանձնակատարի առաքելության մասին։
Իսկ ո՞վ ասաց, որ սփյուռքի գործերի գլխավոր հանձնակատար պետք է նշանակվի հայաստանցի։ Չէ որ բոլորին են հայտնի հայաստանցի սփյուռքի նախարարի աշխատանքի արդյունքները։ Այո, ես ապրել եմ Միացյալ Նահանգներում, բայց ես երևանցի եմ, լավ տիրապետում եմ ռուսերենին, և կկարողանամ կապեր հաստատել նաև Ռուսաստանի հայրենակիցների հետ։ Չէ որ՝ այստեղ կարևորը ցանկության, փոխադարձ հարգանքի առկայությունն է և այն, որ մենք բոլորս ունենք մեկ ընդհանուր նպատակ՝ Հայաստանի բարօրությունը։