Արմինֆո.«Երկիր Ծիրանի» կուսակցության նախագահ Զարուհի Փոստանջյանը, որը Երևանի ավագանու խորհրդի ընտրություններին մասնակցում է «Դեպի Արարատ» նշանաբանով, հնարավոր է համարում հայոց պետականության վերականգնումը պատմական հողերում` առանց ռազմական գործողությունների: «Բեռլինի պատը քանդվեց առանց ռազմական գործողությունների: Կարծում եմ, որ այդպիսի բան հնարավոր է նաև մեր պարագայում», - ապրիլի 24-ին Մեծ եղեռնի հուշահամալիրում հայտարարել է նա լրագրողներին:
Զարուհի Փոստանջյանի ասելով, Հայաստանն առանց այդ էլ չափազանց շատ թանկագին ժամանակ է կորցրել, և այսօր ժամանակն է պահանջելու պատմական հողում մեր իրավունքների վերականգնում: «Վաղուց ժամանակն է դադարելու սգալ և ձեռնամուխ լինելու ակտիվ արտաքին քաղաքականության` նպատակաուղղված մեր իրավունքների վերականգնմանը», - հայտարարել է նա:
Ինչպես կարծում է Երևանի քաղաքապետի թեկնածուն, դրա համար Հայաստանը, առաջին հերթին, պետք է հետ կանչի իր ստորագրությունը հայ-թուրքական արձանագրություններից` պահանջելով չեղյալ հայտարարել 1921 թվականի մարտի 16-ի և հոկտեմբերի 13-ի Մոսկվայի և Կարսի հակահայկական պայմանագրերի ապօրինի դրույթները: «Մեր նախնիների պատմական հողերն ապօրինաբար և անարդարաբար նվիրաբերվեցին թուրքերին: Այսօր, պահանջելով վերադարձնել մեր հողերը, մենք փորձում ենք վերականգնել պատմական արդարությունը», - նշել է Փոստանջյանը:
Հիշեցնենք, որ 2017 թվականի փետրվարին Զարուհի Փոստանջյանը երկրի խորհրդարանին է ներկայացրել «1921 թվականի մարտի 16-ի Մոսկվայի եվ հոկտեմբերի 13-ի Կարսի պայմանագրերի հակահայկական ապօրինի հոդվածների դատապարտման և չճանաչման մասին» Հայաստանի հանրապետության օրենքի նախագիծը: Ըստ օրինագծի, Հայաստանի Հանրապետությունը դատապարտում և չի ճանաչում 1921 թվականի մարտի 16-ին Մոսկվայում Ռուսաստանի Սոցիալիստական Դաշնային Խորհրդային Հանրապետության (ՌՍԴԽՀ) կառավարության և Թուրքիայի Ազգային մեծ ժողովի կառավարության միջև կնքված «Բարեկամության ու եղբայրության մասին» պայմանագրի` Հայկական պետականությանը վերաբերող ապօրինի հոդվածները: Հայաստանի Հանրապետությունը դատապարտում և չի ճանաչում 1921 թվականի հոկտեմբերի 13-ին Կարսում կնքված «Բարեկամության մասին» պայմանագրի (Հայկական ՍԽՀ, Վրացական ՍԽՀ, Ադրբեջանական ՍԽՀ` մի կողմից, և Թուրքիայի միջև` մյուս կողմից, ՌՍԴԽՀ մասնակցությամբ)` հայրենի բնօրրանի բռնազավթումը վավերացնող հոդվածները: Ըստ օրինագծի, Հայաստանի Հանրապետությունը դատապարտում և չի ճանաչում 1922 թվականի մարտի 16-ին քեմալական Թուրքիայի ու Խորհրդային Ռուսաստանի և 1922 թվականի մարտի 20-ին Խորհրդային Հայաստանի կառավարության կողմից Կարսի պայմանագրի վավերացումները: Հայաստանի Հանրապետությունը վերահաստատում է Թուրքիայի և Ադրբեջանի կողմից բռնազավթված հայրենի բնօրրանում Հայկական պետականության վերականգնման իրավունքը: Նշվում է, որ Հայաստանի Հանրապետությունը հայրենի բնօրրանի տարածքներին վերաբերող միջազգային օրինական պայմանագրերից ճանաչում է Սևրի հաշտության պայմանագրի Հայաստանի վերաբերյալ դրույթները, վավերական է համարում ԱՄՆ նախագահ Վուդրո Վիլսոնի` 1920 թվականի նոյեմբերի 22-ի Իրավարար վճիռը և միջոցներ է ձեռնարկում կենսակոչելու ուղղությամբ:
Հիշեցնենք, որ Մոսկվայի պայմանագրով Ռուսաստանի Սոցիալիստական Դաշնային Խորհրդային Հանրապետությունը (ՌՍԴԽՀ) և Թուրքիայի Ազգային մեծ ժողովը միջազգայնորեն ճանաչված պետություն և միջազգային իրավունքի սուբյեկտ չէին, երկու կողմերի պատվիրակությունները չէին ներկայացնում իրենց երկրների օրինական իշխանությունները, հետևաբար` նրանց միջև ստորագրված և կնքված փաստաթուղթը միջազգային պայմանագրի իրավասություն չունի և անօրինական է (Պայմանագրային իրավունքի մասին 1969թ. Վիեննայի կոնվենցիա, հոդված 2, (1) (ա)): Մոսկվայի այմանագրով երկու կողմերը որոշել են պայմանագրի կողմ չհանդիսացող երրորդ երկրի` Հայաստանի տարածքներին վերաբերող հարցեր, մինչդեռ պայմանագրերը կարող են վերաբերել միայն պայմանագիրը ստորագրող կողմերին և որևէ պարտավորություններ կամ իրավունքներ չեն ստեղծում պայմանագրին մաս չկազմող երրորդ կողմի համար` առանց նրա համաձայնության (Պայմանագրային իրավունքի մասին 1969թ. Վիեննայի կոնվենցիա, հոդված 34): Պայմանագիրն անվավեր է, եթե կնքվելու պահին հակասել է ընդհանուր միջազգային իրավունքի պարտադիր նորմին (Պայմանագրային իրավունքի մասին Վիեննայի կոնվենցիայի 53-րդ հոդված): Մոսկվայի պայմանագրով երկու կողմերը պարտավորեցրին հայկական կողմին հետագայում` 1921 թվականի հոկտեմբերի 13-ին ստորագրելու Կարսի պայմանագիրը, որը հիմնականում կրկնում էր Մոսկվայի պայմանագրի դրույթները:
ԿԱՐԴԱԼ ԲՈԼՈՐ ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ