Հոկտեմբերի 10-ին կայացած ՙոչ իշխանական եռյակի՚ հանրահավաքը մեծ հաշվով վերջինիս նպատակները չհստակեցրեց: Հոկտեմբերի 24-ին ազդարարված է հաջորդ հանրահավաքը, սակայն գործողությունների հստակ օրակարգ հասարակությանն այդպես էլ չի ներկայացվել: Ձեր կարծիքով, ի՞նչ նպատակ են այսօր հետապնդում ՙոչ իշխանականները՚, և ի՞նչ քայլեր կարելի է նրանցից սպասել:
Հայաստանի քաղաքական դաշտում, իրականում, ոչ մի շարժում և ոչ մի քայլ չկա: Հայաստանի իշխանության և ՙոչ իշխանականների՚ միջև տեղի ունեցողը, որպեսզի ավելի կոպիտ բառեր չօգտագործենք, կարելի է որակել քաղաքական ինքնաբավարարում:
Մենք ապրում ենք իմիտացիաների ժամանակներում: Որպես ռեժիսոր` ես իմիտացիաներ եմ տեսնում ոչ միայն քաղաքականությունում, այլև` կյանքի այլ դրսևորումներում: Օրինակ, ժամանակակից երաժշտությունը, որպես կանոն, իմիտացիա է: Օրինակ, մեծ ժողովրդականություն վայելող ծրագրում մարդիկ, այլ մարդկանց նման գրիմվելով, երգում են նրանց ձայներով: Բայց չէ որ երաժշտությունը ժամանակի ամենաանմիջական արտահայտումներից մեկն է: Նոր գաղափարներ չկան գրականությունում, կինոյում: Կա միայն համատարած, սողացող, անանցանելի պոստմոդերնիզմ, որն արտահայտվում է հնի կրկներգերով: Գրական, երաժշտական և քաղաքական ուղիղ մեջբերումներով:
Կնշե՞ք քաղաքական պոստմոդերնիզմի ամենավառ օրինակը:
Խորհրդային Միությունը վերարտադրելու ռուսական ղեկավարության անհեթեթ, անիմաստ և անզոր փորձը քաղաքական հետմոդերնիզմի ամենավառ օրինակն է, որում մենք հիմա թպրտում ենք: Համապատասխանաբար`Ռուսաստանի վասալները տեղերում, որոնց թվում Հայաստանն ամենևին վերջին տեղը չի զբաղեցնում, պետք է վերարտադրեն նույն շարժումները`պայմանականորեն ասած, ղեկավարող կուսակցությունների մարզկոմների քարտուղարների մակարդակով: Միաժամանակ նրանք պետք է ինչ-որ հավատարմություն ցուցադրեն ՙարևմտյան արժեքներին՚, հակառակ դեպքում`փող չեն տա: Ահա թե ինչու այսօր Հայաստանի իշխանությունները ստիպված են երկու փոխբացառող երևույթների իմիտացիայով զբաղվել: Իսկ Երրորդ հայկական հանրապետությունը փոքր մատրյոշկաներից մեկն է նախկին ԽՍՀՄ մոդելի իմիտացիան մարմնավորող չար դիմագծերով մեծ մատրյոշկայի ներսում: Իրականում Հայաստանը, որպես պետություն, վաղուց դադարել է գոյություն ունենալ, ինչը դրսևորվում է թեկուզ վերջինիս նկատմամբ այլ երկրների վերաբերմունքով: Հաշվի առնելով, որ Հայաստանում չկա իշխանություն`չկա նաև ընդդիմություն: Իշխանությունը պետական բարդ ինստիտուտ է`բաղկացած դատական, գործադիր և օրենսդիր մարմիններից: Հայաստանում դատական անկախ մարմիններ չկան, խորհրդարանում չկան սեփական բիզնեսներից անկախ օրենսդիրներ:Ամենածիծաղելին այն է, որ ընդհանուր առմամբ չկա նաև անկախ գործադիր իշխանությունը, քանի որ, ըստ էության, կատարելու բան չկա: Այլ կերպ ասած`հոկտեմբերի 10-ից Հայաստանի ոչ պաշտոնական նախագահը Հայաստանում Ռուսաստանի դեսպան Իվան Վոլինկինն է:
Դուք նշեցիք, որ իշխանությունը ժողովրդավարություն է ձևացնում, քանի որ հակառակ դեպքում Արևմուտքը ՙփող չի տա՚: Իսկ ինչի՞ է ձգտում ընդդիմությունը`մասնակցելով այդ խաղին:
Այդ խաղում, ինչպես և միշտ, ընդդիմությունը միշտ ձգտում է իշխանության, այսինքն` փողի: Եվ այժմ Հայաստանի ընդդիմությունը, նույնիսկ, ոչ թե ձգտում է, այլ շահադիտորեն հետամուտ է լինում փողի, քանի որ իշխանությունն արդեն սովորել է փող տալ` իշխանությունը կիսելու փոխարեն: Հասարակությունը դա տեսել է երեկ և շարունակում է տեսնել այսօր: Ճիշտ է, այսօր իրավիճակը փոքր-ինչ բարդացել է, և միաժամանակ երկու դրամարկղերից վերցնել, ինչպես Հայաստանում ընդունված էր մի 20 տարի, դժվարացել է: Երկու դրամարկղերը` ռուսականն ու արևմտյանը, պատուհանները փակել են և շատ հազվադեպ ու դժկամությամբ են փող տալիս: Այսինքն, պատկերավոր ասած, իրավիճակը Հայաստանի համար բարդացել է հայկական Նոյյան տապանը ռուսական խորտակվող ՙՏիտանիկին՚ կապելով, որն ընդսմին դեռևս նավի ուղետոմսեր է վաճառում: Կարծում եմ, որ Հայաստանում իշխանության ղեկին գտնվող մարդիկ, մեզանից ավելի իրազեկված լինելով, շատ լավ հասկանում են, թե ինչ է կատարվում:
Իսկ եթե բառացիորեն...
Տեխնոլոգիապես ավարտվում է 20-րդ նավթի դարը, հանուն որի վարվել են համաշխարհային և մյուս պատերազմների մեծ մասը,: Քաղաքական և գեղագիտական ձևավորումը, սովորաբար, ավելի ուշ է լինում: Սակայն այդ ֆոնին Հայաստանը, նույնիսկ այսօր, ավելի լավ ապագայի հնարավորություններ ունի, որոնք, դատելով ըստ ամենայնի, հերթական անգամ կմնան չօգտագործված: Այսօր Հայաստանը նույն ողբերգական իրավիճակում է, ինչպես` 1918-1920 թվականներին` 20-թվականի նախաշեմին: Խնդիրը բարդանում է այն առումով, որ Հայաստանի իշխանությունների գլխավոր հովանավորը` ռուսական հատուկ ծառայությունները, հայտնվելով միջազգային իզգոյի վիճակում, հասարակական գիտությունների բոլոր օրենքներով ձգտում են դեպի մերձագույն իզգոյը, որպիսին Ռուսաստանի համար Թուրքիան է:
Իսկ ահա այդ մասին ավելի մանրամասն...
Այդ երկու երկրներն այժմ կոշտ ընդդիմություն են արևմտյան քաղաքակրթության նկատմամբ, բնականաբար` գտնելով շփման ընդհանուր կետեր: Ռուսաստանը Թուրքիային առաջարկում է էժան նավթ, փոխարենն ստանալով գյուղատնտեսական մթերքներ և եվրոպական ընկերությունների, դրաձյալ իմիտացիոն, նմանակումներ: Այդ փոխլրացնող տնտեսական շուկաներն արդեն հանգեցրել են քաղաքկաան գործարքների: Էրդողանի և Պուտինի միջև արդեն ստորագրվել է գաղտնի դաշնագիր` նման Ռիբենտրոպ-Մոլոտով դաշնագրին, որի դիմաց այս անգամ վարձահատույց կլինի ոչ թե Լեհաստանը, ինչպես 39 թվականին, այլ Հայաստանը` 20 թվականին: Եվ որքան երկար երկիրը գտնվի Ռուսաստանի և Թուրքիայի ազդեցության տակ, որոնք որոշում են, այսպես կոչված, Մաքսային միության էությունը, տնտեսությունն ու քաղաքականությունը, այնքան ավելի սարսափելի կլինի մոտալուտ աղետը: Տվյալ դեպքում հայ ժողովուրդն ստիպված է լինելու վարձահատույց լինել այլ հողերով, սակայն դրանից գործընթացը մեզ համար պակաս ցավոտ չի լինի: Նախապատրաստական գործընթացներն ավարտվում են, 2 միլիոն հայ արդեն լքել են Հայաստանը, իսկ մնացածները դիմադրելու փոխարեն գնում են այն կուսակցությունների հանրահավքին, որոնք, հարկավոր է նրանց արժանին մատուցել, անհարմար զգալով իրենց ընդդիմություն կոչեն, իրենց անվանում են ոչ իշխանական ուժեր:
Դուք նշեցիք Հայաստանի սպառնալիքները`պայմանավորված ԵԱՏՄ-ին անդամակցությամբ: Թե’ Սերժ Սարգսյանի ու նրա շրջապատի հակառակորդները, թե կողմնակիցները համաձայն են մեկ բանում, որ սեպտեմբերի 3-ին ընդունված որոշումն այլընտրանք չի ունեցել: Արդյո՞ք Ռուսաստանի ապահոված անվտանգության գործոնն այդքան անայլընտրանքային է, ինչպես ներկայացնում են մեզ:
Անվտանգության տարբեր համակարգերի միջև ընտրություն միշտ կա: Սերժ Սարգսյանը շատ լավ հասկանում է, որ անվտանգությունը բազմավեկտոր համակարգ է: Եվ որքան շատ են այնտեղ խարիսխները և հենարանները, այնքան ավելի հուսալի է այն գործում: Հայտնի է, որ չորս ոտքով աթոռն ավելի հուսալի է, քան` երեք ոտքով: Իսկ Հայաստանը նմանվել է դաշնամուրի աթոռի ու պտտվում է մեկ ոտքի վրա`մեկ վերև, մեկ ներքև: Այդպիսի ՙանվտանգությունը՚ անվտանգություն չէ, այլ պետական հանցագործություն, որն, ի դեպ, համաձայն ՀՀ Սահմանադրության 57-րդ հոդվածի, նախատեսում է պաշտոնից նախագահի հեռացում: Այսօր հարցը միայն ազգային անվտանգությամբ չի սահմանափակվում. այն հասել է Հայաստանի`որպես պետություն, գոյության մակարդակի: Եվ նման հարցը չի կարող և չպետք է լուծվի մեկ մարդու կողմից, Առավել ևս, որ ոչ ոք չի մոռացել, թե ինչպես է նա այդ իշխանությունը երկու անգամ ստացել: Այնուամենայնիվ, կարծում եմ, այս ամենը վատ ավարտ կունենա: Այն, որ իշխանություններն անցում են կատարել բացահայտ ահաբեկչությանը և բնակչության ահաբեկմանը, ստիպում է ինձ ենթադրել, որ բնակչության առավել էմոցիոնալ մասը նույն կեպ կպատասխանի: Եվ արյամբ իշխանության եկած մարդիկ կհեռանան նույն կերպ, ինչպես որ եկել են:
Political analyst: only way to change situation in Armenia is extraordinary parliamentary elections
Armenian general rules out any provocations on Armenian-Turkish border as long as Russian flag hoisted there 
Crossroads of Peace project divorced from reality 
Armenia could hardly join EU of recent years - Boris Navasardyan
Armenian authorities` actions evidence of country`s movement to elimination of statehood - expert 
Tavush movement returns our national dignity, Vazgen Manukyan
Nikol Pashinyan does not attend Victory Parade in Moscow either
May One procession to take place in Yerevan 
Tehran: foreign troops` presence in South Caucasus does not contribute to establishment of security, stability
Lavrov: Unilateral concessions by Armenian authorities make Armenia`s borders undefined
Armenia`s premier meets with residents of Berkaber
Rally in name of Armenian statehood starts in Voskepar 
No return to historical Armenia idea! Pashinyan calls on
Stark and unpleasant as it might be to the Washington establishment, that the best guarantors of Armenian security are Russia and Iran - The American Conservative
Armenian authorities` policy could affect country`s regional, international prospects - Russian MP
Armenia needs teams work of all active people - expert
Moscow "testing" its relations with Yerevan
Pashinyan: External forces also provoked main force organizing ethnic cleansing in Karabakh
