ՌԴ արտաքին գործերի նախարարի տեղակալ Սերգեյ Ռյաբկովն ԱրմԻնֆո-ին հարցազրույցում խոսում է Հարավային Կովկասում տարածաշրջանային համագործակցության հեռանկարների մասին՝ Իրանի մասնակցությամբ, կիսվում է այդ առնչությամբ Ռուսաստանի դիրքորոշմամբ, մեկնաբանում ռուս-թուրքական հարաբերությունների ներկայիս փուլը՝ ընդգծելով Հարավային Կովկասի երկրների հետ հարաբերություններին դրանց բացառիկ զուգահեռականությունը, անդրադառնում ռուս-ամերիկյան հարաբերությունների ընթացիկ վիճակին՝ ներկայացնելով դրանց հեռանկարների վերաբերյալ Մոսկվայի տեսլականը:
Ապրիլի 18-ին Իրանի արտգործնախարար Մոհամմադ Ջավադ Զարիֆը Վրաստան իր այցի արդյունքների համաձայն նշել էր Վրաստանի, Իրանի, Հայաստանի և Ադրբեջանի համագործակցությունը՝ որպես Պարսից ծոցի և Սև ծովի միջև միջանցքի կառուցման պարտադիր պայման: Ռուսաստանը նրա հայտարարության մեջ ոչ մի կերպ չի հիշատակվել, մի՞թե Մոսկվան շահագրգռված չէ նման նախագծին մասնակցությամբ:
Նման նախաձեռնությանը, ինչպես նաև ցանկացած այլ նախաձեռնության, որն ուղղված է երկրների մերձեցմանը, համագործակցության զարգացմանը, խնդիրների լուծմանը, այդ թվում՝ ենթակառուցվածքայնին, իհարկե, ընդհանուր առմամբ դրական ենք վերաբերում: Կարող եմ ասել, որ Ռուսաստանն իր կողմից տարբեր ձևաչափերով աշխատում է Իրանի հետ, և, իհարկե, կցանկանայինք, որ այդ գործընթացները փոխադարձ թափանցիկ լինեին:
Մոսկվայի համար գլխավոր սկզբունքը նման նախագծերում շահերի և դիրքորոշումների ցանկացած հակադրման բացակայությունն է: Հասկանալի է, որ դա հնարավոր է միայն իդեալական աշխարհում, սակայն ամեն դեպքում պետք է ձգտել դրան: Կարծում ենք, որ մեր իրանցի բարեկամները՝ իրենց փորձառությամբ, այս կամ այն խնդրի լուծման իրենց խորը մոտեցմամբ, հաշվի կառնենք մեր դիրքորոշումը: Այն, որ հենց այդպես կլինի մեր մյուս հարևանների, դաշնակիցների կողմից, չնչին կասկած անգամ չունեմ:
Ռուս-թուրքական հարաբերություններում վերջին տարիներին առաջընթացներն ու ձախողումները հերթագայում են միմյանց: Ինչպե՞ս կբնորոշեք ներկայիս փուլը, ինչպես նաև ի՞նչ կանխատեսումներ կանեք Անկարայի հետ ապագա հարաբերությունների առնչությամբ:
Ժամանակահատվածներ, երբ առաջընթացը փոխարինվում է տեղապտույտով, նույնիսկ հետընթացով, բնորոշ են ոչ միայն Թուրքայի հետ Ռուսաստանի հարաբերություններին: Ցավոք, ներկայիս տուրբուլենտային աշխարհում դա խիստ տարածված երևույթ է: Այնուամենայնիվ, վերջին ամիսներին մեզ հաջողվեց Անկարայի հետ զգալիորեն առաջ ընթանալ թե երկկողմ հարաբերությունների առումով, թե, հուսով ենք, սիրիական խնդրի արդյունավետ լուծման հարցում: Համենայն դեպս, բոլոր այդ բանակցությունների արդյունքները որոշակի լավատեսություն են ներշնչում մեզ:
Պատմականորեն այնպես է ստացվել, որ Ռուսաստանի և Թուրքիայի լավ հարաբերություններն ավանդաբար որոշակի լարվածություն են առաջացնում Հայաստանում, մտավախություններ, որ հետագայում դա կարող է վնաս հասցնել հայկական շահերին…
Ռուս-թուրքական հարաբերությունները երբեք ի վնաս ինչ-որ մեկի չեն: Ռուսաստանի դաշնակցային հարաբերությունները Հայաստանի, հատուկ հարաբերություններն Ադրբեջանի, առանձնահատուկ հարաբերությունները Վրաստանի հետ,
բնական-ունիկալ հարաբերությունները Հարավային Օսիայի և Աբխազիայի հետ՝ յուրաքանչյուրը Մոսկվայի համար իր գինը, իր պատմությունն ու իր հեռանկարն ունի:
Այս առումով կարող եմ ասել, որ ոչինչ ռուս-թուրքական հարաբերություններում չի կարող և չպետք է դիտվի որպես հակակշիռ այլ հարաբերությունների: Հակակշիռ, որը վնաս կհասցնի որևէ մեկին, մասնավորապես՝ կովկասյան պետություններին:
Ռուս-թուրքական հարաբերությունները շատ հաճախ բնորոշվում են բացառապես որպես տնտեսական: Տեսնում եմ՝ համաձայն չեք նման գնահատականին:
Անշուշտ, համաձայն չեմ: Ինչպե՞ս կարելի է ռուս-թուրքական հարաբերությունները բացառապես տնտեսականի հանգեցնել: Քաղաքական շահը որոշակի կերպով առկա է ամենատարբեր բնագավառներում: Եվ շատ լավ է, որ այն առկա է՝ հատկապես այս բավական բարդ ժամանակաշրջանում:
Ապրիլի 30-ին լրացավ Դոնալդ Թրամփի նախագահության 100 օրը: Դատելով դեռ նրա նախընտրական արշավի ընթացքում որոշ ռուս քաղաքական գործիչների և փորձագետների կողմից հնչող հայտարարություններից՝ Մոսկվայում նրա նախագահությանը որոշակի լավատեսությամբ են վերաբերել: Որքանո՞վ է դա արդարացվել:
Նորմալ հարաբերությունների վերադառնալու երկուստեք ձգտում, անշուշտ, առկա է ինչպես Մոսկվայում, այնպես էլ՝ Վաշինգտոնում: Կարող եմ ասել, որ Դոնալդ Թրամփի նախագահության հարյուր օրը ռուս-ամերիկյան հարաբերություններում վատթարացման կամ պոզիտիվի չեն հանգեցրել. տրամադրվածությունն ուղեկցվում է անբավարար արդյունավետությամբ: Հուսով եմ՝ դեռ առայժմ: Այդ պատճառով պետք է շարունակել աշխատել, համենայն դեպս, դեպի անցյալ հետքայլ չենք նկատում: Մոսկվայի և Վաշինգտոնի դիրքորոշումներում, իհարկե, օբյեկտիվ տարաձայնություններ կան մի շարք հարցերի առնչությամբ, սակայն ռուս-ամերիկյան հարաբերությունների հետագա վատթարացման, ընդհանուր առմամբ հռետորաբանության խստացման ա չի հանգեցնում:
Մենք, իհարկե, ավելին կցանկանայինք ԱՄՆ հետ հարաբերություններում, սակայն դրանց կարգավորման գործընթացն առայժմ այդքան էլ հեշտ չի ընթանում: Այս ամենում գլխավորն, այնուամենայնիվ, նորմալ հարաբերությունների վերադառնալու ցանկությունն է ինչպես Մոսկվայում, այնպես էլ՝ Վաշինգտոնում:
ԿԱՐԴԱԼ ԲՈԼՈՐ ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ