Չորեքշաբթի, 23 Մայիսի 2018 12:10

Արմինֆո. Հայաստանի նոր վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը կոշտ դիրքորոշում է դրսևորել Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման հարցի նկատմամբ: Իր հոդվածում այդպիսի կարծիք է հայտնել բրիտանացի լրագրող, «Քարնեգի» հիմնադրամի փորձագետ Թոմաս դե Վաալը:

 

Միևնույն ժամանակ, նա փաստել է, որ ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման դանդաղած հաշտության գործընթացը որոշակիորեն ոչ ուժգին թափահարման կարիք ունի: Բրիտանացի փորձագետի համոզմամբ, Ղարաբաղի վերաբերյալ Փաշինյանի  առաջին հայտարարությունները ցնցեցին իրավիճակը, քանզի նա ավելի շատ խոսում էր որպես ամբոխի մարդ, քան դիվանագետ, ասելով, որ Լեռնային Ղարաբաղը Հայաստանի անբաժանելի մասն է:

 

Դե Վաալը հիշեցրել է նորընտիր վարչապետի մայիսի 9-ին Արցախում արած հայտարարությունն առ այն, որ Արցախը պետք է անմիջականորեն ներգրավված լինի բանակցային գործընթացում: «Նոր վարչապետի կոշտ դիրքորոշումը, ըստ երևույթին, պայմանավորված է ներքաղաքական իրավիճակով: Փաշինյանը հաջորդեց 90-ական թվականներին Ղարաբաղում մարտնչած երկու հայերին, որոնք 20 տարի ղեկավարում էին Հայաստանը: Ակնհայտ է, որ Փաշինյանը զգում է իր մանդատը հաստատելու անհրաժեշտություն` ազգային անվտանգությունը ապահովելու համար և Ղարաբաղի բնակիչներին համոզելու համար, որ ինքը նրանց հետ է: Ավելին, 2016 թվականին իր հարցազրույցներից մեկում Փաշինյանը  հայտարարել էր, որ Ադրբեջանին հանձնելու հող չկա՚, - հիշեցրել է փորձագետն իր հոդվածում:

 

Միևնույն ժամանակ, դե Վաալը կարծում է, թե վտանգավորն այն է, որ եթե Հայաստանի ղեկավարը բացահայտ հայտարարում է  Ղարաբաղի ինքնիշխանության մասին եւ ասում, որ հողերը չեն կարող վերադարձվել, Բաքվի հետ բանակցությունների համար այլեւս հարցեր  չեն մնում, և երկու կողմերը վերադառնում են պատերազմին: Նաև հավելում է, որ 2016  թվականի ապրիլյան քառօրյա պատերազմը մռայլ հիշեցումն է այն բանի, թե որքան թանկ կարող է նստել այդ պատերազմը:

 

Վերլուծաբանն ընդգծում է, որ վերջին 15 տարիների ընթացքում բանակցությունները վարվել են այնպես, որ յուրաքանչյուր կողմ իր դիրքն է բռնում եւ բավարար քայլեր է ձեռնարկում, որպեսզի աշխատեն ԵԱՀԿ միջնորդները, սակայն լուրջ աշխատանք չի կատարվում, եւ իրական առաջընթաց չկա: «Հակամարտությունը դուրս է եկել ԱՄՆ օրակարգից, թեև, բարեբախտաբար, Թրամփի վարչակազմը դիմադրեց միջնորդության դերից հրաժարվելու գայթակղությանը եւ նշանակեց ԱՄՆ-ից նոր բանակցողի՝ Էնդրյու Շոֆերին: Սակայն, Հայաստանի հանրային լեգիտիմություն ունեցող նոր կառավարությունը սկսեց փոխել այդ հարմարավետ իրավիճակը: Մինչդեռ, Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւը, որն, անշուշտ, ընդունակ է ագրեսիվ հռետորաբանության,  առայժմ լռում է՝ թույլ տալով միայն իր պաշտպանության նախարարին իրեն բնորոշ ռազմատենչ հայտարարություններ անել, սակայն որքա՞ն երկար կտեւի Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւի լռությունը:՚, - հարց է տվել փորձագետը:

 

Դե Վաալը կարծում է, որ նախընտրական քարոզարշավի ընթացքում, որը կարող է ձգձգվել, Փաշինյանը և նրա  կոմնակիցները չեն ցանկանա խոսել հաշտվողական դիրքորոշման մասին, մտավախություն ունենալով, որ իրենց հայրենասիրական լիազորությունները կասկածի տակ կդրվեն: Փորձագետն ընդսմին համոզմունք է հայտնել, որ շատ ամիսներ կանցնեն, մինչեւ ստեղծվի  հակամարտության վերաբերյալ Հայաստանի նոր, համախմբված քաղաքականություն: «Եթե գործընթացը գոյատևում է կարճաժամկետ հեռանկարում, ապա հնարավոր է դրական սցենար: Անհրաժեշտ է նոր մտածողություն, որը կարող է ներկայացվել Հայաստանի նոր արտգործնախարար Զոհրաբ Մնացականյանի միջոցով, ով կփոխարինի հիպերզգուշավոր Էդվարդ Նալբանդյանին: Մնացկանյանն առաջատար բանակցող էր  Եվրամիության հետ ասոցացման համաձայնագրի շուրջ բանակցություններում, որոնք կասեցվեցին 2013 թվականին: ԵՄ-ն մի քանի մասնակիցներից մեկն է, որոնք կարող են նոր շունչ հաղորդել այս գործընթացին՝ ավելի ակտիվ դեր խաղալով Մինսկի խմբի պաշտոնական բանակցողներին աջակցելու համար: Մեռնող հաշտության գործընթացն աշխուժացման կարիք ունի, սակայն Հայաստանի նոր ղեկավարները պետք է զգույշ լինեն այն լեգիտիմությունն օգտագործելիս, որն  ստացել են  փողոցներում: Լեռնային  Ղարաբաղի շուրջ բանակցային գործընթացը նուրբ հարց է, և դրա ձախողումը կհանգեցնի միայն նոր հակամարտության», - եզրափակել է դե Վաալը: