Arminfo.info



 Երկուշաբթի, 5 Դեկտեմբերի 2016 15:43
Դավիթ Ստեփանյան

Արիֆ Յունուսով. Ադրբեջանին շրջանների վերադարձի շուրջ բանավեճերը տեսանելի ապագայում թղթի վրա կմնան

Արիֆ Յունուսով. Ադրբեջանին շրջանների վերադարձի շուրջ բանավեճերը տեսանելի ապագայում թղթի վրա կմնան

Հայտնի վտարանդի ադրբեջանցի կոնֆլիկտաբան, պատմական գիտությունների թեկնածու Արիֆ Յունուսովն ԱրմԻնֆո-ին հարցազրույցում ներկայացնում է ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման հեռանկարների իր տեսլականը, կիսվում Ադրբեջանին ղարաբաղյան շրջանների հանձնման և Ղարաբաղի շուրջ ռուսական խաղաղապահ զորակազմի տեղակայնման խոսակցությունների առնչությամբ իր նկատառումներով, խոսում ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման գործընթացում տարածաշրջանային խաղացողների, ինչպես նաև  Երևանի ու Բաքվի շահերի մասին:

 

Բոլորովին վերջերս Ձեր տիկնոջ հետ մասին ստիպված էիք լքել Ադրբեջանը: Նման ճակատագրի են արժանացել պաշտոնական հայացքները չկիսող հազարավոր ադրբեջանցիների: Այս առումով մտածող, անկաշառ մտավորականությունը, կարծես, տեղ չունի այսօրվա Ադրբեջանում: Խնդիրն իշխանություններն են, թե՞ պատճառներն, այնուամենայնիվ, ադրբեջանական հասարակության խորքերում են:  

 

Այն քաղաքացիների մեկնումը հայրենիքից, որոնք չեն կիսում պաշտոնական հայացքները, իրականում, ընդհանուր խնդիր է ողջ հետխորհրդային տարածքում: ԽՍՀՄ փլուզումից հետո կազմավորված 15 անկախ հանրապետությունների ճնշող  մեծամասնությունում տեղի է ունեցել, ընդամենը, անվանումերի կամ դեկորացիաների փոփոխություն: Նախկին կոմկուսի առաջին քարտուղարները կամ առաջնորդները դարձել են նախագահներ և հանրապետություններում մենաշնորհային կառավարում իրականացնող կուսակցությունների ղեկավարներ, նախկին խորհրդային հանրապետությունների ճնշող մեծամասնության խորհրդարաններն առաջվա նման նախագահի աշխատակազմի կցուկ են և այլն: Այսինքն, պահպանվել է հին, խորհրդային, ոչ ժողովրդավարական քաղաքական համակարգը, որում այլախոհությունը տեղ չունի: Կնոջս հետ այլախոհական գործունեություն ենք սկսել դեռ խորհրդային շրջանում: Աառաջին անգամ ձերբակալվել եմ 1976 թվականին դեկտեմբերին` հակախորհրդային երիտասարդական կազմակերպություն ստեղծելու փորձի համար: Եվ երբ 2014 թվականին կրկին ձերբակալվեցի, Ազգային անվտանգության նախարարությունում ինձ ցույց տվեցին դեռևս 1976 թվականին կազմված իմ գործը՝ հաղորդելով, որ իրենք այն ժամանակվանից ի վեր հետևում էին իրեն` որպես ժողովրդի թշնամու: Այդ պատճառով, Ադրբեջանի անկախության հռչակումից հետո մենք պայքարել ենք ոչ թե որոշակի քաղաքական գործիչների կամ կուսակցությունների դեմ, այլ հանդես ենք եկել հանուն խորհրդային քաղաքական համակարգի փոխարինման ժամանակակից ժողովրդավարական համակարգով, հանուն հանրապետության ապախորհրդայնացման:

Մեզ նման մարդիկ սպիտակ ագռավ են, և մենք բոլորս, պարզապես, դատապարտված էինք արտագաղթի: Դա ընդամենը ժամանակի հարց էր: Եթե մենք ապրելիս լինեինք Հայաստանում կամ, ասենք, Ռուսաստանում, Բելառուսում կամ Կետրոնական Ասիայի հանրապետություններից որևէ մեկում, ապա դարձյալ կլինեինք սպիտակ ագռավ և, վաղ թե ուշ, ստիպված կլինեինք հեռանալ հայրենիքից: Իրական ժողովրդավարությունից հեռու, առավել ևս, ավտորիտար  բոլոր երկրներում այլախոհ մարդիկ ապրում են ներքին էմիգրացիայի պայմաններում և վաղ թե ուշ բախվում են ճնշքումների և հարկադրված արտագաղթի:

 

Հայկական և ադրբեջանական ԶԼՄ-ների կողմից հասարակական կյանքի, ղարաբաղյան հակամարտության պատճառների փոխադարձ լուսաբանման և նույնիսկ պատմության մեկնաբանման օբյեկտիվությունը լավագույն դեպքում վերջին տեղում է: Այդ ամենը հետևողականորեն խորացնում է միմյանց նկատմամբ ագրեսիվությունը, անըմբռնումը և միմյանց հասկանալու ցանկության բացակայությունը: Կարգավորել ղարաբաղյան հակամարտությունը՝ առաջնորդվելով նման կատեգորիաներով, իհարկե,  անհնար է: Արդյո՞ք լույս եք տեսնում թունելի վերջում:

 

Հայկական և ադրբեջանական ԶԼՄ-ները, իհարկե, օբյեկտիվ չեն լուսաբանում ղարաբաղյան հակամարտությունը և հաճախ իրենք են հանդիսանում հակամարտության էլ ավելի հրահրման ու բորբոքման աղբյուր: Սակայն դա, որքան էլ տարօրինակ թվա, օրինաչափ բնույթ է կրում: Ըստ էության, այդպես էլ պետք է լինի: Երբ հակամարտությունը կարգավորված չէ, ապա հակամարտող կողմերի ԶԼՄ-ները հակամարտության մաս են, միայն` տեղեկատվական: Արդյունքում` զանգվածային լրատվամիջոցները հակամարտության շրջանում դառնում են զանգվածային ապատեղեկատվության միջոցներ: Բայց հենց որ հակամարտությունը կարգավորվի, դա անմիջապես կարտացոլվի ԶԼՄ-ների վրա: Ուստի խնդիրն իրականում է նրանց չի առնչվում: Միաժամանակ անլուծելի հակամարտություններ չեն լինում, և բոլոր հակամարտությունները, վաղ թե ուշ, ավարտվում են, և ղարաբաղյան հակամարտությունն էլ ինչ-որ ժամանակ կկարգավորվի: Այդ առնչությամբ կասկած չունեմ՝  կարծելով, որ Ղարաբաղի հակամարտությունը կհանգուցալուծվի, ակնհայտորեն, ոչ ներկայում, քանի որ կոնֆլկտաբանության տեսանկյունից, ղարաբաղյան հակամարտությունն անցել է ճանապարհի միայն կեկսը` մինչև իր կարգավորումը: Ուստի, ես տեսնում եմ լույսը ղարաբաղյան թունելի վերջում, պարզապես, թունելը շատ երկար է: Բացի այդ, այն նաև շատ ոլորապտույտ է, այդ պատճառով լույսը երբեմն չի երևում և կարող է հոռետեսություն հարուցել: Եվ այսօր մենք ղարաբաղյան թունելի հենց այդ հատվածներից մեկում ենք: Սակայն` դա այսօր: Իսկ վաղը կամ ապագայում կլինենք թունելի մեկ այլ մասում: Եվ այդ պատճառով մենք բոլորս պետք է պահպանենք լավատեսությունը  և չհուսահատվենք:

 

Հետապրիլյան շրջանում ակտիվացած՝ հինգ շրջանների վերադարձի մասին խոսակցություններին, որպես ղարաբաղյան հակամարտության փոխզիջումային կարգավորման սկզբանկետ, առաջվա պես չեն դադարում: Գնահատեք դրա իրականացման շանսերը և նշեք գլխավոր շահառուներին:

 

Ես մոտենում եմ դրան փորձագիտական տեսակետից, այդ պատճառով ինձ համար որևէ նոր բան չկա: Ադրբեջանին նախկին ԼՂԻՄ շրջակա շրջանները վերադարձնելու հարցը , մաս-մաս կամ բոլորը միանգամից՝ կարգավիճակի շուրջ հանրաքվե անցկացնելու վերջինիս համաձայնության փոխարեն, բազմիցս բարձրացվել է դեռ 90-ական թթ. երկրորդ կեսին: Առավել ևս այդ հարցն ուշադրության կենտրոնում հայտնվեց 2004 թվականից հետո, երբ սկսվեց բանակցությունների, այսպես կոչված, «պրահյան» փուլը, ինչն արդյունքում հանգեցրեց 2007  թվականին «Մադրիդյան սկզբունքների» առաջացմանը, որտեղ այդ ամենն ավելի հստակ ձևակերպվեց: Այլ կերպ ասած՝ որևէ նոր բան այդ խոսակցություններում իրականում չկա:  Սակայն, խնդիրն այն է, որ առնվազն ևս 20-25 տարի այդ հարցը միմիայն կքննարկվի: Մինչդեռ ժամանակն է գիտակցել, որ հակամարտության հետ կապված իրավիճակը 1994 թվականից հետո արմատապես փոխվել է: 1988-1994 թթ. հակամարտությունում առաջատար խաղացողները հայերն ու ադրբեջանցիներն էին, իսկ արտաքին խաղացողը՝ միայն Ռուսաստանը, որը միանձնյա օգտագործում էր այդ հակամարտությունը՝ հանուն իր շահերի: Սակայն, 1994 թվականին, այսպես կոչված, «դարի նավթային պայմանագրի» ստորագրումից հետո  տարածաշրջանում այլ համաշխարհային խաղացողներ հայտնվեցին՝  ի դեմս ԱՄՆ-ի և Եվրամիության, և ղարաբաղյան հակամարտությունը երկու հարևան ժողովուրդների էթնիկ դիմակայությունից սահուն կերպով վերաճեց արևմտյան երկրների հետ Ռուսաստանի աշխարհաքաղաքական առճակատման: Որպես հետևանք՝ հայերն ու ադրբեջանցիները քաղաքական մեծ պայքարում առաջատար խաղացողներից վերածվեցին խաղազինվորների, որոնցից արդեն շատ բան կախված չէ, քանի որ ղարաբաղյան հակամարտությունում կա արդեն համաշխարհային առաջատար խաղացողների շահերի հարցը: Ահա թե ինչու 1994 թ. «նավթային պայմանագրի» ստորագրումից հետո իմ ելույթներում սկսեցի ասել, որ ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման հարցը չի լուծվի առնվազն առաջիկա 25-30 տարվա ընթացքում, եթե ոչ ավելի: Ըստ որում, այդ ողջ ընթացքում ապարդյուն բանակցություններ կընթանան, տարին երկու անգամ՝ ձմեռվանից հետո և մինչև ձմռան ցրտերը, կարճաժամկետ բախումներ կլինեն: Այդ ժամանակ ինձ մեղադրեցին բոլոր մեղքերում՝ նշելով, որ ոչ ոք այդքան չի հանդուրժի բանակցությունների անարդյունավետությունը և այլն: Սակայն, այսօր մենք, առաջվա պես դեռ կարգավորման կես ճանապարհին ենք: Այս առումով բանավեճերը, բանակցությունները որևէ հստակ բանի չեն հանգեցնի, քանի որ հարցը ոչ թե տարածքների, այլ վստահության մեջ է, և եթե վստահություն լինի, տարածքների հարցը կկորցնի իր ակտուալությունը: Խնդիրը կայանում է այն բանում, որ հայերը և ադրբեջանցիները գտնում են, որ իրենց առաջարկվում է ընտրություն լավ, արդար և վատ, անարդար խաղաղ կարգավորման միջև: Մինչդեռ, իրենց այլ ընտրություն է սպասվում՝ վատ և շատ վատ խաղաղության միջև: Իսկ դրա գիտակցումը, ըստ կոնֆլիկտաբանի, դեռ շատ հեռու է: Ահա թե ինչու շրջանները հանձնելու մասին բոլոր այդ խոսակցություններն իրականություն չեն դառնա՝ այդպես էլ մնալով թղթի վրա:

 

Ադրբեջանի ազգային անվտանգության դոկտրինի «ոչ պաշտոնական» մասում սպառնալիքների ցուցակում պատվավոր առաջին տեղը զբաղեցնում է Ռուսաստանը: Հայաստանում ռազմավարական դաշնակցին ավելի ու ավելի քիչ են վստահում: Կարելի՞ է արդյոք նման պայմաններում հեռանկարում Ղարաբաղի շուրջ ռուս խաղաղապահների տեղակայում սպասել՝ որպես մադրիդյան և կազանյան փաստաթղթերի «տարածքային» կետի իրականացման պայմաններում Մոսկվայի շահերի պահպանման երաշխավոր:

 

Հեռանկարում Ղարաբաղի շուրջ ռուս խաղապահներ տեղակայելու հարցը շատ ակտուալ էր 1992-1994 թթ. հակամարտության ակտիվ փուլի ժամանակ, երբ Ռուսաստանը դե-ֆակտո միակ արտաքին խաղացողն էր և ուժեղ ազդեցություն ուներ երկու կողմերի վրա:

Այդ հարցը հատկապես սուր էր դրված 1994 թ. մայիսին Բիշքեկի արձանագրության ստորագրումից հետո: Բայց նույնիսկ այդ ժամանակ Ռուսաստանին չէին հավատում, ըստ որում՝ ոչ միայն ադրբեջանցիները, այլ նաև հայերը: Ավելին, տարօրինակ իրավիճակ էր, երբ հակամարտող երկու կողմերը դիմել էին Ռուսաստանին, բայց միաժամանակ միասնաբար հանդես էին գալիս ճակատագծում ռուս խաղապահների տեղակայման դեմ: Դրանից հետո տարածաշրջանում հայտնվեցին արևմտյան խաղացողներ, ինչը, ըստ Յունուսովի,  էլ ավելի նվազեցրեց իր ուզածին հասնելու Ռուսաստանի շանսերը: Իսկ 2008 թ. օգոստոսից հետո և ռուսական զորքերի խաղացած դերից հետո, երբ խաղաղապահության փոխարեն վերջիններս հակամարտող կողմերից մեկի կողմը բռնեցին, Ղարաբաղում ռուսական զորքերի մոնոպոլ տեղակայման հույսերն այսօր նվազագույնի են հասցված և ուղղակի անիրական են: Բանակցություններում այդ թեման կողմերի կողմից քննարկվել է, բայց իրականում դա ընդամենը խաղի տարր է բանակցային գործընթացում և ոչ ավելի: 

 

Ապրիլյան էսկալացիան , ղարաբաղյան հակամարտության շուրջ վերջին ոչ միանշանակ ազդակները, թվում է, վերջապես, պետք է սթափեցնեին նրանց, ովքեր մեր երկրներում քաղաքական ընտրախավ են կոչվում: Սակայն, հետապրիլյան շրջանում մենք տեսնում ենք միայն սպառազինությունների հերթական մրցավազք: Ձեր կարծիքով, սա Երևանի և Բաքվի իշխանությունների գիտակցված ընտրությունն է, թե՞ վերջիններս պարզապես ընտրություն չունեն:

 

Հաշվի առնելով, որ մի կողմից բանակցությունները վաղուց փակուղի են մտել, և կարգավորման հույս չի նշմարվում, իսկ ճակատագծում իրավիճակը տագնապալի է՝ ղարաբաղյան հակամարտության կողմերն ակնհայտորեն խաղադրույք են արել դրա սրացման վրա: Իսկ նման քաղաքականության շրջանակներում, իհարկե, անհրաժեշտ է զենք ձեռք բերել: Այսինքն՝ ղարաբաղյան հակամարտությունում այսօր իր դերն է թելադրում դրա ներկայիս վիճակի տրամաբանությունը: Իսկ կողմերի համար այսօր առավել ձեռնտու է զենք գնել Ռուսաստանից: Զենք, իհարկե, կարելի Է ձեռք բերել նաև այլ մատակարաներից, ինչն Ադրբեջանն անում է՝ սպառազինություն գնելով Թուրքիայից, Իսրայելից, Ուկրաինայից և այլ երկրներից: Բայց հակամարտության կողմերի ռազմական համակարգը, ինչպես նաև զենքը, այնուամենայնիվ, առավելապես խորհրդային է: Այլ կերպ ասած՝ ձեռքբերվող զինատեսակներն առաջին հերթին ռուսական են,  և Ռուսաստանին այդ ամենը, հասկանալի պատճառներով, խիստ շահեկան է:

 

Առաջին հայացքից հարցս կարող է տարօրինակ թվալ, բայց չեմ կարող այն չտալ: Հայ և ադրբեջանցի ժողովուրդներից բացի, ո՞վ է այսօր իրականում ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման կարիքը զգում /Երևանը, Բաքուն, Մոսկվան, Վաշինգտոնը, Բրյուսելը, Թեհրանը, Անկարան/:

 

Նշված բոլոր կողմերն, իհարկե, հայտարարում են հակամարտությունը խաղաղ ճանապարհով շուտափույթ կարգավորելու իրենց ցանկության մասին, բայց իրականում ամեն բան այնքան էլ պարզ չէ: Իրականում կարգավորումն այսօր անհրաժեշտ է ամերիկացիներին ու եվրոպացիներին: Կարգավորման դեպքում վերջիններիս շանսերը տարածաշրջանում կտրուկ կաճեն, քանի որ հայերն ու ադրբեջանցիներն արդեն այսօր ավելի հաճախ են դեպի Արևմուտքի կողմը նայում:  Եվ առայժմ հենց հակամարտությունն է խանգարում նրանց լիակատար շրջադարձ կատարել դեպի արևմտյան կողմը: Թե ԱՄՆ-ը, թե Եվրամիությունը դա շատ լավ հասկանում են: Թուրքիան և Իրանը նույնպես շահագրգռված են կարգավորմամբ՝ մի շարք պատճառներով: Մինչդեռ Բաքուն և Երևանն այսօր ցանկանում են հակամարտությունը լուծել՝ միայն խոսքով: Իրականում կառավարող ընտրախավերը շատ հեռու են դրանից և պարզապես հակամարտությունն օգտագործում են՝ հանուն սեփական շահերի: Հակամարտության կարգավորմամբ էլ ավելի քիչ շահագրգռված է Ռուսաստանը, քանի որ արդեն այսօր վերջինս տարածաշրջանում մանևրելու շատ քիչ տարածություն ունի. Վրաստանին կորցրել է երկար ժամանակով, մնում են Ադրբեջանը և Հայաստանը: Ի՞նչ ունի դրա համար Ռուսաստանն իր զինանոցում, ուժից բացի: Ինչո՞վ կարող է իր կողմը գրավել: Գումարներո՞վ: Արևմտյան երկրների պատժամիջոցների լույսի ներքո՝  ինքը դրա կարիքն ունի: Արժեքներո՞վ, ինչպես Արևմուտքը: Այդ մասին նույնպես իրական չէ խոսել: Մնում է հակամարտությունը թողնել կախված վիճակում՝ անհրաժեշտության դեպքում այդ գործոնը որպես բռնցկամարտի տանձիկ, մեկ այլ դեպքում որպես իր կողմը գրավելու համար քաղցրաբլիթ օգտագործելու նպատակով: Այդ պատճառով գործնականում Ռուսաստանին այսօր կարգավորումը ձեռնտու չէ:

 

 

 

 

 

 

ԿԱՐԴԱԼ ԲՈԼՈՐ ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

макс
Подписываюсь под каждым словом.Но всё равно остаётся вопрос, а что же делать Механика подобных конфликтов и ситуаций во всех регионах мира одно и та же. Урегулирование под разговоры и переговоры постоянно срывают те кто заинтересован в сохранении конфликта. На постсоветском пространстве основным бенефициарием вялотекущих гнойников является ”встающая с колен” Россия-Азиопия, вновь занявшаяся ”собиранием русских земель”.

ԱՎԵԼԱՑՆԵԼ ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
Ներմուծեք թվանշաններն     

Նորություններ
Այս տեմպերով Այս տեմպերով "դեմարկացիան" կհասնի նաև Երևան. Փաշինյանը տավուշցիներին նշել է անհապաղ Ադրբեջանին 4 գյուղ հանձնելու անհրաժեշտությունը
Փաշինյանը, ինչպես ավելի վաղ խոստացել էր, հանդիպել է տավուշցիների հետ. հանդիպման մանրամասներն առայժմ չեն հաղորդվումՓաշինյանը, ինչպես ավելի վաղ խոստացել էր, հանդիպել է տավուշցիների հետ. հանդիպման մանրամասներն առայժմ չեն հաղորդվում
Ստոլտենբերգ. Թուրքիայի ԶՈՒ-ի հետ ադրբեջանական զինված ուժերի սերտ համագործակցությունն ամրապնդում է Ադրբեջան-ՆԱՏՕ հարաբերություններըՍտոլտենբերգ. Թուրքիայի ԶՈՒ-ի հետ ադրբեջանական զինված ուժերի սերտ համագործակցությունն ամրապնդում է Ադրբեջան-ՆԱՏՕ հարաբերությունները
ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար. Հայաստանն ու Ադրբեջանը տեւական հակամարտությունից հետո կայուն խաղաղության հասնելու հնարավորություն ունենՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար. Հայաստանն ու Ադրբեջանը տեւական հակամարտությունից հետո կայուն խաղաղության հասնելու հնարավորություն ունեն
Իրավապաշտպաններ. Միջազգային ատյաններում Ադրբեջանի դեմ Հայաստանի գանգատներից հրաժարումն անվերականգնելի վնաս կհասցնի Հայաստանի Հանրապետությանն ու հայ ժողովրդինԻրավապաշտպաններ. Միջազգային ատյաններում Ադրբեջանի դեմ Հայաստանի գանգատներից հրաժարումն անվերականգնելի վնաս կհասցնի Հայաստանի Հանրապետությանն ու հայ ժողովրդին
Արդշինբանկի քարտապանները կարող են ստանալ 10 % cashback   Արդշինբանկի քարտապանները կարող են ստանալ 10 % cashback  
Երևանում բուհերի շենքերը կմիավորվեն մեկ կազմակերպությունում և կհանձնվեն միջազգային հեղինակություն ունեցող ընկերության կառավարմանը. ՓաշինյանԵրևանում բուհերի շենքերը կմիավորվեն մեկ կազմակերպությունում և կհանձնվեն միջազգային հեղինակություն ունեցող ընկերության կառավարմանը. Փաշինյան
Հայաստանի ԿԸՀ ներկայացուցիչները հետևել են ԱՄՆ նախագահի նախնական ընտրություններինՀայաստանի ԿԸՀ ներկայացուցիչները հետևել են ԱՄՆ նախագահի նախնական ընտրություններին
Հնդիկ ժամանակակից գրող Արջուն Կրիշնա Լալը գիրք է հրատարակել Հայաստանում իր արկածների մասինՀնդիկ ժամանակակից գրող Արջուն Կրիշնա Լալը գիրք է հրատարակել Հայաստանում իր արկածների մասին
Հայաստանի ԱԳ նախարարը Ղազախստանի գործընկերոջը պատմել է հայ-ադրբեջանական կարգավորման գործընթացի վերջին զարգացումների մասինՀայաստանի ԱԳ նախարարը Ղազախստանի գործընկերոջը պատմել է հայ-ադրբեջանական կարգավորման գործընթացի վերջին զարգացումների մասին
Տավուշի նախկին ղեկավարը պետությանը կվերադարձնի ավելի քան 1,5 մլն դոլարՏավուշի նախկին ղեկավարը պետությանը կվերադարձնի ավելի քան 1,5 մլն դոլար
Ջո Բայդեն. ԱՄՆ-ը հանձնառու է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև տևական և արժանապատիվ խաղաղության հասնելունՋո Բայդեն. ԱՄՆ-ը հանձնառու է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև տևական և արժանապատիվ խաղաղության հասնելուն
ԱԳ նախարարի տեղակալ. Հայ-հնդկական հարաբերությունների զարգացման խորացումն ու առաջընթացը Հայաստանի արտաքին քաղաքական առաջնահերթություններից էԱԳ նախարարի տեղակալ. Հայ-հնդկական հարաբերությունների զարգացման խորացումն ու առաջընթացը Հայաստանի արտաքին քաղաքական առաջնահերթություններից է
ՌԴ ԱԳՆ. Մոսկվան Երեւանի հետ հարաբերություններում ՌԴ ԱԳՆ. Մոսկվան Երեւանի հետ հարաբերություններում "ամրության ստուգում" է անցել
Զախարովա. ՀԱՊԿ-ից Հայաստանի հնարավոր դուրս գալը պետք է հիմնված լինի  երկրի իրական կարիքների, այլ ոչ թե Արևմուտքի հետ Զախարովա. ՀԱՊԿ-ից Հայաստանի հնարավոր դուրս գալը պետք է հիմնված լինի երկրի իրական կարիքների, այլ ոչ թե Արևմուտքի հետ "սիրախաղի" վրա
Ալիևը հավաստիացնում է. այսօր տարածաշրջանն ավելի մոտ է աշխարհին, քան երբևէԱլիևը հավաստիացնում է. այսօր տարածաշրջանն ավելի մոտ է աշխարհին, քան երբևէ
Երեք տխուր պատմություն զեղծարարների մասինԵրեք տխուր պատմություն զեղծարարների մասին
Եվրոթերմ ընկերության պարտատոմսերը ցուցակվել են Հայաստանի ֆոնդային բորսայումԵվրոթերմ ընկերության պարտատոմսերը ցուցակվել են Հայաստանի ֆոնդային բորսայում
Պարույր Հովհաննիսյան. ԵՄ-ի հետ Հայաստանի վիզային ռեժիմի դյուրացման հարցում հետընթաց էՊարույր Հովհաննիսյան. ԵՄ-ի հետ Հայաստանի վիզային ռեժիմի դյուրացման հարցում հետընթաց է
Ընդդիմությանն արգելվում է ծանոթանալ Ադրբեջանի հետ պայմանագրի տարբերակին. պատգամավորԸնդդիմությանն արգելվում է ծանոթանալ Ադրբեջանի հետ պայմանագրի տարբերակին. պատգամավոր
Ստոլտենբերգ. ՆԱՏՕ-ն 2023 թվականին ձգտել է ավելի ամուր գործընկերային հարաբերություններ պահպանել Հայաստանի և Ադրբեջանի հետՍտոլտենբերգ. ՆԱՏՕ-ն 2023 թվականին ձգտել է ավելի ամուր գործընկերային հարաբերություններ պահպանել Հայաստանի և Ադրբեջանի հետ
Պետեր Ստանո. Հայաստանը կարող է Եվրամիությանն անդամակցելու հայտ ներկայացնելՊետեր Ստանո. Հայաստանը կարող է Եվրամիությանն անդամակցելու հայտ ներկայացնել
Ադրբեջանցիները ոչնչացրել են օկուպացված Արցախի Ծար գյուղում գտնվող 13-րդ դարի խաչքարըԱդրբեջանցիները ոչնչացրել են օկուպացված Արցախի Ծար գյուղում գտնվող 13-րդ դարի խաչքարը
Զատուլին. Հայաստան-ԵՄ հարաբերությունների ամրապնդումը կպահանջի ԵԱՏՄ-ին Հայաստանի անդամակցության վերանայումԶատուլին. Հայաստան-ԵՄ հարաբերությունների ամրապնդումը կպահանջի ԵԱՏՄ-ին Հայաստանի անդամակցության վերանայում
Հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման հիմնարար սկզբունքները մնացել են անփոփոխ. ԱԳՆՀայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման հիմնարար սկզբունքները մնացել են անփոփոխ. ԱԳՆ
Ընդդիմադիր. Հայաստանի կառավարությունը տապալել է իր ծրագիրը, այդ թվում ՝ ՀԱՊԿ գծովԸնդդիմադիր. Հայաստանի կառավարությունը տապալել է իր ծրագիրը, այդ թվում ՝ ՀԱՊԿ գծով
Ֆիդանը հավաստիացնում է. Ի հայտ է եկել Հարավային Կովկասը խաղաղության և կայունության տարածաշրջանի վերածելու հիանալի հնարավորությունՖիդանը հավաստիացնում է. Ի հայտ է եկել Հարավային Կովկասը խաղաղության և կայունության տարածաշրջանի վերածելու հիանալի հնարավորություն
ՀՀ ԱԳՆ ղեկավար. Մենք Տավուշի մարզի գյուղերն Ադրբեջանին հանձնելու շուրջ բանակցություններ չենք վարումՀՀ ԱԳՆ ղեկավար. Մենք Տավուշի մարզի գյուղերն Ադրբեջանին հանձնելու շուրջ բանակցություններ չենք վարում
ՀՀ ԱԳՆ. տարածքային ամբողջականության փոխադարձ ճանաչման հարցում Երևանի և Բաքվի միջև փոխըմբռնումն այսօր ավելի մեծ է, քան մեկ ամիս առաջՀՀ ԱԳՆ. տարածքային ամբողջականության փոխադարձ ճանաչման հարցում Երևանի և Բաքվի միջև փոխըմբռնումն այսօր ավելի մեծ է, քան մեկ ամիս առաջ
Արամ Ավետիսն իր 4-րդ գիրքը նվիրել է Արցախյան 44-օրյա պատերազմինԱրամ Ավետիսն իր 4-րդ գիրքը նվիրել է Արցախյան 44-օրյա պատերազմին
Մարսելում տեղի է ունեցել Սողոմոն Թեհլիրյանի հուշարձանի հանդիսավոր բացումըՄարսելում տեղի է ունեցել Սողոմոն Թեհլիրյանի հուշարձանի հանդիսավոր բացումը
"Նիկոլ դավաճան". ՀՅԴ-ի ակցիան՝ Լոս Անջելեսում Հայաստանի հյուպատոսության շենքի դիմաց
Փորձագետ. Իրանի եւ Ադրբեջանի միջեւ կոնֆլիկտը կանխորոշված է, խնդիրը ժամանակի եւ ներգրավվող ուժերի կազմի մեջ էՓորձագետ. Իրանի եւ Ադրբեջանի միջեւ կոնֆլիկտը կանխորոշված է, խնդիրը ժամանակի եւ ներգրավվող ուժերի կազմի մեջ է
Վարդգես Սուրենյանցի Վարդգես Սուրենյանցի "Սալոմե" գլուխգործոցը վերադառնում է Ազգային պատկերասրահ
Մուրադ Մերզուկին՝ Մուրադ Մերզուկին՝ "Նռան գույնը" ներկայացման մասին. "Ես հավատարիմ եմ մնացել Փարաջանովի վիզուալ մտածողությանը, բայց, միևնույն ժամանակ, պահպանել եմ իմ անձնական մեծ ազատությունը"
ՀՀ մշտական ներկայացուցիչ. ՄԱԿ-ը և ԱԽ-ը դեռ պետք է ընդունեն հայերի նկատմամբ Ադրբեջանի իրականացրած խախտումների լրջությունը և մտածեն դրանք կանխելու անկարողության մասինՀՀ մշտական ներկայացուցիչ. ՄԱԿ-ը և ԱԽ-ը դեռ պետք է ընդունեն հայերի նկատմամբ Ադրբեջանի իրականացրած խախտումների լրջությունը և մտածեն դրանք կանխելու անկարողության մասին
Գեներալ. Հայկական կողմին պարտադրում են հայ-ադրբեջանական սահմանի արագ սահմանազատումԳեներալ. Հայկական կողմին պարտադրում են հայ-ադրբեջանական սահմանի արագ սահմանազատում
Միրզոյանը ողջունել է նախօրեին Եվրախորհրդարանի ընդունած բանաձևըՄիրզոյանը ողջունել է նախօրեին Եվրախորհրդարանի ընդունած բանաձևը
Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ. Հույս ունենք, որ Հայաստանն ու Ադրբեջանն այս տարվա նոյեմբերին կստորագրեն խաղաղության պայմանագիրըՄեծ Բրիտանիայի վարչապետ. Հույս ունենք, որ Հայաստանն ու Ադրբեջանն այս տարվա նոյեմբերին կստորագրեն խաղաղության պայմանագիրը
Հնդկաստանի դեսպան. Հայաստանի հետ պաշտպանական ոլորտում համագործակցության զարգացումն ավելի ամուր հիմք է տվել երկկողմ հարաբերություններինՀնդկաստանի դեսպան. Հայաստանի հետ պաշտպանական ոլորտում համագործակցության զարգացումն ավելի ամուր հիմք է տվել երկկողմ հարաբերություններին
Լևոն Ստեփանյանը չի բացառել Հայաստանի և Ռուսաստանի միջև երկրում ռուս սահմանապահների  գտնվելու մասին պայմանագրի չեղարկումըԼևոն Ստեփանյանը չի բացառել Հայաստանի և Ռուսաստանի միջև երկրում ռուս սահմանապահների  գտնվելու մասին պայմանագրի չեղարկումը
ԿԳՄՍՆ-ը Հայաստանի դպրոցներում ԿԳՄՍՆ-ը Հայաստանի դպրոցներում "Մարտական փառքի անկյունները" հեռացնելու վերաբերյալ որևէ հրաման չի արձակել
Նախարար.  պետական բուհերի խոշորացումն օրենքի պահանջ էՆախարար.  պետական բուհերի խոշորացումն օրենքի պահանջ է
Գեներալ. Գեներալ. "Զվարթնոց"-ից ռուս սահմանապահների դուրս բերման հարցը քաղաքականացվում է
Նախարար. նոր համակարգի կիրառման արդյունքում արդեն դուրս է գրվել ավելի քան 90 հազար էլեկտրոնային դեղատոմսՆախարար. նոր համակարգի կիրառման արդյունքում արդեն դուրս է գրվել ավելի քան 90 հազար էլեկտրոնային դեղատոմս
Երեխայի մահվան պատճառը պարզելու համար պետք է սպասել դատաբժշկական փորձաքննության արդյունքներին. նախարարԵրեխայի մահվան պատճառը պարզելու համար պետք է սպասել դատաբժշկական փորձաքննության արդյունքներին. նախարար
ԱԱԾ. անհրաժեշտ է Ադրբեջանի հետ բանակցություններ սկսել գերիների և անհետ կորածների հարցի շուրջԱԱԾ. անհրաժեշտ է Ադրբեջանի հետ բանակցություններ սկսել գերիների և անհետ կորածների հարցի շուրջ
Հայ թյուրքագետը Սյունիքի համար Նախիջևանի ճակատագիրն է կանխատեսումՀայ թյուրքագետը Սյունիքի համար Նախիջևանի ճակատագիրն է կանխատեսում
Հայաստանի ԱԳ փոխնախարարը վերահաստատել է Կայուն զարգացման նպատակների իրականացման Երևանի հանձնառությունըՀայաստանի ԱԳ փոխնախարարը վերահաստատել է Կայուն զարգացման նպատակների իրականացման Երևանի հանձնառությունը
Փաշինյանը լայն հանրային քննարկման կոչ է արել՝ Հայաստանի կողմից ԵՄ անդամի թեկնածուի կարգավիճակ ստանալու հայտ ներկայացնելու առնչությամբՓաշինյանը լայն հանրային քննարկման կոչ է արել՝ Հայաստանի կողմից ԵՄ անդամի թեկնածուի կարգավիճակ ստանալու հայտ ներկայացնելու առնչությամբ
Հայտարարություն. Առանց խոչընդոտների և միջազգային երաշխիքներով իր հազարամյակների հայրենիքում ազատ ապրելն Արցախի ժողովրդի անքակտելի իրավունքն էՀայտարարություն. Առանց խոչընդոտների և միջազգային երաշխիքներով իր հազարամյակների հայրենիքում ազատ ապրելն Արցախի ժողովրդի անքակտելի իրավունքն է
Ամերիկայի հայկական համագումարը հիասթափված է ֆինանսական օգնության չափից, որը Բայդենի վարչակազմն առաջարկում է տրամադրել Հայաստանին 2025 թվականինԱմերիկայի հայկական համագումարը հիասթափված է ֆինանսական օգնության չափից, որը Բայդենի վարչակազմն առաջարկում է տրամադրել Հայաստանին 2025 թվականին
ՊԵԿ-ը տեղեկացնում է առցանց խանութներից պատվերի ստացման նոր կարգի մասինՊԵԿ-ը տեղեկացնում է առցանց խանութներից պատվերի ստացման նոր կարգի մասին
ԱԺ խոսնակ. Հայաստանը մտադիր է ակտիվորեն աշխատել ԵՄ բանաձևի դրույթների իրագործման ուղղությամբԱԺ խոսնակ. Հայաստանը մտադիր է ակտիվորեն աշխատել ԵՄ բանաձևի դրույթների իրագործման ուղղությամբ
Եվրախորհրդարանն Ադրբեջանին կոչ է անում ազատ արձակել ադրբեջանական բանտերում պահվող Լեռնային Ղարաբաղի և Հայաստանի բոլոր բնակիչներինԵվրախորհրդարանն Ադրբեջանին կոչ է անում ազատ արձակել ադրբեջանական բանտերում պահվող Լեռնային Ղարաբաղի և Հայաստանի բոլոր բնակիչներին
Ապրիլի 15-ից Հայաստանում կմեկնարկեն պահեստազորայինների նոր եռամսյա հավաքներըԱպրիլի 15-ից Հայաստանում կմեկնարկեն պահեստազորայինների նոր եռամսյա հավաքները
Քննչական կոմիտեն հաղորդել է ահաբեկչության երկու դեպքի առնչվող գործի բացահայտման մասինՔննչական կոմիտեն հաղորդել է ահաբեկչության երկու դեպքի առնչվող գործի բացահայտման մասին
Եվրախորհրդարանը հավանություն է տվել բանաձևին, որով առաջարկվում է դիտարկել Հայաստանին ԵՄ անդամի թեկնածուի կարգավիճակ տալու հնարավորությունըԵվրախորհրդարանը հավանություն է տվել բանաձևին, որով առաջարկվում է դիտարկել Հայաստանին ԵՄ անդամի թեկնածուի կարգավիճակ տալու հնարավորությունը
Հայաստանը մտադիր է իր օրենսդրությունը համապատասխանեցնել ՄՔԴ պահանջներին. Արդարադատության նախարարությունՀայաստանը մտադիր է իր օրենսդրությունը համապատասխանեցնել ՄՔԴ պահանջներին. Արդարադատության նախարարություն
Արցախի տեղեկատվական շտաբը հայկական ԶԼՄ-ներին կոչ է արել զերծ մնալ Արցախի իշխանությունների վրա անհիմն հարձակումներիցԱրցախի տեղեկատվական շտաբը հայկական ԶԼՄ-ներին կոչ է արել զերծ մնալ Արցախի իշխանությունների վրա անհիմն հարձակումներից
Կարդալ ավելին




Մեկնաբանվողներ
ՌԴ ԱԳՆ. Մոսկվան Երեւանի հետ հարաբերություններում ՌԴ ԱԳՆ. Մոսկվան Երեւանի հետ հարաբերություններում "ամրության ստուգում" է անցել
Փաշինյան. արտաքին ուժերը նույնպես դրդել են Ղարաբաղում էթնիկ զտում կազմակերպող հիմնական ուժինՓաշինյան. արտաքին ուժերը նույնպես դրդել են Ղարաբաղում էթնիկ զտում կազմակերպող հիմնական ուժին
Նախկին քաղաքապետ. Մեր քաղաքական ուժը գնալու է ինստիտուցիոնալ լուծումների ճանապարհովՆախկին քաղաքապետ. Մեր քաղաքական ուժը գնալու է ինստիտուցիոնալ լուծումների ճանապարհով
Դաշնակիցներ, ուղեկիցներ և դաշինքների պատրանքներ. Մարկեդովնովը՝ Հայաստանի արտաքին քաղաքականության մասին՝ նոր իրողություններումԴաշնակիցներ, ուղեկիցներ և դաշինքների պատրանքներ. Մարկեդովնովը՝ Հայաստանի արտաքին քաղաքականության մասին՝ նոր իրողություններում
Քաղաքական գործիչ. ՌԴ-ի և ՀԱՊԿ-ի հետ դաշինքի խզումը և Երևանի կողմնորոշումը դեպի Արևմուտք կարող է կործանարար լինել Հայաստանի համարՔաղաքական գործիչ. ՌԴ-ի և ՀԱՊԿ-ի հետ դաշինքի խզումը և Երևանի կողմնորոշումը դեպի Արևմուտք կարող է կործանարար լինել Հայաստանի համար
Քաղաքական գործիչ. հայ ժողովուրդը պետք է ընտրություն կատարի պատերազմի և ՀՀ վարչապետի հրաժարականի միջևՔաղաքական գործիչ. հայ ժողովուրդը պետք է ընտրություն կատարի պատերազմի և ՀՀ վարչապետի հրաժարականի միջև
Անդրանիկ Թևանյան. Մայրաքաղաքի իշխանությունների կողմից տրանսպորտի թանկացումը հետապնդում է բացառապես գերշահույթ ստանալու նպատակԱնդրանիկ Թևանյան. Մայրաքաղաքի իշխանությունների կողմից տրանսպորտի թանկացումը հետապնդում է բացառապես գերշահույթ ստանալու նպատակ
ԵՄ-ը լրացուցիչ 5,5 մլն եվրո կտրամադրի Արցախից փախստականներին մարդասիրական օգնություն ցուցաբերելու համարԵՄ-ը լրացուցիչ 5,5 մլն եվրո կտրամադրի Արցախից փախստականներին մարդասիրական օգնություն ցուցաբերելու համար
Իտալիայի Կաստելանցա քաղաքում բացվել է իտալացի լուսանկարիչ Ռոբերտո Տրավանի «Լեռնային Ղարաբաղ, դավաճանված խաղաղությունը» լուսանկարների ցուցահանդեսըԻտալիայի Կաստելանցա քաղաքում բացվել է իտալացի լուսանկարիչ Ռոբերտո Տրավանի «Լեռնային Ղարաբաղ, դավաճանված խաղաղությունը» լուսանկարների ցուցահանդեսը
Հայաստանը հունվարի 26-ին ադրբեջանական կողմին է փոխանցել ականապատ դաշտերի նոր տեղեկամատյաններ. ԱԳՆ Հայաստանը հունվարի 26-ին ադրբեջանական կողմին է փոխանցել ականապատ դաշտերի նոր տեղեկամատյաններ. ԱԳՆ 
Իշխանական կուսակցության պատգամավոր. Եթե ինչ-որ մեկը ճանաչում է Հայոց ցեղասպանությունը, դա անում է բացառապես սեփական քաղաքական նկատառումներից ելնելովԻշխանական կուսակցության պատգամավոր. Եթե ինչ-որ մեկը ճանաչում է Հայոց ցեղասպանությունը, դա անում է բացառապես սեփական քաղաքական նկատառումներից ելնելով
Վրաստանի ԱԳ նախարարը Հայաստանին և Ադրբեջանին կրկին առաջարկել է բանակցությունների Թբիլիսյան հարթակՎրաստանի ԱԳ նախարարը Հայաստանին և Ադրբեջանին կրկին առաջարկել է բանակցությունների Թբիլիսյան հարթակ
Հայաստանը բժշկական մարդասիրական օգնություն է ուղարկել ՈւկրաինաՀայաստանը բժշկական մարդասիրական օգնություն է ուղարկել Ուկրաինա
ՌԴ դեսպանատուն. Խորապես վրդովված ենք ՌԴ դեսպանատուն. Խորապես վրդովված ենք "Պաշարված Լենինգրադի երեխաների" հուշարձանի մոտ ցինիկ սադրանքից և ակնկալում ենք մեղավորների պատասխանատվության ենթարկում
Հայաստանն ընթանում է պրոֆեսիոնալ բանակ ունենալու տրամաբանությամբ. ՓաշինյանՀայաստանն ընթանում է պրոֆեսիոնալ բանակ ունենալու տրամաբանությամբ. Փաշինյան