Արմինֆո.«Պետք է ներկայացնել հստակ պահանջներ, չափանիշներ, և նրանք, ովքեր իրոք այդ չափանիշներին չեն համապատասխանում ասել, որ գնա այլ գործով զբաղվի: Բայց ասել, որ ես եկել եմ, իմ մարդկանց պետք է բերեմ՝ այս մոտեցումը կործանարար մոտեցում է: Հետո դուք եք կախված լինելու այդ մարդկանցից, այլ ոչ թե այդ մարդիկ ձեզնից՚, - հայտարարել է ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանը` դեկտեմբերի 8-9-ը Դիլիջանում տեղական ինքնակառավարման և տարածքային կառավարման մարմիններին նվիրված խորհրդաժողովի ամփոփիչ նիստի ժամանակ իր ելույթում:
«Ցավոք, տեղական մակարդակի ընտրությունները չեն արժանանում այն ուշադրությանը, որին հիրավի արժանի են: Գուցե այն պատճառով, որ այստեղ խնդիրները կոնկրետ են, իսկ այդ կոնկրետության, հստակ գործի տակ քչերն են ցանկանում մտնել: Միգուցե, նաև այն պատճառով, որ հայաստանյան քաղաքական ուժերը թույլ են ներկայացված համայնքային մակարդակում և համարում են, որ այդ ընտրությունները երկրորդական են, սակայն քաղաքականությունն առաջին հերթին հենց տեղական մակարդակում է: Այսօր, նախկին 465 համայնքների փոխարեն, արդեն ունենք 52 խոշորացված համայնք: Բազմաթիվ համայնքներում խոշորացման արդյունքում ձևավորվել է առավել մրցակցային ավագանի, նիստերը դարձել են ավելի շահագրգիռ և թիրախային: Միաժամանակ, կատարվում է հաստիքների վերաբաշխում, ինչի արդյունքում կրկնվող հաստիքները փոխարինվում են նոր ծառայություններ մատուցող միավորներով: Բայց տեղյակ եմ, որ որոշ համայնքներում դեռևս այս գործընթացը չի գնում` ինձ համար անհասկանալի պատճառներով: Թեև դրանք մեկն են կամ երկուսը` շատ արագ պետք է այս գործընթացն ավարտել, և բոլորովին պարտադիր չէ, որ ընտրված խոշորացված համայնքի համայնքապետը միանգամից որոշի, որ փոխում է բոլոր նախկին գյուղապետներին և մարդիկ է նշանակում` իբր ավելի վստահելի և ավելի արդյունավետ կառավարող: Ես կարող եմ իմ փորձից ձեզ ասել, որ սա ամենից վատ մոտեցումն է: Ես մի քանի նախարարություններ եմ փոխել, ինձ նշանակել են տարբեր նախարարություններում, և գալով նախարարություն` երբեք որևէ նախարարությունում իմ տեղակալներին կամ վարչության պետերին չեմ ասել, որ դիմում գրեք և գնացեք, որովհետև ես չեմ ուզում ձեզ հետ աշխատել: Պետք է ներկայացնել հստակ պահանջներ, չափանիշներ, և նրանք, ովքեր իրոք այդ չափանիշներին չեն համապատասխանում ասել, որ գնա այլ գործով զբաղվի: Բայց ասել, որ ես եկել եմ, իմ մարդկանց պետք է բերեմ՝ այս մոտեցումը կործանարար մոտեցում է: Հետո դուք եք կախված լինելու այդ մարդկանցից, այլ ոչ թե այդ մարդիկ ձեզնից: Գիտեմ նաև, որ դեռևս բոլոր թերություններն այս առումով չեն վերացվել: Այնուամենայնիվ, մենք ճիշտ ճանապարհի վրա ենք՚, - ասել է նախագահը:
Նա հայտարարել է, որ նիստի ընթացքում ներկայացրել է տեղական ինքնակառավարման և տարածքային կառավարման իր տեսլականը: «Ռազմավարական առումով մեր նպատակները չեն փոխվել՝ ազատ և անկախ Հայաստանը պետք է լինի ամուր և կազմակերպված համայնքների երկիր: Մենք շարունակելու ենք համայնքների խոշորացման գործընթացը՚, - հայտարրաել է Ս.Սարգսյանը: «Մենք բնավ մեխանիկական համահարթեցման խնդիր չենք հետապնդում: Մեր խնդիրն է ոչ թե թուլացնել ուժեղ համայնքները, այլ ամրապնդել դրանք՝ զուգահեռ նոր հնարավորություններ ստեղծելով ավելի փոքր և թույլ համայնքների համար՚, - նշել է նա:
«Շատ եմ լսել ֆինանսական հատվածի, այդ թվում՝ միջազգային ֆինանսական կառույցների ներկայացուցիչներից, որ մեր համայնքներում հավակնոտ և իրատեսական ծրագրերի, դրանց թափանցիկ իրագործման ինստիտուցիոնալ կարողությունների առկայության պարագայում միշտ հնարավոր է ֆինանսավորում գտնել: Համայնքների ղեկավարներից շատերը վստահ են, որ իրենց համայնքներում լավ գաղափարներ կան: Հույս ունեմ, որ այսօրվա քննարկումների արդյունքում ավելի ընկալելի են դարձել այդ պատկերացումների միջև անջրպետը նեղացնելու հնարավորությունները՚, - ընդգծել է պետության ղեկավարը: Նախագահի համոզմամբ, զարգացման ֆինանսավորման նոր մոտեցումների որդեգրումն ավելի կամրապնդի համայնքների ինքնուրույնությունը: «Այս առումով լավ օրինակ է Երևան համայնքին «Ֆիտչ» ընկերության կողմից տրված բարձր վարկանիշը, որի արդյունքներն արդեն մենք տեսնում ենք: Երևան քաղաքը արդեն ստորագրել է ֆինանսական կառույցներից առաջին ֆինանսական ռեսուրսը ստանալու կոնկրետ պայմանագիրը՝ առանց պետական բյուջեի միջնորդության և պետական երաշխիքի: Իհարկե, սա չի նշանակում, որ այսպիսի պարագաներում համայնքները պետք է չարաշահեն և իրենց վրա վերցնեն բեռ, որ հետո իրենց խորտակելու է, բայց տրամաբանված, բարենպաստ պայմաններով վարկերի ստացումը և դրանց իրացումը մեզ համար ունի շատ կարևոր նշանակություն: Կարծում եմ՝ շատ չի ուշանա նաև միջազգային լավագույն փորձին համապատասխան համայնքային պարտատոմսերի թողարկումը: Վստահ եմ, որ այս մոտեցումները հնարավոր է իրագործել նաև բազմաթիվ այլ համայնքներում՝ ավելի փոքր համայնքների համագործակցության ու ջանքերի միավորման, ինչպես նաև հստակ չափորոշիչների և կարգավորումների ներդրման շնորհիվ։՚, - ասել է Ս.Սարգսյանը:
Նա նաև նշել է, որ համայնքներին լրացուցիչ լիազորություններ տրամադրելու, ապակենտրոնացման գործընթացները հաջողությամբ շարունակելու և իրագործելու համար անհրաժեշտ է մշակել և իրականացնել վերապատրաստման բազմաթիվ ծրագրեր: «Տեղերում անհրաժեշտ է ստեղծել մարդկային ռեսուրսներ և մասնագիտական կարողություններ, որոնք թույլ կտան պատշաճ կերպով իրականացնել արդեն իսկ տրված լիազորությունները:՚, - ասել է նախագահը, հավելելով, որ անհրաժեշտ է որդեգրել համայնքների զարգացման և մասնավոր ներդրումներ ներգրավելու նորարարական մոտեցումները:
Տարածքային կառավարման և զարգացման նախարարության և «Հայաստանի համայնքների միություն» հասարակական կազմակերպության կողմից Դիլիջանում դեկտեմբերի 8-9-ը անցկացված տեղական ինքնակառավարման և տարածքային կառավարման մարմիններին նվիրված խորհրդաժողովին մասնակցել են մարզպետներ, համայնքապետներ, կենտրոնական բանկի, Հայաստանի տարածքային զարգացման հիմնադրամի, «Քաղաքապետների դաշնագիր-արևելք» ծրագրի, «Քաղաքապետները՝ հանուն տնտեսական զարգացման», համայնքներում էներգաարդյունավետության և այլ ծրագրերի ներկայացուցիչներ: ՀՀ նախագահի մամլո գրասենյակի հաղորդման համաձայն, օրակարգի շրջանակներում քննարկվել են Հայաստանի տեղական ինքնակառավարման և տարածքային կառավարման խնդիրները, անդրադարձ է կատարվել մարզերում ու համայնքներում տնտեսական զարգացմանը միտված ծրագրերին, Հանրապետությունում իրականացվող վարչատարածքային բարեփոխումների ընթացքին, համայնքների խոշորացման գործընթացին: Կենտրոնական բանկի ներկայացուցիչներն իրենց ելույթներում ներկայացրել են համայնքների զարգացման, ֆինանսական ներգրավվածության, ֆինանսավորման այլընտրանքային հնարավորությունները:
Տարածքային կառավարման և զարգացման նախարար Դավիթ Լոքյանն ամփոփել է համայնքների խորհրդաժողովի արդյունքները, խոսել ոլորտի հիմնախնդիրների մասին, որից հետո խոշորացված մի շարք համայնքների ղեկավարներ ներկայացրել են գործունեության մեկ տարվա ձեռքբերումները, արձանագրված հաջողությունները, առկա խնդիրները և առաջարկվող լուծումները: