Ի՞նչ եք կարծում, ու՞մ սցենարով է խաղում ընդդիմադիր ՙեռյակը՚: Մի կողմից` Հայ ազգային կոնգրեսի և ՙԺառանգության՚ խիստ արմատական կոչերը, մյուս կողմից եռյակի լոկոմոտիվի`ՙԲարգավաճ Հայաստանի՚ զուսպ դիրքորոշումը: Ինչպե՞ս կարելի է մեկնաբանել այս հակադրությունը:
Կարծում եմ` ոչ իշխանական եռյակն իր գործունեությունում հաշվի է առնում Հայաստանում առկա բարդ ներքաղաքական և սոցիալ-տնտեսական իրավիճակի օբյեկտիվ իրողությունները: Հենց դրանով է պայմանավորված առավել արմատական գործողություններից հրաժարվելը: Ընդդիմությունն, անշուշտ, խաղում է ըստ սեփական սցենարի, որը, ինչպես և շատ այլ բաներ, մշտապես սրբագրվում է` կախված տարբեր հանգամանքներից: Սուր խնդիրները, որոնց բախվում է հանրապետության բնակիչների մեծ մասը, ծնում են մի կողմից արտագաղթ, իսկ մյուս կաղմից` ներքին արմատականացում, ինչով պայմանավորված են իշխանափոխության կոչերը: Միևնույն ժամանակ, հաշվի առնելով Հայաստանի աշխարհաքաղաքական դրությունը, երկրի ներգրավվածությունը Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունում, իրավիճակի ամեն մի անվերահսկելի զարգացում հղի է անկանխատեսելի հետևանքներով: Ընդդիմության զանգվածային գործողությունների անցկացման պահերին, ինչպես երբեք, մեծ է սադրանքների հնարավորությունը, և դա հասկանալով, ՀԱԿ, ԲՀԿ և ՙԺառանգության՚ առաջնորդները հոկտեմբերի 10-ի հանրահավաքում հնարավորինն արեցին` ցնցումները բացառելու նպատակով:
Այս առնչությամբ կարևոր է նաև առաջին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի հայտարարությունը, ով ընդդիմության կողմնակիցներին կոչ է արել չշտապել և չզբաղվել ինքնագործունեությամբ: Արձագանք չգտան անհապաղ անդադար բողոքի ակցիաներ կազմակերպելու հուզական կոչերը: Այս և շատ այլ բաներ հույս են ներշնչում, որ խորհրդարանական քաղաքական կուսակցությունների դե-ֆակտո ստեղծված կոալիցիայի հետագա քայլերը նույնպես կլինեն կշռադատված և ստուգված, իսկ դրանց առաջնորդները լիովին հաշվի են առնում նաև անցյալի ողբերգական իրադարձությունները: Եվ ոչ միայն անցյալի, ասենք, նրանց, ովքեր, ղեկավարվելով լավագույն դրդումներով, Կիևի մայդանում բողոքելով կոռուպցիայի դեմ և հայտարարելով, թե «ավելի վատ չի կարող լինելե, արդյունքում ստացան օլիգարխ նախագահ, քաղաքացիական պատերազմ, դե-ֆակտո տարածքների անջատում և ընդհանուր քաոս, որի վերջը չի երևում…
Ինչ վերաբերում է ԲՀԿ-ին, ապա տեղական բիզնեսի զգալի մեծամասնության շահերն արտահայտող կուսակցության դիրքորոշումը չի կարող արմատական լինել` ըստ սահմանման: Միևնույն ժամանակ հազարավոր գործարարների բողոքի գործողությունները, որոնք առնչվում են, մեղմ ասած, հարկային օրենսդրության վիճահարույց փոփոխությունների ընդունմանը (ի դեպ` ԱՄՀ ճնշման ներքո), փողոցային քաղաքականության մեջ են ներքաշում գնալով ավելի շատ մարդկանց: Սա իրողություն է, որն անհնար է հաշվի չառնել, ինչին ուշադրություն է հրավիրել Գագիկ Ծառուկյանը, ընդգծելով, թե պարտադիր չէ, որպեսզի մայդանի այլընտրանքը լինի լճացումը:
Ոչ իշխանական եռյակի հանրահաքում ՀԱԿ առաջնորդ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը, մասնավորապես, հայտարարել է, որ Եվրասիական տնտեսական միությանը ՀՀ անդամակցումն արդեն կատարված փաստ է, և ոմանց ՙջղաձգումներն՚ այդ առնչությամբ անհեթեթություն են: Իսկ ԲՀԿ ներկայացուցիչն ասել է, որ այդ հանրահավաքն ուղղված չէ Ռուսաստանի դեմ: Ինչի՞ մասին են վկայում Ռուսաստանին ուղղված նման ՙռևերանսները՚:
Արտաքին քաղաքականության հարցերում Տեր-Պետոսյանն իրատես է և պրագմատիկ, սեփական փորձից համոզված, թե որտեղ են երկրի անվտանգության իրական երաշխիքները (քաղաքական, տնտեսական, մշակութաքաղաքակրթական, ռազմական), իսկ որտեղ` պատրանքները: Ուշագրավ զուգադիպություն. ընդդիմության հանրահավաքի անցկացումը համընկավ Ցյուրիխում տխրահռչակ հայ-թուրքական արձանագրությունների ստորագրման հնգերորդ տարելիցին, որոնք, այսօրվա դրությամբ, կարծես, վերջնականապես թաղված են: Մինչդեռ Հայաստանի այն ժամանակվա իշխանությունների առաջին շփումները թուրքերի հետ թվագրվում են դեռ 1990-ականների սկզբին, որոնք օրինաչափորեն ավարտվեցին Ռուսաստանի հետ ռազմաքաղաքական համաձայնագրերի ստորագրմամբ: Վերջապես, ժամանակին ՀԱԿ կառույցների ներսում պառակտում եղավ, ոչ վերջին հերթին, հենց Ռուսաստանի նկատմամբ վերաբերմունքի հատկանիշով, որի անզուսպ քննադատները գնացին, ինչպես ասում են, իրենց ճանապարհով: Ոչ իշխանական եռյակի մյուս զգալի ուժի` ԲՀԿ-ի լայն կապերը Ռուսաստանի և Բելառուսի գործընկերների հետ ոչ ոքի համար գաղտնիք չեն: Հանրահավաքի նախօրեին ՙՆեզավիսիմայա գազետայում՚ հրապարակված հարցազրույցում Գագիկ Ծառուկյանը ևս մեկ անգամ հստակեցրեց իր դիրքորոշումը, նշելով, որ Հայաստանին հարկավոր է հզոր դաշնակից` ի դեմս Ռուսաստանի: Ռուսաստանին իր հերթին Հարավային Կովկակսում անհրաժեշտ է տնտեսապես հզոր և դինամիկ զարգացող դաշնակից` ի դեմս Հայաստանի:
Մեկ անգամ ևս ընդգծեմ. ամեն ոք իրավունք ունի սեփական վերաբերմունքի այս կամ այն ընդդիմադիր առաջնորդի, նրա կենսագրության ինչ-որ փաստերի կամ առանձին հայտարարությունների նկատմամբ, սակայն նրանք իրենց գործունեությունում ձգտում են ղեկավարվել, նախևառաջ, ոչ թե ինչ-որ արտաքին խաղացողների, այլ իրենց երկրի շահերով: Ներքին խնդիրների լուծմանը կողմնորոշված ընդդիմությունն այն է, ինչով Հայաստանը տարբերվում է որոշ այլ հետխորհրդային երկրներից` լավագույն իմաստով:
ԵԱՏՄ-ին Հայաստանի անդամակցման վերաբերյալ համաձայնագիրը դեռ պետք է վավերացվի 4 երկրի խորհրդարանների կողմից: Արդյո՞ք այս ժամանակահատվածում հնարավոր են ինչ-որ ֆորս-մաժորային իրավիճակներ: Ինչպիսի՞ն է Արևմուտքի հնարավոր արձագանքը, որն ամեն գնով փորձում է տորպեդահարել եվրասիական նախագծերը:
Եվրասիական տնտեսական միությանն անդամակցման վերաբերյալ Մինսկում ստորագրված պայմանագրի` Հայաստանի կողմից վավարեցման փուլում բացառված չեն Արևմուտքի կողմից անակնկալները: Պայմանագրի համաձայնեցման փուլն արդեն ուղեկցվել է տարբեր ասեկոսեներով և ՙստորջրյա հոսանքներով՚: Արևմուտքի ընդհանրացված արձագանքն, ըստ էության, կանխատեսելի կլինի /այսինքն`խիստ բացասական/, և, հավանաբար, ոչ ստանդարտ այն ամենում, ինչ վերաբերում է հակազդման որոշակի ձևերին ու ձևաչափերին: Ավելի շատ ավազե դղյակներ հիշեցնեղ գայթակղիչ ՙայլընտրանքային առաջարկները՚ / ինչպես օրինակ`ՙանվտանգության այլընտրանքային համակարգը՚`Թբիլիսիի հետ Երևանի սերտ գործընկերության շեշտադրմամբ/, ընդհանուր եղանակ չստեղծող առանձին նախագծերը կհամատեղվեն Հայաստանի համար առաջնահերթ նշանակություն ունեցող հարցերում համակարգային ճնշման հետ: Դա կարող է լինել, օրինակ ղարաբաղյան հարցը, ենթակառուցվածքի կարևոր օբյեկտների մասնավորեցումը, արտաքին ֆինանսական զգալի ծանրաբեռնումը կամ որևէ այլ բան: Բացառված չեն նաև պատժամիջոցների, արևմտյան գործընկերների հետ տարբեր ուղղություններով համատեղ նախագծերի խզման սպառնալքիները`ռուս-հայկական առևտրատնտեսական կապերի հետագա զարգացման դեպքում:
Կրեմլը մշտապես ընդգծում և միանգամայն անկեղծորեն տարբեր մակարդակներով բացատրում է, որ տրամադրված չէ առճակատման, որ ձևավորվող Եվրասիական միությունը և Եվրամիությունը դատապարտված են փոխգործակցության: Բայց այա մեր արևմտյան /ամենից առաջ`ամերիկյան/ գործընկերներին դրանում համոզելը չափազանց բարդ է, ինչի մասին է վկայում պատժամիջոցային հիստերիան: Ցավոք, այդ ամենը նոր սրացումներ է խոստանում Մերձավոր Արևելքում, Կենտրոնական Ասիայում, Կովկասում:
Political analyst: only way to change situation in Armenia is extraordinary parliamentary elections
Armenian general rules out any provocations on Armenian-Turkish border as long as Russian flag hoisted there 
Crossroads of Peace project divorced from reality 
Armenia could hardly join EU of recent years - Boris Navasardyan
Armenian authorities` actions evidence of country`s movement to elimination of statehood - expert 
May One procession to take place in Yerevan 
Tehran: foreign troops` presence in South Caucasus does not contribute to establishment of security, stability
Lavrov: Unilateral concessions by Armenian authorities make Armenia`s borders undefined
Armenia`s premier meets with residents of Berkaber
Rally in name of Armenian statehood starts in Voskepar 
No return to historical Armenia idea! Pashinyan calls on
Stark and unpleasant as it might be to the Washington establishment, that the best guarantors of Armenian security are Russia and Iran - The American Conservative
Armenian authorities` policy could affect country`s regional, international prospects - Russian MP
Armenia needs teams work of all active people - expert
Moscow "testing" its relations with Yerevan
Pashinyan: External forces also provoked main force organizing ethnic cleansing in Karabakh
Our political force will follow path of institutional solutions - ex-mayor of Yerevan 
Large-scale events planned in April - Pashinyan
